Hôm qua (16/9), Mali, Niger và Burkina Faso, ba quốc gia ở khu vực Sahel thuộc Tây Phi do lực lượng quân đội nắm quyền, đã ký một thỏa thuận an ninh, trong đó cam kết giúp đỡ lẫn nhau trong trường hợp có bất kỳ cuộc nổi loạn hoặc can thiệp nào từ bên ngoài.

Ba nước đang nỗ lực ngăn chặn quân nổi dậy có liên hệ với nhóm khủng bố Al-Qaeda và tổ chức “Nhà nước Hồi giáo” (IS) tự xưng, đồng thời trải qua mối quan hệ căng thẳng với các nước láng giềng và đối tác quốc tế, sau các cuộc đảo chính. Mali, Burkina Faso và Niger đã chứng kiến các cuộc đảo chính kể từ năm 2020, gần đây nhất là tại Niger hồi cuối tháng 7 vừa qua. Cộng đồng Kinh tế các Quốc gia Tây Phi (ECOWAS) đã đe dọa sẽ sử dụng vũ lực để khôi phục chế độ cầm quyền dân sự theo hiến pháp ở nước này. Tuy nhiên, Mali và Burkina Faso cam kết hỗ trợ Niger nếu bị tấn công.

Điều lệ của thỏa thuận chung giữa ba nước, với tên gọi “Liên minh các quốc gia Sahel” quy định rằng “bất kỳ cuộc tấn công nào vào chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của một hoặc nhiều bên ký kết, sẽ bị coi là hành động gây hấn chống lại các bên khác”. Theo đó các nước còn lại sẽ cung cấp hỗ trợ riêng lẻ hoặc tập thể, bao gồm cả việc sử dụng lực lượng vũ trang cho quốc gia bị tấn công.

Đáng chú ý Mali, Niger và Burkina Faso đều là thành viên trong lực lượng chung của liên minh G5 Sahel do Pháp hậu thuẫn, bao gồm cả Cộng hòa Chad và Mauritania, được thành lập vào năm 2017 để đối đầu với các nhóm Hồi giáo cực đoan trong khu vực. Tuy nhiên liên minh này đã dần bị tan rã sau các cuộc đảo chính quân sự, khiến mối quan hệ giữa một số nước thành viên và Pháp trở nên căng thẳng.

Pháp buộc phải rút lực lượng khỏi Mali và Burkina Faso, đồng thời đang trải qua mối quan hệ căng thẳng với chính quyền quân sự nắm quyền ở Niger.