Gần 30 năm công tác trong ngành Cảnh sát quản lý trại giam, cơ sở giáo dục bắt buộc, trường giáo dưỡng, Thượng tá Trần Văn Dũng, Giám thị Trại giam Xuân Phước (thuộc xã Xuân Phước, huyện Đồng Xuân, tỉnh Phú Yên) luôn chủ động, nỗ lực sáng tạo không ngừng, đề ra nhiều giải pháp, cách làm hay, góp phần nâng cao chất lượng quản lý và giáo dục cải tạo phạm nhân, được nhân rộng và phổ biến trong toàn lực lượng. Anh vinh dự được đề nghị xét tặng danh hiệu Chiến sĩ thi đua toàn quốc năm 2020.

Trung tướng Hồ Thanh Đình, Cục trưởng Cục C10 (Cục Cảnh sát quản lý trại giam, cơ sở giáo dục bắt buộc, trường giáo dưỡng) trao quyết định bổ nhiệm lại chức vụ Giám thị Trại giam Xuân Phước cho Thượng tá Trần Văn Dũng (ngoài cùng bên phải)

Đang thụ lý án, nhưng phạm nhân vẫn mưu toan chống đối

“Mỗi một cuộc đời lầm lỡ được đánh thức, hồi sinh chính là động lực để tôi tiếp tục tâm huyết với công việc của mình" - Đó là chia sẻ của Thượng tá Trần Văn Dũng.

Theo Thượng tá Dũng, quãng thời gian 30 năm gắn bó với “nghề phục thiện”, trải qua nhiều vị trí công tác khác nhau với những gian truân của nghề, thậm chí phải chấp nhận hy sinh hạnh phúc của bản thân nhưng đó cũng là chặng đường mang lại cho anh nhiều cảm xúc nhất.

Nhớ lại thời điểm năm 2009, khi mới được cấp trên bổ nhiệm chức vụ Phó Giám thị phụ trách phân trại số 1, Thượng tá Dũng chia sẻ, lúc mới nhận nhiệm vụ, tình hình phạm nhân phân trại rất phức tạp, cơ sở giam giữ xuống cấp, phạm nhân có nhiều tiền án, tiền sự, thường xuyên vi phạm, chống đối quyết liệt.

Trong đó, nổi lên là phạm nhân Trương Trọng Tuyến, sinh năm 1963, quê quán Hải Phòng, án phạt tù chung thân, có 4 tiền án về các tội: Cướp tài sản, giết người, trốn khỏi nơi giam. Tuyến là một tay giang hồ khét tiếng lúc bấy giờ với thân hình cao to, lực lưỡng, ngỗ ngược, sống bất cần, từng qua rất nhiều trại giam trước khi chuyển đến Trại giam Xuân Phước.

Sau khi nghiên cứu hồ sơ và nắm đặc điểm, nguyên nhân, điều kiện hoàn cảnh phạm tội và đặc biệt là đặc điểm tâm lý của Tuyến, Phó Giám thị Dũng đã kiên trì thuyết phục, cảm hóa…bằng tình cảm và sự động viên kịp thời, nên đã đánh thức sự hoàn lương, hướng thiện, phấn đấu cải tạo trong Tuyến.

Từ đó, Tuyến đã được giảm án 5 lần, từ chung thân xuống 20 năm và 4 lần giảm án khác; đến tháng 3/2014 thì chấp hành xong án phạt tù ra trại. Khi cầm giấy chứng nhận chấp hành xong án phạt tù, Tuyến rưng rưng nước mắt, xúc động cầm tay Thượng tá Dũng và nói rằng: Nếu tôi được gặp ban Dũng sớm thì có lẽ tôi đã ra trại sớm hơn…

“Chính câu nói ấy của phạm nhân đã làm tôi rất xúc động. Đặc biệt, hôm nay, khi biết Tuyến đang sống tại Hải Phòng, làm nghề nuôi thả cá, đã có gia đình và thỉnh thoảng vẫn điện thoại hỏi thăm tôi và các đồng chí cán bộ… tôi càng thấy ấm lòng hơn” - Thượng tá Dũng kể.

Cũng theo nhận định của Thượng tá Dũng, dù đang thi hành án nhưng một số phạm nhân vẫn chống đối, gây rối, trốn trại. Thậm chí móc nối bên ngoài lén lút đưa điện thoại, tiền và ma tuý vào trại giam…Cụ thể, những ngày đầu tháng 4/2014, cán bộ trại giam phát hiện một phạm nhân sử dụng ma túy. Nhận định tình hình phức tạp, Thượng tá Dũng trực tiếp chỉ đạo điều tra, thu thập chứng cứ rồi xác lập chuyên án trinh sát để đấu tranh khám phá.

Qua công tác trinh sát, ngày 5/6/2014, cán bộ quản giáo trại giam vây bắt Võ Thị Hồng Duyên, Lê Văn Phụng đã ném vỏ hộp sữa vào bên trong tường rào. Kiểm tra tang vật, đơn vị phát hiện bên trong có ma túy, nhưng hai đối tượng chối tội khi nói rằng họ chỉ nghịch ngợm vu vơ. Xác minh nhân thân nghi can, cán bộ trại phát hiện Duyên có chồng là Đoàn Quốc Minh (SN 1983, trú ở phường 9, TP Tuy Hòa, Phú Yên) đang thi hành án 15 năm tù về tội giết người. Sau nhiều giờ đấu tranh, Minh khai nhận đã bày cho vợ mua ma túy ném vào trại giam để bán cho phạm nhân khác kiếm lời.

Ngoài ma túy, người nhà phạm nhân còn tìm cách tuồn tiền mặt, điện thoại vào trại giam để thực hiện hành vi phạm pháp khác. Đầu tháng 5/2015, trinh sát của trại nắm nguồn tin phạm nhân Ngô Văn Ký (SN 1978, trú ở xã Hòa Thành, huyện Đông Hòa, Phú Yên) đang thi hành án 15 năm tù về tội tham ô tài sản, mưu tính chuyển tiền vào trại giam.

Thượng tá Dũng chỉ đạo tạo điều kiện cho Ký tiếp xúc thân nhân thăm nuôi, đến khi về đến cổng phân trại, CSBV khám xét thu giữ 18 triệu đồng cất giấu trong đáy quần. Ký khai nhận đã móc nối người vợ là Nguyễn Thị Tú Quỳnh làm dịch vụ chuyển tiền cho phạm nhân Nguyễn Nhật Trí.

Theo Thượng tá Dũng, làm việc gì cũng phải có sự đam mê, sự kiên trì, nhẫn nại và đặc biệt là sự bao dung, tha thứ. Đây đồng thời là thứ vũ khí sắc bén cho những người làm nghề quản lý, giáo dục, cảm hóa phạm nhân. Nó phản ánh tính nhân văn, sự khoan hồng của Đảng và Nhà nước đối với người phạm tội, phù hợp với đạo lý “đánh kẻ chạy đi, không ai đánh kẻ chạy lại”.

Khẳng định mình từ trong gian khó

Vốn sinh ra và lớn lên tại vùng đất Nam Định giàu truyền thống hiếu học nhưng Thượng tá Trần Văn Dũng lại có duyên với mảnh đất Phú Yên. Sau thời gian làm cảnh sát bảo vệ tại trại giam Phú Sơn 4 – Thái Nguyên, cuối năm 1993, anh nhận lệnh về công tác tại Trại giam Xuân Phước và gắn bó từ đó cho đến nay.

Thượng tá Trần Văn Dũng trao thưởng cho các cá nhân tiêu biểu tại Hội nghị biểu dương gương người tốt, việc tốt giai đoạn 2016 - 2020

Nhớ lại những ngày mới về nhận công tác tại Trại giam Xuân Phước, Thựợng tá Dũng kể: Lúc đó, cơ sở giam giữ còn đơn sơ, nghèo nàn, không có điện lưới, ban đêm chạy máy nổ, ánh sáng mờ nhạt (phục vụ canh gác là chủ yếu). Cuộc sống của cán bộ chiến sĩ và phạm nhân cực kỳ khó khăn, sốt rét rừng kéo dài dai dẳng, nhiều cán bộ chiến sĩ và phạm nhân bị sốt rét ác tính đã vĩnh viễn nằm lại mảnh đất này. Muông thú từ rừng sâu thường xuyên đe dọa... khiến cán bộ, chiến sĩ và phạm nhân đều rất khó khăn trong quản lý và chấp hành cải tạo.

“Nhưng chính từ những khó khăn, tình cảm của cán bộ, chiến sĩ, của lãnh đạo, chỉ huy chúng tôi ngày càng được gắn kết. Trong khó khăn, anh em, đồng chí đùm bọc, yêu thương, được chính quyền nhân dân địa phương yêu mến, che chở… đã góp thêm động lực to lớn cho chúng tôi công tác tốt, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao” – Thượng tá Dũng xúc động.

Ngoài thực hiện tốt vai trò đầu tầu, gương mẫu, phát huy trách nhiệm, nêu gương trong xây dựng khối đoàn kết, thống nhất toàn đơn vị; với trách nhiệm là Bí thư Đảng bộ cơ sở, người đứng đầu đơn vị trại giam, Thượng tá Trần Văn Dũng cũng chỉ đạo toàn đơn vị thực hiện sáng tạo, có hiệu quả các phong trào thi đua, góp phần quan trọng vào thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị của trại giam.

Để góp phần đảm bảo an ninh, an toàn trại giam, bản thân anh đã có sáng kiến “đánh kẻng trên chòi gác”- sáng kiến mang hiệu quả cao trong công tác canh gác, đảm bảo an toàn trại giam. Theo đó, cứ 15 phút các chòi gác lại đánh 3 tiếng kẻng nhằm mục đích nhắc nhở nhau tránh ngủ quên, tạo thành một hàng rào dây thép gai vô hình nhưng cực kỳ chắc chắn, không để phạm nhân lợi dụng sơ hở để vượt rào trốn trại hoặc vi phạm nội quy trại giam. Sáng kiến này đã được áp dụng trong lực lượng cảnh sát quản lý trại giam trên toàn quốc, góp phần đảm bảo an ninh, an toàn trại giam trong mọi tình huống.

Bên cạnh làm tốt công tác nghiệp vụ quản lý phạm nhân, việc phát triển kinh tế, tạo việc làm, dạy nghề, truyền cho phạm nhân biết lao động, biết trân quý sức lao động, cải thiện đời sống cho cán bộ chiến sỹ và phạm nhân cũng được Thượng tá Dũng đặc biệt quan tâm.

Thượng tá Dũng cùng Ban Giám thị đã chủ động tìm đến các doanh nghiệp tại TP Hồ Chí Minh và các tỉnh lân cận như Quy Nhơn, Bình Định, Khánh Hòa để tìm kiếm công việc cho phạm nhân.

Với giá nhân công rẻ, cộng với sự thuyết phục cởi mở, chân tình, thủ tục đơn giản, lấy chất lượng làm hàng đầu, dần dần các doanh nghiệp từ đắn đo, thậm chí sợ sệt không dám đầu tư, đã mạnh dạn đầu tư nhà xưởng, máy móc và các trang thiết bị cần thiết để phục vụ lao động, sản xuất, tạo việc làm cho phạm nhân.

Do đó, trại vừa có nguồn thu nộp nhà nước theo quy định, phần còn lại bồi dưỡng cho phạm nhân và cải thiện đời sống cán bộ, chiến sĩ; tinh thần của phạm nhân phấn khởi, xác định vị trí cải tạo, các hành vi vi phạm nội quy trại giam của phạm nhân giảm hẳn.

Bằng những việc làm thiết thực và hiệu quả, những năm qua Thượng tá Trần Văn Dũng đã có 10 năm liền (2009 - 2018) được công nhận là Chiến sĩ thi đua, trong đó hai năm 2015 và 2018 là Chiến sĩ thi đua toàn lực lượng CAND, Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, được tặng Huân chương Chiến công hạng Ba cùng nhiều danh hiệu cao quý khác.

Thượng tá Trần Văn Dũng nhấn mạnh: Trại giam Xuân Phước sắp bước sang tuổi thứ 45. Để viết tiếp những chiến công vẻ vang của các thế hệ cha anh đã dày công vun đắp, dựng xây, tập thể CBCS trại giam Xuân hôm nay sẽ không ngừng phấn đấu, nâng cao chất lượng các mặt công tác, tăng cường kỷ luật, kỷ cương, đoàn kết, thống nhất, nỗ lực, sáng tạo, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ chính trị được giao, trả lại đời những công dân lương thiện./.