Sau nhiều tháng thử nghiệm, Lực lượng Hàng không Vũ trụ Nga (VKS) đã phóng quả bom thông minh UMPC FAB-1500 M54 đầu tiên vào mục tiêu ở Ukraine. Quả bom được cho là đã đánh trúng mục tiêu được chỉ định với độ chính xác cao. Thông tin được cựu phi công, blogger quân sự Nga ‘Fighterbomber’ đăng trên kênh Telegram.

Ưu điểm của bom UMPC FAB-1500 M54 là chúng có thể lượn tới mục tiêu từ khoảng cách rất xa, cho phép phương tiện mang những quả bom này phóng chúng mà không cần phải đi vào không phận tranh chấp.

Bom hạng nặng biến thành bom thông minh

FAB-1500-M54 là bom hạng nặng thông thường có thiết kế chú trọng vào khả năng xuyên phá mục tiêu kiên cố. Nga được cho đã sáng chế ra thiết bị để tích hợp lên loại bom này nhằm biến chúng thành bom thông minh. Cơ chế này tương tự với thiết bị Dẫn đường và Cánh nâng Hợp nhất (UMPC) tích hợp trên các quả bom FAB-250 và FAB-500 mà Nga đang sử dụng ở Ukraine.

Tuy nhiên, theo Fighterbomber, vì lý do nào đó, Nga không thể nâng cấp bộ kit UMPC trên 2 loại bom nói trên cho FAB-1500 M54. Vì vậy, họ phải tạo ra một thiết bị hoàn toàn mới.

Với thiết bị mới, tầm tấn công của UMPC FAB-1500 M54 dường như còn xa hơn 2 phiên bản FAB-250 và FAB-500. Với độ chính xác khoảng 5m, quả bom tạo ra một hố nổ có đường kính 15m. Ngoài ra, khu vực bị ảnh hưởng của loại bom này có diện tích khoảng 2km2.

Lượng chất nổ trong bom UMPC FAB-1500 M54 chưa đến 700 kg. Tuy nhiên, loại bom này có thể được phóng từ các máy bay chiến đấu Su-34 và Su-35 của VKS vốn đã được triển khai rộng rãi trong cuộc xung đột ở Ukraine.

Theo các nguồn tin, Su-34 có thể mang ít nhất 2 quả bom UMPC FAB-1500 M54, và có thể tăng lên 3 quả trong tương lai. Su-34 có thể phóng từng quả hoặc cả 3 quả bom cùng lúc nhằm vào 3 mục tiêu khác nhau.

Mặc dù vẫn cần một số nâng cấp nhưng bom UMPC FAB-1500 M54 đã được triển khai thành công trong chiến đấu. Theo truyền thông Nga, Ukraine hiện chưa có bất cứ phương tiện nào để ngăn chặn loại bom lượn nguy hiểm này.

Tầm bay tối đa của UMPC FAB-1500 M54 lớn hơn nhiều so với các loại bom nhẹ hơn hiện có, như FAB-500 M62. Việc sản xuất dự kiến sẽ được thúc đẩy khi nó đã được thử nghiệm và chứng minh hiệu quả trong hoạt động.

Nỗi ám ảnh đối với Ukraine

Mặc dù các dấu hiệu cho thấy Nga sử dụng một số loại bom lượn trong cuộc xung đột với Ukraine bắt đầu xuất hiện vào đầu năm nay nhưng không có nhiều thông tin liên quan tới chúng. Việc phát triển bộ kit UMPC để biến bom thông thường thành bom thông minh cũng mới được đưa ra cách đây vài tháng.

Những báo cáo đầu tiên về việc Nga sử dụng bom đa năng được trang bị bộ cánh để tấn công các mục tiêu ở Ukraine xuất hiện vào ngày 4/1/2023.

Hồi tháng 2, các nguồn tin cho biết, quá trình phát triển bộ kit UMPC đã được tiến hành “trong 4 tháng” và “hàng trăm quả bom gắn UMPC đã được thả”.

Tháng 4, Người phát ngôn Lực lượng Không quân Ukraine, Yury Ihnat, nói rằng Nga thả “tới 20 quả bom lượn mỗi ngày. Họ phóng chúng từ máy bay Su-35 Flanker và Su-34 Fullback, những máy bay này không đi vào vùng phòng không của chúng tôi”.

Các quan chức Ukraine sau đó cũng nhiều lần lên tiếng về vấn đề này, nói rằng những quả bom lượn của Nga “gần như không thể bị bắn hạ”.

Binh sĩ Ukraine thừa nhận, quả bom thông minh của Nga đang ngày càng khiến Kiev, thậm chí cho rằng, loại bom này là “một trong những nỗi sợ hãi lớn nhất”.

Thông cáo do Nga đưa ra vào ngày 8/5 cho biết, một máy bay ném bom chiến đấu Su-34 mang bom UMPC đã tấn công một địa điểm của lính đánh thuê nước ngoài gần làng Ivanovka gần Kharkiv.

Các bộ cánh UMPC cho phép máy bay Nga thực hiện các cuộc tấn công bí mật vào các địa điểm vốn không thể tiếp cận trực tiếp do nguy cơ bị hệ thống phòng không của Ukraine bắn hạ. Những quả bom gắn UMPC khiến cho các cuộc tấn công trở nên dễ dàng hơn, vì cuộc xung đột kéo dài đã gây áp lực đáng kể lên nguồn cung cấp vũ khí của Nga.

Việc Nga tìm kiếm những cách thức mới để sử dụng vũ khí hạng nặng từ trên không là một xu hướng rất đáng lo ngại với Ukraine. Theo báo Defense Express, bom hạng nặng như FAB-1500-M54 trước đây không phù hợp để sử dụng trong chiến đấu vì mạng lưới phòng không dày đặc của Ukraine. Nhưng bộ kit UMPC giúp các máy bay chiến đấu của Nga thả bom từ khoảng cách rất xa so với tầm hoạt động của các hệ thống phòng không.

Trong khi đó, UMPC có giá tương đối rẻ. Theo truyền thông Nga, một thiết bị UMPC có giá khoảng 24.000 USD để sản xuất, rẻ hơn rất nhiều so với các vũ khí tấn công chính xác khác, ví dụ như tên lửa có giá hàng triệu USD. Nga sở hữu hàng loạt quả bom cũ từ thời Liên Xô nằm trong kho, nên việc tích hợp UMPC lên các vũ khí này không quá tốn kém.