Những ngày mùa Thu tháng Tám của 80 năm về trước, từ Khu Giải phóng Tân Trào, tỉnh Tuyên Quang, lệnh Tổng khởi nghĩa được truyền đi khắp cả nước. Hơn 20 triệu người dân Việt Nam đã đứng lên khởi nghĩa, làm nên thắng lợi vĩ đại của cuộc Cách mạng Tháng Tám, giành chính quyền về tay nhân dân.

Trước đó, ngày 16/8/1945, trước thời khắc Tổng khởi nghĩa giành chính quyền, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã triệu tập Quốc dân Đại hội Tân Trào để thành lập Chính phủ lâm thời Cách mạng, lãnh đạo cuộc cách mạng của nhân dân Việt Nam.

Quốc dân Đại hội Tân Trào đã thể hiện tinh thần đoàn kết nhất trí của dân tộc Việt Nam quyết tâm thực hiện đường lối tổng khởi nghĩa, xóa bỏ chế độ nô dịch thực dân, phong kiến, đặt cơ sở pháp lý đầu tiên cho một chế độ mới.

Ngày 21/5/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh từ Cao Bằng trở về Tuyên Quang để chỉ đạo phong trào cách mạng cả nước. Người đã chọn xã Tân Trào làm thủ đô Khu giải phóng, căn cứ địa cách mạng. Nơi ở đầu tiên của Chủ tịch Hồ Chí Minh khi về Tân Trào là nhà ông Nguyễn Tiến Sự, khi ấy là Chủ nhiệm Việt Minh xã Tân Trào.

Bà Hoàng Thị Mai, con dâu ông Sự cho biết, bà được nghe kể nhiều câu chuyện về Chủ tịch Hồ Chí Minh trong thời gian Người ở gia đình bà. Tại đây, ngoài giờ làm việc, Chủ tịch Hồ Chí Minh thường cùng ông Nguyễn Tiến Sự đến một số gia đình trong làng, thăm hỏi sức khỏe, tặng quà cho các cụ già, trẻ nhỏ. Ngày ấy, người dân trong làng gọi Chủ tịch Hồ Chí Minh với cái tên rất đỗi thân mật và kính yêu “Ông Ké”.

Bà Mai cho biết, theo lời kể của bố mẹ chồng bà, Chủ tịch Hồ Chí Minh về đây họp và ở lại 1 tuần. Lên lán được 1 tuần thì Chủ tịch Hồ Chí Minh ốm. Ông bà, bố mẹ chồng bà Mai đã lấy thuốc cho Người uống và khỏi. Theo bà Mai, bố mẹ bà tuy khó khăn nhưng nhiệt tình giúp đỡ cách mạng.

Đến tháng 8/1945, giữa lúc cao trào kháng Nhật cứu quốc đang diễn ra sôi sục, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ thị phải gấp rút triệu tập Quốc dân Đại hội Tân Trào để thành lập Chính phủ lâm thời cách mạng, lãnh đạo cuộc cách mạng của nhân dân Việt Nam.

Trong trí nhớ của ông Hoàng Ngọc, ở xã Tân Trào, tỉnh Tuyên Quang, khi Quốc dân Đại hội Tân Trào đang họp, một đoàn đại biểu thay mặt nhân dân Tân Trào đã đến chào mừng đại hội thành công và ông Hoàng Ngọc vinh dự là một trong 4 thiếu nhi có mặt trong đoàn khi đó.

"Đại hội ở đây “nội bất xuất, ngoại bất nhập”. Các đoàn cán bộ đều có người đưa vào. Cán bộ về họp Quốc dân Đại hội đều nghỉ ở đây. Tất cả nhân dân nhộn nhịp chuẩn bị, cái gì cũng ủng hộ cách mạng. Nhân dân thì Bác Hồ nói làm gì đều làm theo, nào là vệ sinh, nấu cơm cho Quốc dân Đại hội. Quốc dân Đại hội khai mạc thì nhân dân chào mừng đại hội, mang theo gạo, gà và một con bò”, ông Hoàng Ngọc kể lại.

Tại đại hội, Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Đông Dương Trường Chinh, đọc báo cáo trong đó nhấn mạnh hai vấn đề lớn: Tổng khởi nghĩa và bầu Chính phủ cách mạng lâm thời. Đảng Cộng sản Đông Dương chủ trương lãnh đạo quần chúng nổi dậy tước vũ khí của Nhật, giành lấy chính quyền.

Trên cơ sở đó, đại hội đã tán thành chủ trương của Đảng và Tổng bộ Việt Minh, quyết định phát động Tổng khởi nghĩa, lãnh đạo quần chúng nổi dậy, giành chính quyền từ tay quân Nhật, thành lập Ủy ban Giải phóng dân tộc Việt Nam, quy định về Quốc kỳ, Quốc ca và nhiều chiến lược quan trọng khác của cách mạng Việt Nam.

10 điểm trong chính sách lớn được Đại hội thông qua như: Tiến hành võ trang nhân dân; tịch thu tài sản của giặc và Việt gian sung công và chia cho dân nghèo… Chính sách 10 điểm cũng quyết định đem lại quyền phổ thông đầu phiếu, quyền tự do dân chủ và nhiều quyền khác liên quan trực tiếp đến lợi ích của người dân lúc bấy giờ.

PGS.TS Nguyễn Danh Tiên, Viện trưởng Viện lịch sử Đảng - Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh cho biết, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã lựa chọn Tuyên Quang là nơi tổ chức Quốc dân Đại hội Tân Trào thể hiện truyền thống yêu nước, ý chí kiên cường, một lòng một dạ đi theo Đảng. Quốc dân Đại hội đã phản ánh được tất cả ý chí, nguyện vọng của nhân dân và quyết định những vấn đề lớn của đất nước.

Thiếu tướng, PGS.TS Vũ Quang Đạo, nguyên Viện trưởng Viện Lịch sử Quân sự Việt Nam khẳng định, Quốc dân Đại hội Tân Trào lúc đó mặc dù chưa có điều kiện tập hợp hết tất cả các đại diện tầng lớp dân chúng, nhưng cơ bản đã đại diện cho nhân dân Việt Nam - những người yêu nước cách mạng để quyết định vấn đề hệ trọng nhất đối với cả đất nước. Đó là phát động tổng khởi nghĩa giành chính quyền về tay nhân dân - đó là quyết định lịch sử.

Phát động toàn dân nổi dậy tổng khởi nghĩa giành chính quyền từ tay phát xít Nhật, kiên quyết chớp thời cơ, hội nghị chỉ rõ: “Tình thế vô cùng khẩn cấp. Tất cả mọi việc đều phải nhằm vào ba nguyên tắc: Tập trung lực lượng vào những việc chính - Thống nhất về mọi phương diện quân sự, chính trị, hành động và chỉ huy, kịp thời hành động, không bỏ lỡ cơ hội”.

Ngày 16/8/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh kêu gọi: “Giờ quyết định cho vận mệnh dân tộc ta đã đến. Toàn quốc đồng bào hãy đứng dậy đem sức ta mà tự giải phóng cho ta… Chúng ta không thể chậm trễ”.

Nhà sử học Dương Trung Quốc khẳng định, nếu tháng 8/1945 chúng ta không giành được độc lập, không giành được tư thế của người chủ thì chắc chắn sẽ không có cơ hội để trở thành một quốc gia độc lập. Bởi vì chúng ta đã biết chớp lấy thời cơ, giành chính quyền trước khi quân đồng minh tới. Rõ ràng chúng ta đã là người chủ, chúng ta chớp thời cơ, tranh thủ sức mạnh của thời đại, cơ hội mở ra thì phải lấy sức của mình là chính, mà hạt nhân của sức mạnh chính là đại đoàn kết dân tộc.

Quốc dân Đại hội Tân Trào mang tầm vóc lịch sử như hội nghị Diên Hồng của cách mạng. Quốc dân Đại hội Tân Trào là sáng tạo độc đáo của Chủ tịch Hồ Chí Minh, của Đảng và Tổng bộ Việt Minh trong việc phát huy ý chí, sức mạnh toàn dân tộc trong sự nghiệp đấu tranh cách mạng, khởi nguồn cho cách mạng Việt Nam giành thắng lợi trong sự nghiệp đấu tranh giành độc lập dân tộc, thống nhất đất nước, xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước.

Quốc dân Đại hội Tân Trào cũng để lại nhiều bài học kinh nghiệm quý đối với hoạt động của Quốc hội hiện nay, trong đó có bài học về phát huy ý chí, sức mạnh dân tộc; đáp ứng kịp thời các nhiệm vụ chiến lược trong từng giai đoạn cách mạng; thể hiện tinh thần dân chủ, xây dựng Nhà nước pháp quyền của dân, do nhân dân và vì nhân dân; khẳng định vị trí, vai trò là cơ quan quyền lực cao nhất của nhân dân trong xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước.

Từ ánh sáng Cách mạng Tháng Tám, vững tin vào kỳ tích mới của đất nước

VOV.VN - Ngày 14/8, tại Hà Nội, Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam chủ trì, cùng Ban Tuyên giáo và Dân vân Trung ương, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh và TP.Hà Nội tổ chức hội thảo khoa học quốc gia “Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh mùng 2/9: Giá trị thời đại và sức sống trường tồn”.

Phát huy sức mạnh chính trị tinh thần của Cách mạng Tháng Tám trong kỷ nguyên mới

VOV.VN - Hội thảo “Sức mạnh chính trị tinh thần của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 - Ý nghĩa đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong kỷ nguyên mới” là hoạt động sinh hoạt khoa học lớn hướng tới kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Bộ Quốc phòng mời 8 nước dự kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9

VOV.VN - Sáng 9/7, tại trụ sở Bộ Quốc phòng, Thượng tướng Hoàng Xuân Chiến, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng chủ trì cuộc họp với các cơ quan, đơn vị để triển khai các hoạt động đối ngoại quốc phòng nhân dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9.