Giá trị thương hiệu quốc gia Việt Nam (THQG) ngày càng khẳng định uy tín và vị thế trên trường quốc tế, đồng thời thể hiện sự chủ động và tầm vóc của Việt Nam ngày càng cao trong quá trình hội nhập. Theo đánh giá của Tổ chức tư vấn định giá thương hiệu hàng đầu thế giới - Brand Finance, THQG Việt Nam có tốc độ tăng trưởng 102% trong giai đoạn từ năm 2019-2023. Giá trị THQG năm 2023 của Việt Nam đạt 498,13 tỷ USD, tăng 15,6% so với năm 2022 và liên tục tăng trưởng 2 con số trong 5 năm qua, xếp thứ 33 trong tốp 121 THQG mạnh trên thế giới được xếp hạng.

Uy tín của nhiều sản phẩm mang THQG Việt Nam gần đây đã gia tăng đáng kể như gạo, cà phê, sầu riêng,… nhất là khi sản phẩm gạo ST25 hai lần liên tiếp đạt danh hiệu gạo ngon thế giới. Hay như Tập đoàn Công nghiệp - Viễn thông Quân đội (Viettel) đứng thứ 2 thế giới về sức mạnh thương hiệu trong lĩnh vực viễn thông; ô tô điện Vinfast xuất hiện tại thị trường Mỹ; sữa Vinamilk là những điển hình thành công xây dựng thương hiệu tại thị trường quốc tế...

Có thể thấy, THQG đã trở thành bảo chứng cho chất lượng hàng hóa, định hình thái độ của người tiêu dùng khi tiếp cận sản phẩm. Tuy nhiên, sự chuyển dịch cơ cấu xuất khẩu theo hướng tăng hàm lượng công nghiệp chế biến, giảm tỷ trọng nguyên liệu thô vẫn chưa rõ rệt, giá trị gia tăng trong sản phẩm còn chưa cao… trong đó có một phần nguyên nhân là thương hiệu chưa thực sự được chú trọng.

Điểm đáng chú ý hơn là dù Việt Nam đã được thế giới ghi nhận xuất khẩu rất nhiều sản phẩm với số lượng đứng đầu thế giới. Tuy nhiên, do chưa có thương hiệu nên hầu hết xuất khẩu sản phẩm thô, sản phẩm sơ chế. Vì vậy, không hiếm sản phẩm nguyên liệu Việt Nam nhưng phải mang tên thương hiệu của quốc gia khác.

Đơn cử như cà phê Việt Nam nổi tiếng thế giới, nhưng rất ít người tiêu dùng quốc tế biết có xuất xứ từ Việt Nam. Bởi phần lớn cà phê xuất khẩu của Việt Nam ở dạng hạt cà phê sống, chưa qua rang xay và đóng gói. Thay vào đó, họ biết đến các thương hiệu cà phê từ các quốc gia như Mỹ (Starbucks) hoặc Thụy Sĩ (Nestlé), trong khi nguyên liệu lại được nhập khẩu từ Việt Nam.

Giá trị thương hiệu mạnh phải mang tính tiên phong

Bộ Công Thương được Chính phủ giao là cơ quan chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương, tổ chức và DN để triển khai Chương trình THQG Việt Nam. Mục tiêu là hướng tới xây dựng các thương hiệu sản phẩm, thương hiệu DN mạnh của quốc gia Việt Nam. Từ đó xây dựng hình ảnh Việt Nam là một quốc gia có uy tín về hàng hóa và dịch vụ chất lượng cao, góp phần thúc đẩy phát triển ngoại thương và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Theo ông Hoàng Minh Chiến, Phó cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) giải pháp đầu tiên là cần nâng cao nhận thức của xã hội, DN và toàn thể người dân về ý nghĩa, vai trò của việc xây dựng, phát triển thương hiệu. Khi hình thành thương hiệu mạnh, đồng nghĩa với việc gia tăng giá trị xuất khẩu. Tiếp đó là có giải pháp hỗ trợ DN Việt Nam có năng lực xây dựng và quản trị, phát triển thương hiệu sản phẩm; cần đẩy mạnh việc hỗ trợ đăng ký, bảo hộ thương hiệu và các hoạt động tuyên truyền, quảng bá cho các sản phẩm xuất khẩu đạt tiêu chí.

Đối với DN, ông Hoàng Minh Chiến cho rằng, DN cần tổng hòa 3 giá trị cốt lõi để mang lại thương hiệu mạnh. Đầu tiên là chất lượng sản phẩm, đây là yếu tố quyết định giá trị thương hiệu. Cùng với đó là đổi mới sáng tạo, phát huy khả năng sáng tạo trong việc thiết kế sản phẩm phù hợp với nhu cầu thị trường; đầu tư đổi mới công nghệ nhằm sản xuất các sản phẩm chất lượng, đồng đều, ổn định, mang tính bền vững...

Bên cạnh đó, giá trị thương hiệu mạnh phải mang tính tiên phong. Trong cùng lĩnh vực ngành hàng, thương hiệu này mạnh hơn các thương hiệu khác, đó chính là yếu tố tiên phong. Yếu tố tiên phong thể hiện thông qua uy tín của người đứng đầu thương hiệu, sở hữu thương hiệu, sản phẩm; tiềm lực về tài chính, đầu tư và vai trò dẫn dắt...

Đề cao tư duy và phương thức sản xuất kinh doanh mới, đó là sản phẩm hàng hóa nhất định phải có thương hiệu, phải có uy tín, PGS. TS Nguyễn Thường Lạng, Giảng viên cao cấp Viện Thương mại và Kinh tế quốc tế, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân cho rằng, giá trị gia tăng của hàng hóa Việt Nam nói riêng, THQG Việt Nam nói chung có được được nâng lên hay không, phụ thuộc rất lớn vào quá trình xây dựng và bảo vệ thương hiệu.

“Muốn có được thương hiệu từ quy mô quốc gia, ngành hàng, các DN, ngành hàng cần phải làm thường xuyên, chuyên nghiệp và bài bản. Trong đó, các Bộ, ngành chức năng nên có giải pháp hỗ trợ, tạo điều kiện về quảng bá, định hướng tiêu dùng; xúc tiến, phát triển THQG”, PGS.TS Nguyễn Thường Lạng nêu giải pháp.

Trong tiến trình hội nhập ngày càng sâu rộng vào nền kinh tế thế giới, Việt Nam đã và đang tham gia hàng loạt các Hiệp định thương mại tự do (FTA). Để thương hiệu của Việt Nam mạnh hơn nữa, mở thêm nhiều cơ hội cho sản phẩm, dịch vụ của Việt Nam vươn tầm quốc tế không chỉ phụ thuộc vào nỗ lực của DN, cần hơn chiến lược tổng thể, sự vào cuộc của Chính phủ, tất cả Bộ, ngành, địa phương và cộng đồng DN.