Lễ hội xuân Ngọa Vân được bắt đầu với nghi lễ cầu quốc thái, dân an; gióng trống - thỉnh chuông khai hội và Lễ dâng hương tri ân công đức của Phật hoàng Trần Nhân Tông và các bậc tiền nhân.

Ngọa Vân là 1 trong 14 di tích quan trọng thuộc Khu di tích nhà Trần tại Đông Triều được Thủ tướng Chính phủ xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt. Đây được coi là thánh địa Phật giáo Trúc Lâm - nơi Phật hoàng Trần Nhân Tông tu hành, hóa Phật. 

Sau khi Phật hoàng hóa Phật, Pháp Loa đã xây dựng Ngọa Vân từ chỗ chỉ là một am nhỏ - nơi Phật hoàng tu luyện, trở thành một quần thể chùa tháp với nhiều công trình bao quanh đỉnh Ngọa Vân gồm: Cụm Am tháp là nơi thờ đệ nhất tổ Phật hoàng Trần Nhân Tông và tháp Phật Hoàng nơi lưu giữ xá lỵ của Ngài, khu chùa chính được xây mới và mở rộng, cụm Thông Đàn – Đô kiệu…

Lễ hội Ngọa Vân kéo dài tới hết tháng 3 âm lịch, là hoạt động văn hóa mang giá trị nhân văn sâu sắc với ý nghĩa hướng về cội nguồn; đồng thời là dịp để các tầng lớp nhân dân, phật tử, du khách hành hương về Ngọa Vân - vùng đất Phật để dâng hương, kính lễ, tri ân công đức to lớn của đức Phật hoàng Trần Nhân Tông đặc biệt là tôn vinh những giá trị tư tưởng của Thiền phái Trúc Lâm, cầu cho một năm an lạc.