Sáng 16/1, tại Kỳ họp bất thường lần thứ 5, Chính phủ đã trình Quốc hội dự thảo nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc thù thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia.

Chính phủ đã đề xuất 8 cơ chế, chính sách đặc thù để gỡ khó cho ba chương trình đó (gồm Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025, giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025, phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 – 2030).

Thảo luận tại tổ về nội dung này, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang chia sẻ, dự thảo nghị quyết thể hiện các cơ chế mạnh mẽ chưa từng có và “anh em phải làm ngày, làm đêm để có”.

Trong 8 cơ chế, một số nội dung vẫn để hai phương án. Song, "nếu như Quốc hội bấm nút thông qua, cho dù có lựa chọn phương án nào, chúng tôi vẫn cho là thành công. Bởi 8 cơ chế trình đều khác với luật, vượt lên trên luật”, ông Trần Lưu Quang nói.

Phó Thủ tướng nhấn mạnh, 3 chương trình mục tiêu quốc gia cực kỳ phức tạp, đan xen, thậm chí xung đột với nhau, nếu không gỡ không làm được. Chính vì vậy, nếu nghị quyết được thông qua thì sẽ giải quyết được căn cơ, chỉ còn “nợ một chuyện” của chương trình phát triển kinh tế xã hội của đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi vì phải thay đổi chủ trương đầu tư nhưng làm chưa kịp.

Nguyên tắc lớn nhất của các cơ chế, chính sách mà Chính phủ kiến nghị Quốc hội là phân cấp mạnh, tăng cường năng lực của cơ sở và đòi hỏi tăng cường kiểm tra, giám sát, trong đó, có trách nhiệm của đại biểu Quốc hội, có thể bổ sung thêm trách nhiệm của mặt trận tổ quốc.

Điều Phó Thủ tướng băn khoăn là liệu khi phân cấp cho huyện, hay cho cấp xã như ý kiến một số đại biểu thì huyện, xã có kham nổi hay không? "Vì nếu không khéo chúng ta sẽ mất cán bộ. Điện thoại của tôi nhận được rất nhiều tin nhắn của các cán bộ ở huyện, xã "xin Phó thủ tướng đừng giao cho em". Nên đâu đó cũng còn có sự phân vân về phân cấp đến đâu”.

“Nguyên tắc là phân cấp phải có tính khả thi và anh em cấp dưới phải làm được. Cho nên có thể có những điều mong muốn của đại biểu mà chúng tôi cân nhắc rất kỹ cũng chưa dám phân cấp” – ông Trần Lưu Quang cho biết thêm.

Phó Thủ tướng cũng lưu ý, hầu hết nội dung Chính phủ trình không phải cơ chế thí điểm mà là cơ chế đặc thù. Thí điểm là cho áp dụng phạm vi nhỏ sau đó rút kinh nghiệm, có thể mở rộng. Còn ở dự thảo, chỉ nội dung liên quan lựa chọn một huyện thực hiện thí điểm cơ chế phân cấp trong giai đoạn 2024 - 2025.

"Giao mà anh em căng quá có khi là buông luôn. Thêm vào đó, hiện nay, HĐND cấp tỉnh rất linh hoạt, họp bất thường liên tục để kịp thời giải quyết các vấn đề. Thêm vào đó, việc giao cho HĐND cấp tỉnh thì với cách nhìn bao quát của cấp tỉnh sẽ cân đối đầy đặn, hài hòa hơn giữa các địa phương. Nếu như giao cho huyện, có thể phân bì huyện này ít, huyện này nhiều... Hơn nữa, đã xin giao từ Quốc hội xuống HĐND rồi mà giao xuống tới huyện nữa chắc khó”, ông Trần Lưu Quang chia sẻ.

Nội dung này sẽ tiếp tục được Quốc hội thảo luận hội trường vào chiều nay trước khi xem xét ấn nút thông qua vào sáng 18/1.