Trang thông tin điện tử của Ủy ban kiểm tra Trung ương hôm nay có đăng bài viết của TS Trần Cẩm Tú, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ nhiệm UBKT Trung ương nhan đề "Công tác kiểm tra, giám sát góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ cấp ủy các cấp, hướng tới Đại hội XIII của Đảng". VOV đăng lại nội dung bài viết này:

Ông Trần Cẩm Tú, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương. Ảnh: TTXVN

Công tác cán bộ có vị trí, vai trò và tầm quan trọng đặc biệt đối với sự lãnh đạo của Đảng, là khâu “then chốt” của công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh thường căn dặn “Cán bộ là cái gốc của mọi công việc”(1), “muôn việc thành công hoặc thất bại, đều do cán bộ tốt hoặc kém”(2). Người cũng từng nói “khi đã có chính sách đúng thì sự thành công hoặc thất bại của chính sách đó là do nơi cách tổ chức công việc, nơi lựa chọn cán bộ và do nơi kiểm tra. Nếu ba điều ấy sơ sài, thì chính sách đúng mấy cũng vô ích”(3). Trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng ta luôn chú trọng công tác cán bộ; chăm lo xây dựng, đào tạo đội ngũ cán bộ có đức có tài, xứng đáng là người lãnh đạo, người đầy tớ trung thành của Nhân dân.

Trong những năm qua, Trung ương Đảng đã ban hành nhiều nghị quyết, kết luận, chỉ thị, quy định nhằm không ngừng đổi mới và nâng cao chất lượng công tác cán bộ. Cụ thể hóa đường lối Đại hội XII của Đảng, Hội nghị Trung ương 7 khóa XII đã ban hành Nghị quyết số 26-NQ/TW, ngày 19/5/2018 về tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược, đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ. Nghị quyết nhận định: Một bộ phận không nhỏ cán bộ suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, có biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hoá". Một số cán bộ lãnh đạo, quản lý, trong đó có cả cán bộ cấp chiến lược vướng vào tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, lợi ích nhóm. Tình trạng chạy chức, chạy quyền, chạy quy hoạch, chạy luân chuyển, chạy bằng cấp chậm được ngăn chặn, đẩy lùi... Một trong những giải pháp quan trọng Nghị quyết đề ra để chấn chỉnh, khắc phục tình trạng trên, đó là “Đẩy mạnh công tác kiểm tra, giám sát”, “xử lý kịp thời, nghiêm minh những tổ chức, cá nhân vi phạm kỷ luật của Đảng, pháp luật của Nhà nước; lợi dụng quyền lực để thực hiện những hành vi sai trái trong công tác cán bộ hoặc tiếp tay cho chạy chức, chạy quyền…”.

Nhìn lại từ đầu nhiệm kỳ Đại hội XII đến nay, cấp ủy, tổ chức đảng, ủy ban kiểm tra các cấp đã tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện công tác kiểm tra, giám sát đạt được nhiều kết quả quan trọng. Nhận thức của cấp ủy, tổ chức đảng, đảng viên, trước hết là người đứng đầu cấp ủy về vị trí, vai trò, mục đích, ý nghĩa, tầm quan trọng của công tác kiểm tra, giám sát được nâng lên rõ rệt. Hệ thống các văn bản quy định của Đảng, Nhà nước được ban hành tương đối đầy đủ, đồng bộ, thống nhất. Công tác kiểm tra, giám sát được duy trì, đẩy mạnh và có nhiều chuyển biến mới, chất lượng, hiệu quả ngày càng được nâng lên. Nhiều vụ việc mới, khó khăn, phức tạp, nhạy cảm, dư luận xã hội quan tâm đã được xem xét, kết luận rõ và xử lý kỷ luật nghiêm minh, kịp thời nhiều tổ chức đảng, đảng viên vi phạm, trong đó có cả những cán bộ giữ cương vị cao của Đảng, Nhà nước, cán bộ đã nghỉ hưu, sĩ quan cao cấp trong lực lượng vũ trang, với tinh thần làm nghiêm từ trên xuống, không có vùng cấm, không có ngoại lệ. Tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên từng bước được nhận diện rõ và xử lý nghiêm minh, nhất là những vụ việc gây bức xúc trong dư luận; các biểu hiện suy thoái, "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ, tình trạng tiêu cực, quan liêu, xa dân có chiều hướng giảm. Nhiều địa phương, đơn vị sau kiểm tra đã quyết tâm khắc phục sai phạm, siết chặt đội ngũ, các phong trào của địa phương, đơn vị có nhiều chuyển biến, mang lại kết quả rõ rệt.

Những kết quả trên đã góp phần tích cực vào công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, nhất là đã ngăn chặn, đẩy lùi và khắc phục những sơ hở, yếu kém, tiêu cực trong công tác cán bộ. Có thể thấy rõ, công tác cán bộ và quản lý đội ngũ cán bộ thời gian qua đã có chuyển biến rất tích cực với nhiều đổi mới, đi vào nền nếp và chặt chẽ hơn. Việc bổ nhiệm, điều động, luân chuyển, xét thăng cấp bậc hàm, thực hiện chính sách đối với cán bộ đã bám sát tiêu chuẩn, điều kiện, quy trình theo quy định. Chất lượng đội ngũ cán bộ đã được nâng lên một bước; đại bộ phận cán bộ, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý ở các cấp có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức, lối sống trong sạch, có năng lực công tác tốt, gương mẫu trong rèn luyện, tu dưỡng, đáp ứng cơ bản yêu cầu của công cuộc đổi mới và phát triển đất nước.

Thời điểm hiện nay chúng ta đang tiến hành đại hội đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội XIII của Đảng vào đầu năm 2021 - sự kiện chính trị có ý nghĩa trọng đại của đất nước. Trong các công việc chuẩn bị cho đại hội thì công tác nhân sự cấp ủy khóa mới là nhiệm vụ đặc biệt quan trọng, là nhân tố bảo đảm cho thành công của đại hội, cũng như việc triển khai thực hiện thắng lợi các nghị quyết của đại hội trong nhiệm kỳ mới. Chỉ thị số 35-CT/TW, ngày 30/5/2019 của Bộ Chính trị đã đặt ra yêu cầu: Kiên quyết sàng lọc, không để lọt vào cấp uỷ khoá mới những người có phẩm chất, năng lực, uy tín giảm sút; thiếu gương mẫu, mất đoàn kết, cục bộ, bè phái, cơ hội; có biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, "tự diễn biến", "tự chuyển hoá"; chạy chức, chạy quyền, tham nhũng, tiêu cực, "lợi ích nhóm"; vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, quy chế, quy định hiện hành của Đảng, Nhà nước…

Những yêu cầu trên đặt ra nhiệm vụ rất lớn cho công tác kiểm tra, giám sát của Đảng. Để góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là nhân sự cấp ủy các cấp có đủ năng lực, phẩm chất, uy tín, thật sự trong sạch, vững mạnh, góp phần vào thành công của đại hội thì công tác kiểm tra, giám sát của Đảng trong thời gian tới cần phải tiếp tục đổi mới, nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu lực, hiệu quả, trong đó tập trung vào một số nội dung trọng tâm sau:

Một là, tiếp tục tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức, trách nhiệm và quyết tâm chính trị của các cấp ủy, tổ chức đảng về công tác kiểm tra, giám sát

Thời gian qua, công tác kiểm tra, giám sát của Đảng đã được đẩy mạnh và được nhiều kết quả quan trọng, tạo dấu ấn và sự lan tỏa trong xã hội. Tuy nhiên, so với yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng, chỉnh đốn Đảng, xây dựng đội ngũ cán bộ thì công tác kiểm tra, giám sát vẫn còn những hạn chế, yếu kém. Một số cấp ủy, tổ chức đảng, người đứng đầu cấp uỷ chưa nhận thức đầy đủ, chưa quan tâm, coi trọng đúng mức và chưa kịp thời lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát, nhất là kiểm tra, giám sát về công tác cán bộ; có nơi chưa tạo điều kiện cho ủy ban kiểm tra thực hiện đầy đủ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định của Điều lệ Đảng.

Cần phải nhận thức đầy đủ và sâu sắc rằng, kiểm tra, giám sát là chức năng lãnh đạo của Đảng, một bộ phận quan trọng trong toàn bộ công tác xây dựng Đảng. Bởi vậy, kiểm tra, giám sát là nhiệm vụ của toàn Đảng, của từng chi bộ và mỗi đảng viên, mà trước hết là của cấp uỷ, của người đứng đầu cấp uỷ. Xét cho cùng, kiểm tra, giám sát là để xây dựng đội ngũ cán bộ của Đảng, kịp thời nhắc nhở, ngăn chặn, phòng ngừa những cán bộ, đảng viên vi phạm chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, thiếu gương mẫu trong cuộc sống; xử lý nghiêm minh những tổ chức, cá nhân cố tình vi phạm, ảnh hưởng đến uy tín của Đảng, đến sự phát triển của đất nước. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói "Nếu tổ chức việc kiểm tra cho chu đáo thì cũng như có ngọn đèn "pha". Bao nhiêu tình hình, bao nhiêu ưu điểm và khuyết điểm, bao nhiêu cán bộ chúng ta đều thấy rõ. Có thể nói rằng: chín phần mười khuyết điểm trong công việc của chúng ta là vì thiếu sự kiểm tra"(4).

Do đó, muốn có một đội ngũ cán bộ tốt thì cấp ủy, tổ chức đảng các cấp phải nâng cao nhận thức, trách nhiệm và phải tiến hành kiểm tra, giám sát một cách thường xuyên để kịp thời phát hiện, nhân rộng những nhân tố tích cực, đồng thời thanh lọc, làm trong sạch đội ngũ trong từng cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan nhà nước; kiên quyết đưa ra khỏi Đảng những cán bộ, đảng viên tha hoá quyền lực, suy thoái, tham nhũng nghiêm trọng, đi ngược lại lợi ích của nhân dân, không xứng đáng với tư cách người đảng viên.

Thứ hai, nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn, hoàn thiện các quy định của Đảng về công tác cán bộ và kiểm tra, giám sát công tác cán bộ

Một trong những nguyên nhân của những hạn chế, khuyết điểm trong công tác cán bộ thời gian qua đó là do chúng ta còn chậm đổi mới về cơ chế, phương pháp, quy trình để kiểm tra, giám sát chặt chẽ công tác cán bộ. Một số quy định chưa sát thực tiễn, thiếu tính khả thi, thậm chí có “lỗ hổng”, sơ hở, thiếu sót và thiếu chế tài xử lý đủ sức răng đe, cảnh tỉnh, nhất là đối với hành vi chạy chức, chạy quyền, bao che, tiếp tay cho chạy chức, chạy quyền và những tiêu cực khác trong công tác cán bộ.

Nhận thức rõ điều đó, từ đầu nhiệm kỳ Đại hội XII đến nay, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, cấp ủy các cấp đã tập trung nghiên cứu sửa đổi, bổ sung và ban hành nhiều văn bản quan trọng nhằm ngăn chặn, khắc phục những hạn chế, sơ hở trong công tác cán bộ và là cơ sở vững chắc để cấp ủy, ủy ban kiểm tra các cấp thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của mình, như quy định về phân cấp quản lý cán bộ, bổ nhiệm, giới thiệu cán bộ ứng cử(5); kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ, chống chạy chức, chạy quyền(6); kiểm tra việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên(7); kiểm tra, giám sát công tác cán bộ(8); quy định về xử lý kỷ luật tổ chức đảng, đảng viên vi phạm(9)…

Trong thời gian tới, nhất là ngay sau đại hội đảng, cấp ủy, tổ chức đảng các cấp cần tiếp tục rà soát, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện các quy chế, quy định nhằm đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả gắn với siết chặt kỷ luật, kỷ cương, kiểm soát chặt chẽ quyền lực trong công tác cán bộ. Tiếp tục cụ thể hóa quy trình, thủ tục, bảo đảm dân chủ, khách quan, công khai, minh bạch, chặt chẽ; đồng thời, quy định rõ trách nhiệm của cấp ủy và người đứng đầu trong việc đề xuất, tham mưu, thẩm định và quyết định trong các khâu của công tác cán bộ từ tuyển chọn, quy hoạch, luân chuyển, đào tạo, bồi dưỡng, đánh giá, giới thiệu, ứng cử đến đề bạt, bổ nhiệm, sử dụng và thực hiện chính sách cán bộ. Hoàn thiện cơ chế kiểm tra, giám sát việc thực thi quyền lực của người có chức, có quyền, chống chạy chức, chạy quyền, chạy khen thưởng; phòng, chống thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ, tham nhũng, lãng phí, “lợi ích nhóm”. Xây dựng cơ chế khuyến khích và bảo vệ cán bộ, đảng viên, người đứng đầu dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì sự phát triển của đất nước; tăng cường phối hợp giữa kiểm tra, giám sát của Đảng với thanh tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử của Nhà nước; phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị - xã hội, truyền thông, báo chí và nhân dân trong công tác kiểm tra, giám sát.

Thứ ba, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát, phục vụ tốt công tác nhân sự đại hội đảng bộ các cấp tiến với Đại hội XIII của Đảng

Mục tiêu của công tác kiểm tra, giám sát là góp phần xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, luôn là một tổ chức chặt chẽ, thống nhất về ý chí và hành động. Công tác kiểm tra, giám sát phải xuất phát từ nhiệm vụ chính trị, phục vụ nhiệm vụ chính trị và công tác xây dựng Đảng trong từng thời kỳ. Do đó, thời gian từ nay đến hết nhiệm kỳ, cùng với các nhiệm vụ thường xuyên theo quy định của Điều lệ Đảng thì việc tham gia phục vụ đại hội đảng bộ các cấp, nhất là tham gia xây dựng cấp ủy khóa mới là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt đối với công tác kiểm tra, giám sát của Đảng.

Trước hết, các cấp ủy, tổ chức đảng phải thường xuyên tự kiểm tra, tự rà soát về công tác cán bộ để kịp thời chỉ ra những những ưu điểm để phát huy, phát hiện những hạn chế, khuyết điểm để chủ động khắc phục, chấn chỉnh, nhất là trong việc thực hiện quy trình, quy định, thủ tục, tiêu chuẩn, điều kiện về công tác cán bộ. Phải nhận diện rõ và đấu tranh quyết liệt đối với những biểu hiện tiêu cực, “tư duy nhiệm kỳ”, “cục bộ”, “thân quen”, “lợi ích nhóm”, mất dân chủ, thiếu gương mẫu, “nể nang, dễ dãi”, “chạy chọt, vận động, tranh thủ lẫn nhau” trong quy hoạch, đề bạt, bổ nhiệm, thăng cấp bậc hàm, thực hiện chính sách đối với cán bộ.

Cấp ủy, tổ chức đảng, ủy ban kiểm tra các cấp tăng cường giám sát các tổ chức đảng trực thuộc, nhất là những nơi có biểu hiện nội bộ mất đoàn kết, có biểu hiện sai phạm, có vấn đề phức tạp mới nảy sinh, những vấn đề bức xúc mà cán bộ, đảng viên và nhân dân quan tâm. Đồng thời, nắm chắc tình hình đảng viên, tập trung vào đối tượng là cấp ủy viên, cán bộ thuộc diện cấp ủy cùng cấp quản lý, trước hết là cán bộ chủ chốt, đảng viên được quy hoạch nguồn nhân sự tham gia cấp ủy khoá tới và dự kiến là đại biểu dự đại hội đảng bộ cấp trên. Chú ý mở rộng giám sát đối với tất cả các khâu trong công tác cán bộ và việc thực hiện quy trình giới thiệu nhân sự cấp ủy nhằm kịp thời ngăn ngừa khuyết điểm từ lúc mới manh nha, không để thiếu sót, khuyết điểm trở thành vi phạm, vi phạm nhỏ trở thành vi phạm lớn.

Tập trung kiểm tra những tổ chức đảng có dấu hiệu vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ và quy chế làm việc, vi phạm các nghị quyết, chỉ thị, quy định của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Đồng thời, kiểm tra những cán bộ, đảng viên có dấu hiệu suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”; vi phạm về tiêu chuẩn đảng viên, tiêu chuẩn cấp ủy viên, về thực hiện kê khai và minh bạch tài sản, thu nhập; tham nhũng, lãng phí, “lợi ích nhóm”; chủ nghĩa cá nhân, bè phái, cơ hội, thực dụng; lạm dụng quyền lực để thực hiện những hành vi sai trái trong công tác cán bộ hoặc tiếp tay cho chạy chức, chạy quyền.

Qua kiểm tra, kiên quyết hủy bỏ, thu hồi các quyết định phê duyệt quy hoạch, luân chuyển, điều động, đề bạt, bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, giới thiệu ứng cử đối với những trường hợp kết luận có vi phạm nghiêm trọng; đồng thời, kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm và xử lý nghiêm các cấp ủy, tổ chức đảng, tập thể lãnh đạo cơ quan tham mưu, cán bộ tham mưu và tổ chức, cá nhân có liên quan. Người đứng đầu phải chịu trách nhiệm chính khi để xảy ra vi phạm hoặc không chỉ đạo xử lý khi có dấu hiệu vi phạm trong công tác cán bộ ở cơ quan, đơn vị, địa phương thuộc phạm vi trực tiếp lãnh đạo, quản lý.

Thứ tư, kịp thời giải quyết tố cáo tổ chức đảng, đảng viên, trước hết là những tố cáo liên quan đến đại hội đảng

Dự báo thời gian từ nay đến Đại hội XIII của Đảng sẽ phát sinh nhiều đơn thư tố cáo. Do đó, ủy ban kiểm tra các cấp căn cứ vào nội dung, đối tượng tố cáo và quy định về phân cấp quản lý cán bộ để xác định cụ thể, đầy đủ những tố cáo thuộc thẩm quyền giải quyết để tập trung lực lượng, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, tổ chức có liên quan giải quyết kịp thời, trước hết là những tố cáo tổ chức đảng, đảng viên liên quan trực tiếp đến công tác tổ chức đại hội đảng, liên quan đến nhân sự cấp ủy khoá mới và đại biểu dự đại hội đảng các cấp. Qua giải quyết tố cáo, một mặt phải xử lý nghiêm minh các trường hợp kết luận có vi phạm; mặt khác, kiên quyết đấu tranh với tình trạng lợi dụng dịp tổ chức đại hội để tố cáo sai sự thật, gây mất đoàn kết nội bộ, ảnh hưởng đến nhân sự đại hội.

Thứ năm, tiếp tục củng cố, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ kiểm tra của Đảng

Công tác kiểm tra, giám sát của Đảng, nhất là kiểm tra, giám sát về công tác cán bộ là nhiệm vụ rất nhạy cảm và khó khăn vì liên quan đến tổ chức và con người. Để hoàn thành tốt nhiệm vụ mà Đảng và Nhân dân giao phó thì đòi hỏi phải xây dựng được đội ngũ cán bộ kiểm tra các cấp có đủ phẩm chất, năng lực, trí tuệ, tinh thông nghiệp vụ, am hiểu nhiều lĩnh vực, nhất là về công tác tổ chức cán bộ; đặc biệt, phải thực sự công tâm, khách quan, bản lĩnh, không nể nang, né tránh, sẵn sàng đương đầu với mọi khó khăn, thách thức, nhất là trong thực hiện nhiệm vụ kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm, giải quyết tố cáo đối với cấp ủy viên, đảng viên là cán bộ lãnh đạo, quản lý về hành vi tha hoá quyền lực, chạy chức, chạy quyền, tiêu cực, tham nhũng, "lợi ích nhóm"…

Cán bộ là nhân tố quyết định sự thành bại của cách mạng, gắn liền với vận mệnh của Đảng, của đất nước và chế độ, là khâu then chốt trong công tác xây dựng Đảng. Ủy ban kiểm tra và đội ngũ cán bộ kiểm tra các cấp phải xác định quyết tâm, phát huy cao độ vai trò, trách nhiệm, phấn đấu hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao, tích cực góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ cấp ủy các cấp có đủ năng lực, phẩm chất, uy tín, thật sự trong sạch, vững mạnh, góp phần vào thành công của đại hội đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng./.

(1) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia- Sự Thật, xuất bản lần thứ 3, H, 2011, t.5, tr. 309

(2) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.5, tr. 280

(3) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.5, tr.636

(4) Hồ Chí Minh toàn tập, Nxb CTQG, Hà Nội 1995, tập 5, tr 521

(5) Quyết định số 105-QĐ/TW, ngày 19/12/2017 của Bộ Chính trị

(6) Quy định số 205-QĐ/TW, ngày 23/9/2019 của Bộ Chính trị

(7) Quy định số 109-QĐ/TW, ngày 03/01/2018 của Ban Bí thư

(8) Quy định số 179-QĐ/TW, ngày 25/02/2019 của Bộ Chính trị

(9) Quy định số 07-QĐi/TW, ngày 28/8/2018 và Quy định số 102-QĐ/TW, ngày 15/11/2017 của Bộ Chính trị