Hà Nội đang có hơn 1.500 căn hộ xuống cấp gắn với cuộc sống của gần 250.000 người. Vấn đề cải tạo tập thể cũ đã được Hà Nội đặt ra từ hơn 20 năm trước, mục tiêu đến năm 2015 sẽ hoàn thành. Nhưng đến nay, mới chỉ có 19 khu nhà tập thể cũ được cải tạo. Người dân sống trong những nhà tập thể xuống cấp như ông Nguyễn Văn Hưng, ở tập thể Nghĩa Tân, quận Cầu Giấy chia sẻ: “Cứ phổ biến mãi, mà hàng chục năm rồi chưa thấy xây lại, chúng tôi ở cũng không yên tâm. Mong sao sớm triển khai xây dựng lại tập thể cũ để chúng tôi ổn định cuộc sống”.

Không chỉ chung cư cũ mà biệt thự cũ, các dự án xây dựng cao tầng trong nội đô và hàng loạt các vấn đề như di dời cơ sở ô nhiễm, bệnh viện, trường học ra khỏi nội đô cũng đang gặp khó khăn. Theo các chuyên gia và các cơ quan quản lý, Hà Nội không thể giải quyết những nội dung này do Luật Thủ đô hiện hành thiếu quy định về các cơ chế đặc thù. Nhiều vấn đề lớn do lịch sử để lại đến nay vẫn chưa đủ điều kiện để giải quyết dứt điểm như các trục đường giao thông, thoát nước, nhà siêu mỏng, siêu méo...

Theo TS. Nguyễn Ngọc Bích, Trưởng Bộ môn Luật Hành chính, trường Đại học Luật Hà Nội, Luật Thủ đô năm 2012 chưa có quy định khung để áp dụng xử lý các vấn đề đặt ra trong quá trình phát triển Thủ đô.

“Chúng ta cần phải sửa đổi Luật Thủ đô để đáp ứng nhu cầu phát triển của Hà Nội. Khi sửa, chúng ta phải làm được hai việc. Thứ nhất là phải khắc phục được những hạn chế luật 2012 đã bộc lộ rất rõ. Thứ hai là phải tạo ra những chính sách mới vượt trội. Vượt trội ở đây thể hiện ở chỗ Luật Thủ đô sẽ phải thể hiện được dành cho Hà Nội những quy định vượt hơn. Hai là nó tạo ra căn cứ pháp lý, tạo ra động lực để Hà Nội có thể thực sự xứng đáng là đầu tàu của cả nước”, TS. Nguyễn Ngọc Bích nêu quan điểm.

Không chỉ liên quan đến việc cải tạo, chỉnh trang, tái thiết đô thị, các chuyên gia văn hóa cho rằng, trong Luật Thủ đô hiện hành cũng đang thiếu vắng những quy định cho phát triển và bảo tồn văn hóa, nhất là bảo tồn các làng cổ, làng nghề truyền thống ở khu vực nông thôn Hà Nội. Trong khi đây là một tiềm năng quan trọng chưa được phát huy đúng mức. PGS. TS Đặng Văn Bài, Phó Chủ tịch Hội đồng Di sản Văn hóa Quốc gia cho rằng, Hà Nội đang có một hệ thống làng cổ từ Đường Lâm, làng nghề Bát Tràng, làng làm nón, làng làm hương, làng mây tre đan, làng lụa Vạn Phúc, làng thêu tay Quất Động, làng múa rối nước... đây là một dạng tài nguyên, cần có cơ chế đặc thù để tạo ra các dịch vụ văn hóa.

Nhấn mạnh không nơi nào có nhiều di sản văn hóa như Hà Nội, cả vật thể và phi vật thể, PGS. TS Đặng Văn Bài hy vọng cơ chế mới cho Luật Thủ đô làm cho di sản văn hóa được sống trở lại, có vị trí trong đời sống xã hội, được phát triển và bảo tồn. "Ngoài phát triển du lịch tạo ra sinh kế cho cộng đồng, phải cho cộng đồng cư dân địa phương cộng sinh được với di sản văn hóa đó. Đấy là cách thu hút tốt nhất các nguồn lực xã hội cho việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa”, Phó Chủ tịch Hội đồng Di sản Văn hóa Quốc gia nhấn mạnh.

Thành phố Hà Nội đã tổ chức nhiều hội thảo lấy ý kiến các chuyên gia, các nhà khoa học góp ý cho Luật Thủ đô sửa đổi. Nhiều ý kiến cho rằng, cần quy định những cơ chế vượt trội để thu hút các nguồn lực xã hội cho đầu tư cơ sở hạ tầng phát triển thủ đô. Đặc biệt, dự thảo luật cần thể hiện tinh thần phân cấp, phân quyền mạnh mẽ nhằm tạo sự chủ động, sáng tạo trong giải quyết công việc tại các cấp chính quyền, song song với quy định về trách nhiệm cũng như kiểm tra, giám sát việc thực hiện quyền hạn, nhiệm vụ của các cấp chính quyền thành phố.