Vành đai pháo đài quan trọng tại Donetsk

Sông Kazenyi Torets chảy qua trung tâm cuối cùng của vùng Donetsk do Ukraine kiểm soát và chuỗi thị trấn dọc bờ sông đã trở thành một pháo đài - một thành trì gần như bất khả xâm phạm giúp Ukraine đối phó với các cuộc tấn công của Nga.

Thượng nguồn của sông Kazenyi Torets, tại cửa phía nam của thung lũng, là thành phố Kostiantynivka. Tiếp theo là Druzhkivka, Kramatorsk và cuối cùng là Sloviansk, nơi con sông chảy về phía đông trước khi uốn lượn qua một đồng bằng trũng với các bãi lau sậy và hồ chứa cho đến khi gặp sông Siversky Donets – con sông chính của Donbass.

Donbass - vùng phía đông dồi dào than đá của Ukraine, hiện do Nga chiếm đóng phần lớn, là từ viết tắt của “Lưu vực Donets”. Trước đây, khu vực này thực chất là một vùng cao nguyên nằm giữa một vùng đồng bằng rộng lớn, có ý nghĩa chiến lược và quân sự to lớn.

Nơi đây không giống dãy Himalaya. Điểm cao nhất chỉ cao hơn 300m so với mực nước biển một chút và độ dốc thoai thoải. Donbass có một mạng lưới các dãy núi và thung lũng nằm phía trên thảo nguyên Pontic rộng lớn chiếm phần lớn nửa phía nam của Ukraine. Sông Torets cắt ngang một thung lũng qua cực tây bắc của vùng cao nguyên này. Đặc biệt ở bờ phải, địa hình dốc đứng, tạo thành một sườn núi, trên đó có thị trấn Chasiv Yar và tiền tuyến hiện tại. Hiện tại, những sườn núi đó chằng chịt các tuyến phòng thủ của Ukraine được xây dựng trong hơn một thập kỷ qua.

Nói cách khác, thung lũng sông Kazenyi Torets, canh giữ lối vào trung tâm Ukraine, đồng thời đóng vai trò là pháo đài bảo vệ toàn bộ tiền tuyến hiện tại. Nếu pháo đài này bị thất thủ thảo nguyên của Ukraine ở phía sau nó sẽ bị bỏ ngỏ, việc giữ vững tiền tuyến, hay thậm chí là bảo vệ phần còn lại của đất nước, sẽ trở nên khó khăn hơn rất nhiều. Quân đội Nga sẽ có cơ hội bao vây lực lượng Ukraine đến tận Kharkov ở phía bắc và Zaporizhzhia ở phía nam.

Nhờ có tuyến đường sắt chính và đường cao tốc nối liền bốn thị trấn Kramatorsk, Sloviansk, Druzhkivka, Kostiantynivka với Kharkov và Kiev, thung lũng này rất thuận tiện cho việc hậu cần, tiếp tế và điều trị y tế. Theo thời gian, khu đô thị tại Donbass đã trở thành một pháo đài và một trung tâm kinh tế và hậu cần. Căn cứ không quân Kramatorsk, nằm trên sườn núi phía đông thị trấn, đã trở thành trung tâm chỉ huy cho cuộc xung đột quy mô nhỏ ở miền Đông kéo dài tám năm, từ năm 2014 đến năm 2022.

Kể từ khi cuộc chiến Nga-Ukraine bùng nổ, vai trò của các thị trấn trên đã trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Kostiantynivka là trung tâm hậu cần hỗ trợ cho lực lượng Ukraien tại Bakhmut, Chasiv Yar và Toretsk. Xa hơn về phía bắc, Sloviansk và Kramatorsk đóng vai trò là hậu phương cho các trận chiến xung quanh Lyman, Izyum và cuộc chiến đang diễn ra ở Siversk. Nếu thung lũng sụp đổ, Ukraine không chỉ mất công sự và địa hình thuận lợi mà còn mất đi hậu cần đô thị và cơ sở hạ tầng giúp duy trì sức mạnh của quân đội và tuyến phòng thủ.

Bên cạnh đó, các thị trấn phòng thủ tiềm năng tiếp theo – Izyum và Bavinkove ở vùng Kharkov, Petropavlivka ở vùng Dnipropetrovsk – hoặc nằm cách đó hàng chục km sẽ bị bỏ lại phía sau.

Kịch bản xấu đối với Ukraine

Tổng thống Vladimir Putin đã đưa toàn bộ vùng Donetsk vào hiến pháp Nga và tuyên bố rõ rằng Moscow muốn kiểm soát toàn bộ khu vực đặc biệt là thung lũng cuối cùng đầy thách thức này như một cái giá cho hòa bình. Ông Donald Trump dường như sẵn sàng hối thúc Tổng thống Ukraine Zelensky thực hiện một cuộc trao đổi như vậy.

Đặc phái viên của Tổng thống Trump Steve Witkoff hôm 17/8 cho biết, sẽ có một cuộc thảo luận "quan trọng" và "đặc biệt chi tiết" về số phận của khu vực Donetsk khi ông Zelensky đến Washington vào ngày 18/8.

"Nga vẫn chưa thành công ở khu vực Donetsk và Moscow không thể chiếm được khu vực này trong 12 năm qua", ông Zelensky nói, đồng thời cho rằng việc trao đổi đất đai chỉ nên được thảo luận song phương giữa Ukraine và Nga.

Nga kiểm soát khoảng 70% diện tích tỉnh Donetsk còn Ukraine vẫn nắm giữ một phần quyền khu vực này, chiếm khoảng 30% diện tích. Nếu phải từ bỏ Donetsk, Ukraine sẽ mất "vành đai pháo đài", do đó mất đi vị trí phòng thủ quan trọng, Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) nhận định. Vành đai pháo đài dài 50 km của Ukraine, bao gồm 4 thành phố lớn và nhiều thị trấn trải dài từ bắc xuống nam dọc theo đường cao tốc H-20 Kostyantynivka-Slovyansk.

Trong thập kỷ qua, Ukraine đã đầu tư đáng kể thời gian và tiền bạc để củng cố vánh đai này xây dựng cơ sở hạ tầng phòng thủ trong và xung quanh các khu định cư. "Việc buộc Ukraine phải nhượng phần còn lại của khu vực phía tây Donetsk cho Nga sẽ đưa lực lượng Nga tiến xa hơn 82 km về phía tây Ukraine, tạo điều kiện thuận lợi cho Moscow tấn công các vị trí của Ukraine tại khu vực Kharkov trên bờ đông sông Oskil trong một cuộc giao tranh mới", ISW tuyên bố.

Nếu giành được căn cứ ở Sloviansk, Nga có thể tiến về Izium dọc theo đường cao tốc E-40, làm tăng thêm mối đe dọa cho Kharkov. Khoảng cách đến Izium chỉ hơn 20 km. Việc phòng thủ những khu vực này sẽ cực kỳ khó khăn đối với lực lượng Ukraine do các khu định cư thưa thớt và cánh đồng trống trải.

Nga có thể dễ dàng chiếm được các công sự của Ukraine dọc theo tuyến Dobropillia-Bilozerske-Novodonetske-Oleksandrivka. Tuyến phòng thủ phía bắc Donetsk này đã được Ukraine chuẩn bị từ trước xung đột.

"Tuyến Dobropillia là tuyến phòng thủ cuối cùng từ bắc xuống nam của Ukraine, bao gồm một số thị trấn và thành phố trước tuyến thành phố Dnipro ở trung tâm vùng Dnipropetrovsk", ISW cho biết.

Nếu Donetsk thất thủ, Pavlohrad - cách biên giới Donetsk-Dnipropetrovsk 70 km, sẽ trở thành trung tâm phòng thủ chính của Lực lượng Quốc phòng. Tuy nhiên, tuyến phòng thủ nơi đây khá mong manh, khó có thể chống chọi được các cuộc tiến công của Nga từ phía đông, ISW nhận định.

Lợi thế 3 chọi 1: Nga đột phá tại Donetsk, bắt thóp điểm yếu của Ukraine

VOV.VN - Hoạt động của các đơn vị Nga bất ngờ xâm nhập qua một trong những tuyến phòng thủ quan trọng nhất của Ukraine tại Donetsk đã phơi bày bất lợi nghiêm trọng về nhân lực của Kiev.