cổng thông tin điện tử ĐÀI TIẾNG NÓI VIỆT NAM
Tạo hệ sinh thái chính sách cho quá trình chuyển đổi xanh
Cập nhật: 2 giờ trước
VOV.VN - Tăng trưởng xanh được xem là chiến lược tất yếu giúp Việt Nam không chỉ duy trì tốc độ tăng trưởng kinh tế cao mà còn bảo đảm phát triển bền vững. Muốn tăng trưởng xanh tốt, cần phải chuyển đổi xanh, tuy nhiên các doanh nghiệp nhỏ và vừa vẫn đang loay hoay trong quá trình này.
Chuyển đổi xanh là con đường tất yếu phải đi của các doanh nghiệp nếu muốn phát triển bền vững và tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu. Tuy nhiên, việc thực hiện các mục tiêu chuyển đổi xanh đối với doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa là một hành trình đầy thách thức, thậm chí nhiều doanh nghiệp còn đang loay hoay không biết bắt đầu từ đâu.
Dệt may là một trong những ngành đang gặp nhiều thách thức trong quá trình chuyển đổi xanh. Ông Trần Như Tùng, Phó Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS), cho biết, hiện mới chỉ có khoảng 20% - 25% doanh nghiệp trong ngành dệt may Việt Nam có thể đáp ứng được yêu cầu chuyển đổi xanh vì họ có đủ tiềm lực tài chính, đủ năng lực để đầu tư, hầu hết các doanh nghiệp còn lại rất khó làm được điều này vì khả năng tài chính thấp, trình độ quản trị hạn chế. Điều này cũng có nghĩa là khi chúng ta không đáp ứng được tiêu chuẩn xanh thì rất khó có thể lấy được các đơn hàng từ thị trường Châu Âu (thị trường này có yêu cầu về tiêu chuẩn xanh rất cao và khắt khe).
Ông Tùng cũng lấy một ví dụ minh họa: “Một trong những mục tiêu cần thực hiện khi chuyển đổi xanh đó là sử dụng năng lượng tái tạo tức là điện mặt trời áp mái. Doanh nghiệp sẽ chủ động ký hợp đồng với đơn vị triển khai, tuy nhiên việc này đang xuất hiện vấn đề gây khó cho doanh nghiệp, đó là trong hợp đồng thường có điều khoản yêu cầu doanh nghiệp phải mua lại giá trị đầu tư nếu hợp đồng kết thúc sớm hơn. Thông thường các hợp đồng điện mặt trời áp mái kéo dài 20 năm, nhưng nếu doanh nghiệp mới triển khai được 5 năm và 15 năm còn lại vì một lý do nào đó, doanh nghiệp không tiếp tục sử dụng nhà xưởng đó nữa, doanh nghiệp đóng cửa và di dời nhà xưởng đó đi – nếu lúc này yêu cầu doanh nghiệp phải mua lại giá trị đầu tư điện mặt trời áp mái đó thì điều này tạo áp lực rất lớn cho doanh nghiệp”.
“Các doanh nghiệp lớn họ có thể mua lại, nhưng với doanh nghiệp nhỏ thì rất khó khăn vì đầu tư điện mặt trời áp mái cũng tốn kém khoảng mấy chục tỉ đồng, thậm chí hàng trăm tỉ đồng. Trong khi đó tương lai lại không thể dự đoán được doanh nghiệp sẽ hoạt động ra sao trong 5 năm hay 10 năm nữa, nhưng hợp đồng điện mặt trời áp mái lại kéo dài những 20 năm. Rõ ràng đây là trở ngại rất lớn cho doanh nghiệp nhỏ, dù họ rất muốn chuyển đổi xanh, sử dụng năng lượng mặt trời phục vụ sản xuất nhưng các quy định trong hợp đồng khiến họ khó thực hiện được mục tiêu này”, ông Tùng nhấn mạnh.
Còn theo ông Nguyễn Đức Hưng, Giám đốc Công ty Cổ phần Xuất Nhập khẩu Thực phẩm toàn cầu, chuyển đổi xanh vừa là chất xúc tác nhưng cũng vừa là sức ép đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Bởi vì hầu hết quá trình này đều phải bắt đầu từ việc thay đổi công nghệ, trong khi đó giá trị đầu tư để thay đổi công nghệ là con số khổng lồ, các doanh nghiệp khó có thể dễ dàng đáp ứng được, đó là còn chưa kể đến một số nguồn lực hỗ trợ dành cho các doanh nghiệp thực hiện chuyển đổi xanh chưa thực sự mang lại hiệu quả.
Theo TS Bùi Thanh Minh, Phó giám đốc Văn phòng Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV), trong bất cứ quá trình chuyển đổi nào cũng cần 3 bên liên quan rất quan trọng đó là thể chế và chính sách để hỗ trợ việc chuyển đổi - tức là trợ lực của Nhà nước đối với việc chuyển đổi.
Thứ hai là ở cấp độ thị trường - nghĩa là thị trường sẽ tạo ra những động lực và áp lực khiến doanh nghiệp phải chuyển đổi, nhưng cũng có những doanh nghiệp có động lực chuyển đổi từ chính mô hình kinh doanh của họ.
Thứ ba đó là nội lực - để chuyển đổi cần phải có tài chính, công nghệ, nhân lực. Ở khía cạnh chính sách, chúng ta cũng có rất nhiều chính sách liên quan đến chuyển đổi xanh chẳng hạn như tín dụng xanh, danh mục phân loại xanh, nhưng hiện tín dụng xanh mới chỉ chiếm khoảng 4,5% tổng tín dụng của nền kinh tế.
“Khi chuyển đổi xanh, chúng ta cần rất nhiều tài chính và tài chính này là tài chính dài hạn chứ không phải là vốn tín dụng ngắn hạn 6 tháng hay 1 năm, thậm chí là những hỗ trợ của nhà nước trong các vốn mồi để cho doanh nghiệp chuyển đổi. Tuy nhiên, khi tôi hỏi doanh nghiệp về việc tiếp cận tín dụng xanh thì doanh nghiệp chia sẻ rằng là khi đến ngân hàng, các thủ tục, điều kiện để được vay rất khắt khe, khiến doanh nghiệp không thể tiếp cận được. Nhìn ở góc độ chính sách, cần phải nhấn mạnh một điều rằng, chuyển đổi xanh là một hệ sinh thái các chính sách khép kín, ví dụ Trung Quốc họ có chính sách "1+N", trong đó họ phân ra những mục tiêu chuyển đổi xanh cho từng ngành kinh tế và từng địa phương. Tuy nhiên, ở Việt Nam việc chia bài toán quốc gia cho các địa phương và từng ngành nghề của chúng ta đang rất yếu, mới chỉ có các chính sách đơn lẻ mà chưa tạo thành một hệ sinh thái các chính sách”, ông Minh nhấn mạnh.
PGS, TS Đỗ Phú Hải, Giảng viên Cao cấp Đại học Quốc gia Hà Nội cho rằng, các quỹ phát triển trên thế giới luôn dành một tỷ lệ nhất định phục vụ cho phát triển bền vững và tín dụng cho phát triển xanh. Việt Nam hoàn toàn có thể tiếp cận các nguồn vốn này để hỗ trợ cho các hoạt động chuyển đổi xanh của doanh nghiệp, tuy nhiên để tiếp cận được, đòi hỏi phải có những chính sách thu hút hiệu quả.
Chính phủ cần xây dựng chính sách xanh ở cấp độ tổng thể, chẳng hạn như tạo ra quỹ để hỗ trợ cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ tham gia chuyển đổi xanh. Nhà nước có thể thúc đẩy hình thành các hệ sinh thái của doanh nghiệp, có sự liên kết giữa các doanh nghiệp trong việc tham gia vào ESG, môi trường, xã hội và quản trị để có thể giúp chiến lược của doanh nghiệp được thực hiện một cách hoàn chỉnh.
Trong quá trình chuyển đổi xanh, doanh nghiệp nhỏ và vừa gặp khó khăn nhất là vốn và thông tin - hướng dẫn cụ thể về tiêu chí dự án xanh. Nếu có chính sách tín dụng xanh rõ ràng, quy trình, thủ tục tiếp cận đơn giản, đồng thời có kênh tư vấn để doanh nghiệp hiểu sự cần thiết cũng như lợi ích của chuyển đổi xanh thì chắc chắn họ sẽ mạnh dạn tham gia hơn.
VOV.VN - Hội Doanh nghiệp Hàng Việt Nam chất lượng cao đang thực hiện chương trình Uni Tour- Kết nối doanh nghiệp với các viện nghiên cứu, trường đại học về lĩnh vực kinh tế xanh. Ở đó, cả doanh nghiệp và nhà trường đều đang tìm thấy những cơ hội hợp tác hiệu quả về kinh tế xanh, chuyển đổi xanh.
Từ khóa: chuyển đổi xanh, chuyển đổi xanh, chính sách, hệ sinh thái, doanh nghiệp, tăng trưởng xanh,chiến lược,doanh nghiệp dệt may
Thể loại: Kinh tế
Tác giả: lê thanh/vov.vn
Nguồn tin: VOVVN
Chương trình đã phát
Nghe và xem trực tuyến
