Phát triển kinh tế xã hội tăng kéo theo lượng rác thải công nghiệp cũng như rác thải sinh hoạt tăng cao, chính vì vậy, xử lý ô nhiễm môi trường đang là bài toán khó trong quá trình phát triển kinh tế, xã hội ở tỉnh Bắc Ninh.

Thực trạng ô nhiễm tại các làng nghề Bắc Ninh

Làng Mẫn Xá, xã Văn Môn, huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh nổi danh với nghề tái chế nhôm. Hiện xã có hơn 300 hộ làm nghề tái chế nhôm và gần 200 hộ kinh doanh phế liệu sắt thép. Từ nhiều năm qua, các xưởng tái chế thường dùng hóa chất tách lấy nhôm nhưng không theo một quy trình, tiêu chuẩn công nghệ nào để xử lý đảm bảo môi trường. Kinh tế làng nghề phát triển, thu nhập người dân tăng kéo theo tỷ lệ người mắc bệnh về đường hô hấp cũng tăng. Chị Nguyễn Thị Trình, người xã Văn Môn cho biết: Làng nghề hoạt động cả ngày lẫn đêm, xe cộ ra vào tấp nập, lúc nào khói bụi cũng bao phủ khắp làng như sương mù, người dân nếu không đeo khẩu trang thì không thể chịu nổi.

"Làng nghề biết là bụi, ô nhiễm độc hại nhưng “sống ở đâu âu đấy” vì cuộc sống thì vẫn phải chịu thôi biết làm thế nào", chị Trình nói.

Rác được đánh đống và đốt ở xã Văn Môn, Bắc Ninh.

Làng nghề tái chế nhôm xã Văn Môn chỉ là một trong số 62 làng nghề ở tỉnh Bắc Ninh. Theo kết quả khảo sát chất lượng môi trường tại một số làng nghề cho thấy, mức độ ô nhiễm, qua các chỉ số SO2 vượt chuẩn cho phép gần gấp đôi, nồng độ amoni trong nước có nơi vượt mức quy chuẩn đến 6 lần. Tình trạng ô nhiễm môi trường ở khu vực các làng nghề hiện nay đang ở mức đáng báo động, gây nguy hại ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của người dân nơi đây. Nhưng lâu nay vẫn chưa có những giải pháp căn cơ, bền vững trong xử lý ô nhiễm môi trường tại các làng nghề vì còn gặp nhiều khó khăn vướng mắc.

Rác thải, khói bụi từ sản xuất kinh doanh chỉ là một trong những nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường tại các làng nghề. Hiện nay, việc xử lý rác thải sinh hoạt tại các thôn, xã ở tỉnh Bắc Ninh vẫn còn manh mún, nhỏ lẻ, tự thu gom, đốt tiêu hủy gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Ngay ở xã Văn Môn, từ nhiều năm qua, người dân ở xã và các vùng lân cận thường xuyên phải hứng chịu khói bụi, mùi khét từ việc đốt rác thải tại các bãi rác ở thôn Quan Độ. Ông Nguyễn Hoàng Gia, Chủ tịch UBND xã Văn Môn cho biết: Từ trước đến nay, rác thải sinh hoạt trong xã đều được thu gom, tập trung sau đó đánh đống phun thuốc ủ hay chôn lấp: "Từ năm 2012 đến nay. chỉ gom rác lại thôi. Thỉnh thoảng mới có xe của công ty môi trường mới mang đi xử lý. Rác thải để lưu cữu cũng gây ảnh hưởng đến môi trường do thời gian".

Giải pháp tình thế
Mặc dù, tình trạng ô nhiễm môi trường đã diễn ra từ rất lâu và nghiêm trọng, nhưng đến thời điểm này việc thực hiện quy hoạch khu sản xuất tập trung làng nghề ở Văn Môn vẫn chưa thực hiện được. Đối với rác thải sinh hoạt vẫn đang phải chờ lò đốt rác tập trung ở thị trấn Chờ đi vào hoạt động thì mới chỉ có thể xử lý được một phần. Ông Đàm Ngân, Chi Cục bảo vệ môi trường, Sở TN&MT tỉnh Bắc Ninh cho biết: Hầu hết các xã ở Bắc Ninh đều có thực trạng ô nhiễm môi trường và việc xử lý rác thải cũng đang gặp nhiều khó khăn.

"Hiện tại, chúng tôi đang huy động các xã thu gom đánh đống rác thải phun thuốc vi sinh ủ để tránh gây ô nhiễm môi trường. Thời gian tới UBND tỉnh Bắc Ninh sẽ xây dựng 3 nhà máy đốt rác phát điện, khi hoàn thành sẽ xử lý được tình trạng này", ông Ngân cho biết.

Làng nghề Văn Môn ô nhiễm môi trường nghiêm trọng.

Để giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường, tỉnh Bắc Ninh quy hoạch 16 khu công nghiệp tập trung, trong đó có 10 khu đã đi vào hoạt động và có hệ thống xử lý nước thải tập trung. Tại 26/53 cụm công nghiệp đã đi vào hoạt động, do hạ tầng còn chưa đảm bảo, ô nhiễm khói bụi vẫn xảy ra, hầu hết nước thải của các đơn vị vẫn chưa qua xử lý, thải trực tiếp ra môi trường gây ô nhiễm nghiêm trọng cho hệ thống sông ngòi khiến tôm, cá bị chết hàng loạt.

Điển hình sông Ngũ Huyện Khê ở tỉnh Bắc Ninh hiện nay đã trở thành một dòng sông chết. Bắc Ninh chỉ là một trong số nhiều tỉnh trên cả nước đang xảy ra tình trạng ô nhiễm môi trường nghiêm trọng tại vùng nông thôn.

Để xử lý ô nhiễm môi trường, tỉnh Bắc Ninh đã xây dựng khu chôn lấp với công suất 200 tấn ngày đêm với công nghệ chôn lấp hợp vệ sinh theo quy định của Bộ Xây dựng. Tại các huyện, thị xã được giao quy hoạch một đến hai bãi tập kết rác thải tập trung, hỗ trợ lò đốt công suất nhỏ để giải quyết ô nhiễm môi trường. Ba dự án lò đốt chất thải rắn sinh hoạt công nghệ cao phát điện đang được triển khai xây dựng. Tuy nhiên, cái khó trong việc triển khai thực hiện đó chính là tìm được sự đồng thuận của người dân./.