Vừa qua, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết 131/2020 về tổ chức chính quyền đô thị tại TPHCM, theo đó sẽ không tổ chức HĐND cấp quận, phường. Trong cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khoá XV và đại biểu HĐND TPHCM nhiệm kỳ 2021 – 2026 sắp tới, cử tri thành phố sẽ bầu ra những người đại diện cho tiếng nói, nguyện vọng của mình. Cử tri tại TPHCM có băn khoăn gì và kỳ vọng như thế nào vào chất lượng, phẩm chất của các ứng cử viên cho HĐND thành phố?

Cử tri kỳ vọng đại biểu gần dân

Mô hình chính quyền đô thị tại TPHCM sẽ không tổ chức HĐND cấp quận, phường. Các huyện Bình Chánh, Hóc Môn, Củ Chi, Cần Giờ, Nhà Bè sẽ tổ chức theo Luật Tổ chức chính quyền địa phương, tức là có HĐND cấp huyện, xã. Đơn vị hành chính mới là thành phố Thủ Đức sẽ tổ chức một cấp HĐND tương đương cấp huyện. Theo bà Phạm Phương Thảo, nguyên Chủ tịch HĐND TPHCM, việc tổ chức chính quyền đô thị sẽ giảm tầng nấc bộ máy, hoạt động đi vào hiệu lực, hiệu quả, tiết kiệm ngân sách.

Khi rút gọn lại các cấp HĐND ở địa phương thì các đại biểu HĐND thành phố sẽ đảm nhiệm vai trò giám sát. Ngoài ra, hệ thống cơ quan Đảng, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội khác cũng sẽ tham gia, do đó không lo thiếu cơ chế giám sát. Ngoài ra, khi không tổ chức HĐND cấp quận, phường thì người đứng đầu các cơ quan chính quyền cũng sẽ phải nâng cao trách nhiệm đối thoại, tiếp dân, tạo điều kiện đẩy mạnh hơn việc thực hiện dân chủ trực tiếp.

Bà Đoàn Thị Thanh Xuân, Chủ tịch Hội Cựu Thanh niên xung phong TPHCM cho rằng: HĐND cấp cơ sở như ở phường là không cần thiết, chỉ mang tính hình thức chứ không có hiệu quả. Tuy vậy, cử tri cũng có băn khoăn về việc các đại biểu ở cấp thành phố liệu có gần gũi, sát sao và hiểu được những vấn đề của địa phương như cấp phường hay không. Do đó, bà Xuân bày tỏ kỳ vọng nếu không tổ chức HĐND cấp cơ sở thì HĐND thành phố cần có sự thay đổi để mang lại chất lượng cao hơn.

“Vai trò của HĐND cấp thành phố phải thể hiện trách nhiệm cao hơn, nâng cao năng lực, hiệu quả hoạt động. Chương trình làm việc, hành động phải cụ thể hơn, trên cơ sở đó mới nghe được tiếng nói của nhân dân. Phải phối hợp như thế nào cho hiệu quả thì tiếng nói của người dân mới đến được”- bà Xuân bày tỏ. 

Ông Châu Minh Tỷ, Trưởng ban đại diện Hội Người cao tuổi TPHCM cho biết: Cử tri băn khoăn khi không có HĐND quận, phường thì làm sao đại biểu nắm được hết tâm tư, nguyện vọng của người dân để đưa vào nghị quyết chung nhằm phát triển thành phố tốt hơn. Chính vì vậy, việc lựa chọn đại biểu là rất quan trọng. Ngoài trình độ và sự tâm huyết thì phải có phong cách gần gũi, sâu sát với nhân dân.

“Tổ đại biểu họ cũng có cách, ví dụ như cứ hàng tuần thì tổ đại biểu HĐND thành phố phụ trách quận đó cử đại diện đến mặt trận hay chỗ nào tiện nhất cho dân, để người dân muốn gặp đại biểu HĐND thành phố cứ đến đó thì phản ánh được”- ông Châu Minh Tý đề nghị. 

Tập trung chọn ra đại biểu chất lượng

Ông Lê Minh Đức, Phó Ban Pháp chế, HĐND TPHCM cho biết: Khi chuyển giao quyền giám sát địa phương về cho HĐND thành phố thì Quốc hội đã cho phép tăng số lượng đại biểu chuyên trách lên 19 người. Việc cử tri băn khoăn liệu các đại biểu có sâu sát, lắng nghe được địa phương hay không là có cơ sở. Do đó, HĐND thành phố đang tập trung để chọn ra được các vị đại biểu đủ đức, đủ tài, đủ năng lực để đảm nhận trọng trách này.

“Làm sao để hiệp thương chọn ra được những ứng cử viên có tâm huyết, có thời gian để thực hiện nhiệm vụ người dân đã giao phó cho mình. Nhất là công tác giám sát cần phải có thời gian, có sự đeo bám, có sự xuyên suốt với cử tri. Ngay cả khi cử tri cần, người ta gọi thì cũng phải xuất hiện để nắm bắt những vấn đề cử tri quan tâm”- ông Đức nhấn mạnh. 

Chủ tịch Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam TPHCM Tô Thị Bích Châu cho biết: Tiến trình xây dựng chính quyền đô thị của TPHCM đang được chuẩn bị chu đáo. Một thách thức đặt ra là làm sao để bầu được 95 vị đại biểu HĐND thành phố, và những vị đại biểu này phải tham gia vào công việc trước đây là của HĐND cấp quận, phường. Theo bà Châu, công tác hiệp thương cần phải làm cẩn thận, chu đáo để lựa chọn ra được ứng cử viên đủ phẩm chất.  

Bà Châu cho biết: “Việc đại biểu tham gia cũng thể hiện trách nhiệm của mình đối với TPHCM, và trách nhiệm của mình trong vai trò cơ quan quyền lực của địa phương. Ngoài trách nhiệm đó thì phải đủ sức, đủ bản lĩnh và đủ độ bao quát để thay luôn vai trò của HĐND quận, phường”

Để đảm bảo thành công cho mô hình chính quyền đô thị tại TPHCM khi không tổ chức HĐND quận, phường, ngay từ khi hiệp thương cần phải lựa chọn được những người đủ năng lực, tâm huyết và trách nhiệm. Có như vậy, đại biểu HĐND thành phố mới xứng đáng là người đại diện cho tiếng nói, nguyện vọng của cử tri, của nhân dân và đủ sức làm tròn công việc của cấp cơ sở./.