cổng thông tin điện tử ĐÀI TIẾNG NÓI VIỆT NAM
Ngành thủy sản đối mặt nhiều sóng gió
Cập nhật: 2 giờ trước
Nâng cao giá trị sản phẩm nông nghiệp từ kinh tế hợp tác và ứng dụng công nghệ cao
Chuẩn hóa chuỗi sản xuất sầu riêng xuất khẩu là bước đi đúng thời điểm
VOV.VN - Thị trường nội địa trở thành lựa chọn sống còn khi xuất khẩu gặp khó, nhưng doanh nghiệp thủy sản Việt đang đối mặt nhiều rào cản: chi phí logistics cao, kênh phân phối hạn chế, thói quen chuộng hàng rẻ, cùng bất cập trong kiểm soát chất lượng và chính sách thuế, khiến hành trình chinh phục trong nước thêm gian nan.
Trao đổi về câu hỏi, làm sao để người Việt được ăn thủy sản sạch, chất lượng cao và doanh nghiệp nội địa có thể sống khỏe trên chính sân nhà của mình, bà Nguyễn Thị Thu Trinh, Phó Tổng Giám đốc Saigon Food phân tích: ngành thủy hải sản gặp nhiều thách thức khi chinh phục thị trường nội địa. Một trong những khó khăn lớn là chi phí logistics cao do đặc thù sản phẩm đông lạnh phải giao đến từng cửa hàng nhỏ, thay vì chỉ một số điểm trung chuyển như hàng khô. Điều này làm tăng chi phí vận hành, ảnh hưởng đến lợi nhuận của doanh nghiệp.
Thứ hai, người tiêu dùng trong nước thường kỳ vọng giá thủy hải sản đông lạnh phải rẻ hơn sản phẩm tươi sống, nhưng lại chưa hiểu hết các chi phí phát sinh từ công nghệ chế biến, đông lạnh và vận chuyển.
Thứ ba là yếu tố mùa vụ khiến nguồn cung và giá cả biến động, gây khó khăn cho việc duy trì giá bán ổn định. Đồng thời, sự không đồng đều về kích cỡ, trọng lượng sản phẩm cũng khiến doanh nghiệp khó đáp ứng yêu cầu từ hệ thống phân phối.
Ngoài ra, các kênh phân phối hiện nay đặt ra tiêu chuẩn khắt khe về quy cách sản phẩm, từ đóng gói, kích thước đến trọng lượng, buộc doanh nghiệp phải đầu tư thêm chi phí để đáp ứng.
Để khắc phục, bà Trinh cho rằng doanh nghiệp nên tận dụng ưu thế của thương mại điện tử và bán hàng online để rút ngắn khâu trung gian, giao hàng nhanh, đảm bảo chất lượng và có mức giá hợp lý, từ đó tiếp cận người tiêu dùng hiệu quả hơn.
"Trên trang online của hiệp hội, cũng như các hệ thống siêu thị trên đó có hàng ngàn sản phẩm, họ vừa bán hàng của họ vừa bán hàng của công ty, nhưng việc chăm sóc những trang thông tin này rõ ràng chưa hiệu quả, nên có giải pháp để mặt hàng online của doanh nghiệp nào thì doanh nghiệp đó chăm sóc. Thực hiện kết hợp thương mại điện tử giữa hệ thống bán lẻ với thương mại điện tử của các doanh nghiệp thì việc tiếp cận khách hàng mới nhanh hiệu quả hơn" - bà Trinh đề xuất.
Thời gian qua, người tiêu dùng trong nước có thói quen phân biệt hàng xuất khẩu cao cấp và hàng nội địa phổ thông giá rẻ. Ông Lê Văn Quang, Tổng Giám đốc Tập đoàn Thủy sản Minh Phú cảnh báo: giá tôm trong nước hiện thấp hơn tôm xuất khẩu khoảng 30%, nhưng điều này phản ánh những lo ngại nghiêm trọng về chất lượng và an toàn thực phẩm.
Trước năm 2010, tôm xuất khẩu có giá rẻ hơn vì chi phí nội địa cao, nhưng hiện nay tôm trong nước rẻ hơn chủ yếu do nhiễm kháng sinh hoặc không đạt chuẩn. Ông Quang cho biết, doanh nghiệp xuất khẩu buộc phải kiểm tra kháng sinh nghiêm ngặt bằng thiết bị hiện đại vì nguy cơ bị trả hàng hoặc cấm xuất khẩu nếu phát hiện dư lượng.
Trong khi đó, thị trường nội địa lại thiếu kiểm soát, dẫn đến tình trạng tôm nhiễm kháng sinh, tôm đáy ao, không đủ tiêu chuẩn làm thực phẩm vẫn được thu gom bán vào siêu thị với giá rẻ. Theo ông Quang, “người Việt đang ăn loại tôm mà thế giới từ chối” và kêu gọi sự phối hợp giữa doanh nghiệp, nhà phân phối và cơ quan quản lý để bảo vệ người tiêu dùng.
Ông Quang khẳng định, nếu kiểm soát và truyền thông đúng cách, tôm sạch dù giá cao vẫn có thể tiêu thụ tốt trong nước.
"Các doanh nghiệp xuất khẩu thì phải mua tôm giá cao, bởi phải kiểm soát kháng sinh. Còn tôm nhiễm kháng sinh thì giá rất là rẻ, thấp hơn 20-30%. Thực tế một số siêu thị tại Việt Nam có dấu hiệu kiểm soát vấn đề này rất lơ là. Cho nên nhiều người tiêu dùng đang ăn tôm nhiễm kháng sinh, tôi khẳng định như vậy. Bây giờ chúng ta cần phối hợp với nhau và kiểm soát để bảo vệ người tiêu dùng. Chứ để tình trạng này sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe người dân" - ông Lê Văn Quang nói.
Khó trong lẫn ngoài
Từ ngày 1/8, Mỹ chính thức áp thuế 20% với thủy sản Việt Nam, bao gồm tôm và cá tra, hai mặt hàng xuất khẩu chủ lực. Riêng ngành tôm còn chịu thêm thuế chống bán phá giá: 33% với Công ty STAPIMEX và 22% với 22 doanh nghiệp khác, cao hơn mức của Ecuador (15%), Thái Lan (19%) và Ấn Độ (25%), làm gia tăng nguy cơ mất thị trường Mỹ. Cá tra tuy bị đánh thuế 20%, nhưng vẫn có hy vọng duy trì thị phần nhờ lợi thế cạnh tranh. Trong khi đó, cá ngừ gặp khó do cạnh tranh gay gắt với Philippines, Indonesia và quy định khắt khe về kích cỡ khai thác.
Ở chiều ngược lại, thị trường Trung Quốc tiêu thụ nội địa đến 95,7% thủy sản, xuất khẩu chỉ chiếm 4%, khiến áp lực dồn về các thị trường khác.
Trong nước, doanh nghiệp thủy sản còn gặp khó vì chính sách thuế GTGT thiếu rõ ràng. Việc xác định thuế suất 0%, 5% hay 10% cho các sản phẩm nông nghiệp chưa thống nhất, dễ dẫn đến sai sót và bị xử phạt. Đáng lo hơn, quy định hoàn thuế GTGT yêu cầu nhà cung cấp đầu vào phải hoàn tất nghĩa vụ thuế, nhưng thực tế nhiều đơn vị chậm kê khai khiến doanh nghiệp xuất khẩu không được hoàn thuế, gây thiếu hụt dòng vốn. Ngoài ra, các thủ tục hoàn thuế với hàng xuất khẩu qua thương mại điện tử xuyên biên giới cũng đang gây ách tắc, kéo dài thời gian xử lý và làm giảm hiệu quả hoạt động.
"Về thương mại điện tử qua biên giới, nếu như hàng hóa bán qua các trang thương mại điện tử muốn được hoàn thuế thì phải bổ sung thêm 5-6 loại hồ sơ nữa. Trong đó có hợp đồng với chủ sàn thương mại đó, cùng nhiều loại giấy tờ, gây bất cập, khó khăn để có được đầy đủ một bộ hồ sơ để hoàn thuế. Chúng tôi đã có báo cáo để Bộ Tài chính, Chính phủ rà soát lại việc này" - ông Nguyễn Hoài Nam, Tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) nói.
Để chinh phục thị trường nội địa một cách bền vững, ngành thủy sản Việt cần sự đồng hành chặt chẽ giữa doanh nghiệp, cơ quan quản lý và hệ thống phân phối. Không chỉ cải tiến sản phẩm, kiểm soát chất lượng mà còn cần chính sách hỗ trợ phù hợp về thuế, logistics và truyền thông thay đổi thói quen tiêu dùng. Khi thị trường xuất khẩu còn nhiều bất ổn, thì việc xây chắc “pháo đài nội địa” không chỉ là giải pháp tình thế, mà còn là chiến lược dài hạn đảm bảo sự phát triển chủ động, ổn định cho ngành.
Ông Nguyễn Anh Đức - Chủ tịch Hiệp hội các nhà bán lẻ Việt Nam đề xuất 5 nhóm giải pháp lớn nhằm thúc đẩy ngành thủy hải sản trong bối cảnh tái cơ cấu chuỗi cung ứng và tiêu dùng trong nước:
· Cần rà soát và quy hoạch tổng thể ngành thủy hải sản theo vùng nuôi trồng, khai thác, đặc biệt trong bối cảnh các địa phương hợp nhất tạo ra động lực tăng trưởng mới. Việc phân bố lại không gian phát triển cần gắn với quy hoạch sông, biển và hạ tầng logistics.
· Xây dựng chiến lược tiêu dùng quốc gia cho thủy hải sản, khuyến khích người Việt dùng sản phẩm nội địa thay vì phụ thuộc thịt đỏ. Hiện nay tiêu dùng thủy hải sản chỉ chiếm 20% trong cơ cấu bữa ăn, thấp hơn nhiều so với Nhật Bản (50%).
. Đẩy mạnh chế biến sâu, hiện đại hóa sản phẩm để gia tăng giá trị gia tăng. Trong khi người Việt chủ yếu dùng thủy hải sản tươi sống (63,3%), cần tăng tỷ lệ tiêu thụ sản phẩm chế biến chất lượng cao tại nội địa và xuất khẩu.
· Tận dụng lợi thế hệ thống phân phối nội địa và FDI (Lotte, Aeon, Mega Market...) để kết nối, đưa thủy hải sản Việt vươn ra toàn cầu thông qua các FTA hiện có.
· Xây dựng hệ thống tiêu chuẩn quốc gia cho sản phẩm thủy hải sản, phát triển các sàn giao dịch điện tử, đảm bảo chất lượng đồng đều giữa nội địa và xuất khẩu, hướng tới sự phát triển bền vững.
VOV.VN - Hơn 6 tỷ USD là kim ngạch xuất khẩu thủy sản của Việt Nam trong 7 tháng qua, tăng 17,2% so với cùng kỳ năm ngoái. Đáng chú ý, thị trường Trung Quốc đã lần đầu vượt Mỹ trở thành thị trường nhập khẩu lớn nhất của thủy sản Việt Nam trong tháng 7.
Từ khóa: thủy sản Việt Nam, Thị trường nội địa ,doanh nghiệp thủy sản ,xuất khẩu,Ngành thủy sản,thị trường nội địa
Thể loại: Kinh tế
Tác giả: nguyễn quang/vov -tphcm
Nguồn tin: VOVVN
Chương trình đã phát
Nghe và xem trực tuyến
