Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 8, chiều 29/10, Quốc hội thảo luận ở tổ về dự án Luật Đầu tư công (sửa đổi) và dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chứng khoán, Luật Kế toán, Luật Kiểm toán độc lập, Luật Ngân sách nhà nước, Luật Quản lý, sử dụng tài sản công, Luật Quản lý thuế và Luật Dự trữ quốc gia.

Thảo luận tại phiên họp, đa số ý kiến đều tán thành sự cần thiết nghiên cứu, trình Quốc hội xem xét Luật Đầu tư công (sửa đổi) nhằm tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu quả quản lý đầu tư công, khắc phục những tồn tại, hạn chế, vướng mắc phát sinh trong quá trình thực hiện Luật hiện hành.

Đại biểu Phạm Trọng Nghĩa (Đoàn ĐBQH tỉnh Lạng Sơn) đánh giá dự thảo Luật đã bám sát các nhóm vấn đề lớn: Nhóm chính sách thể chế hóa các cơ chế, chính sách thí điểm, đặc thù đã được Quốc hội cho phép áp dụng; nhóm chính sách về tiếp tục đẩy mạnh phân cấp, phân quyền; nhóm chính sách về nâng cao chất lượng chuẩn bị đầu tư, khai thác nguồn lực, năng lực thực hiện dự án đầu tư công của địa phương, doanh nghiệp nhà nước; nhóm chính sách về thúc đẩy thực hiện và giải ngân kế hoạch vốn ODA và vốn vay ưu đãi của nhà tài trợ nước ngoài; nhóm chính sách về đơn giản hóa trình tự, thủ tục và bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật.

Về phân cấp, phân quyền, đại biểu Phạm Trọng Nghĩa nhất trí phân cấp việc điều chỉnh kế hoạch đầu tư công trung hạn vốn ngân sách trung ương giữa các bộ, cơ quan trung ương và địa phương từ Ủy ban Thường vụ Quốc hội sang cho Thủ tướng nhằm cắt giảm trình tự, thủ tục, tạo sự chủ động cho Thủ tướng Chính phủ.

Đại biểu chỉ rõ theo quy định hiện nay của Luật Đầu tư công, thẩm quyền quyết định điều chỉnh kế hoạch đầu tư công trung hạn vốn ngân sách trung ương giữa các bộ, cơ quan trung ương và địa phương là của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Thực tiễn triển khai cho thấy, thời gian để xử lý toàn bộ quy trình điều chỉnh mất nhiều thời gian (trung bình mất khoảng 6-7 tháng để thực hiện 11 bước), ảnh hưởng đến tính kịp thời trong việc phân bổ và giải ngân kế hoạch vốn.

Theo dự kiến, việc phân cấp như dự thảo Luật sẽ cắt giảm được nhiều trình tự, thủ tục (giảm được 5 bước, giảm thời gian khoảng 3 tháng), sớm điều chỉnh kế hoạch vốn để các bộ, cơ quan trung ương và địa phương có căn cứ thực hiện, qua đó đẩy mạnh giải ngân, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn.

Quy định trên của dự thảo Luật cũng bảo đảm tuân thủ quy định của Hiến pháp, thống nhất với quy định của Luật Ngân sách nhà nước về thẩm quyền điều chỉnh dự toán ngân sách nhà nước.

Liên quan tới việc tách công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, giải phóng mặt bằng thành dự án độc lập, đại biểu Nguyễn Văn Huy (Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Bình) cơ bản thống nhất với đề xuất của Chính phủ về việc cho phép tách công tác đền bù, tái định cư thành dự án thành phần độc lập trong tổng thể dự án đối với tất cả các nhóm dự án. Tuy nhiên, đại biểu cũng đề nghị, cần quy định chặt chẽ tại các điều, khoản để đảm bảo công tác đền bù, tái định cư gắn với đầu tư hoàn thành dự án, không để hoang phí và tổng thời gian bố trí vốn thực hiện 2 dự án thành phần độc lập để hoàn thành các chương trình, dự án không được vượt quá quy định về thời gian thực hiện dự án.

Về hành vi bị nghiêm cấm trong đầu tư công, đại biểu đề xuất không quy định hành vi bị nghiêm cấm về cơ cấu nguồn vốn, vì việc điều chỉnh cơ cấu vốn có thể giảm áp lực nguồn vốn ngân sách nhà nước, miễn là vẫn đảm bảo mục tiêu và tính khả thi của dự án. Theo đó, đề nghị thay thế cụm từ "cơ cấu nguồn vốn" bằng "vượt quá giá trị nguồn vốn đầu tư công" để tránh vướng mắc trong triển khai.

Quan tâm nhóm chính sách về tiếp tục đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, đại biểu Trần Văn Khải (Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Nam) chỉ rõ, một trong những khó khăn, vướng mắc trong thực hiện Luật Đầu tư công năm 2019 và Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025 là việc phân cấp, phân quyền còn chưa triệt để, một số trình tự, thủ tục còn phải trình, báo cáo qua nhiều cấp, gây mất thời gian và ảnh hưởng đến tiến độ triển khai kế hoạch đầu tư công trung hạn và kết quả giải ngân trong kế hoạch đầu tư công hàng năm.

Do đó, đại biểu đánh giá cao việc sửa đổi Luật theo hướng đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, phát huy trách nhiệm người đứng đầu, tính linh hoạt, chủ động của các cấp, các ngành trong quản lý và thực hiện kế hoạch đầu tư công, chuyển đổi phương thức quản lý theo hướng từ “tiền kiểm” sang “hậu kiểm”.

Góp ý về những sửa đổi, bổ sung cụ thể, đại biểu Trần Văn Khải nhất trí đề xuất quy định phân cấp thẩm quyền quyết định sử dụng dự phòng chung vốn ngân sách trung ương (NSTW), các khoản vốn NSTW chưa phân bổ trong kế hoạch đầu tư công trung hạn và hằng năm từ Quốc hội cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

“Chúng ta cần rút ngắn thời gian thực hiện, nâng cao tính sẵn sàng trong việc sử dụng các khoản vốn chưa phân bổ”, đại biểu Trần Văn Khải nhấn mạnh.

Quan tâm tới quy định về điều kiện để chương trình, dự án, nhiệm vụ, đối tượng đầu tư công khác được bố trí vốn kế hoạch đầu tư công hằng năm (điều 57 dự thảo luật sửa đổi), đại biểu Dương Khắc Mai (Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Nông) cho biết, để chuẩn bị tốt cho việc xây dựng kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn sau, việc bố trí chuẩn bị đầu tư cho một số dự án lớn, trọng điểm của địa phương có kỹ thuật phức tạp, yêu cầu phải thực hiện ngay từ đầu giai đoạn triển khai kế hoạch đầu tư công trung hạn. Do đó, cần bố trí vốn chuẩn bị đầu tư từ những năm cuối giai đoạn trước.

Vì vậy, để chủ động bố trí kế hoạch vốn cho các dự án thực hiện bước chuẩn bị đầu tư, chuẩn bị tốt danh mục dự án có chất lượng, phù hợp thực tiễn hơn, đại biểu đoàn Đắk Nông cho rằng, cần có cơ chế bố trí vốn hằng năm để thực hiện công tác chuẩn bị đầu tư mà không cần đưa vào kế hoạch đầu tư công trung hạn.

Đại biểu đề xuất điều chỉnh, bổ sung khoản 2 Điều 57 như sau: "Chương trình dự án, nhiệm vụ, đối tượng đầu tư công khác phải có trong kế hoạch đầu tư công trung hạn, trừ dự án đầu tư công khẩn cấp và nhiệm vụ chuẩn bị đầu tư cho dự án dự kiến đưa vào thực hiện trong giai đoạn sau".

Ngoài ra, đại biểu Dương Khắc Mai còn đề xuất, cần nghiên cứu bổ sung nội dung quy định về nhiệm vụ, thẩm quyền, quy trình dừng dự án cụ thể cho các trường hợp: được HĐND tỉnh phê duyệt chủ trương đầu tư nhưng chưa được phê duyệt đầu tư; được HĐND tỉnh phê duyệt chủ trương đầu tư, được cấp có thẩm quyền phê duyệt đầu tư, hoặc đang triển khai dang dở.