Các hoàng đế Nga (tức Sa hoàng) là các quan chức dân sự và quân sự hàng đầu của đế chế Nga. Các nhiệm vụ nghi lễ của họ phức tạp và mang tính lặp lại đến nỗi mà một người bình thường có thể phát điên vì chúng.

Sa hoàng Nicholas II đọc báo tại cung điện ở Tsarskoye Selo năm 1902. Ảnh: Tư liệu RBTH.

Các Sa hoàng vẫn phải làm việc, như các nhà quản lý văn phòng đương đại.

Giáo sư sử học Nga Igor Zimin là người đã nghiên cứu tỉ mỉ công việc hàng ngày của một số Sa hoàng trong thế kỷ 19. Ông giúp chúng ta hiểu về một ngày làm việc điển hình của 3 vị Sa hoàng như vậy.

Công việc thường nhật của một Sa hoàng thay đổi theo mùa. Vào mùa đông, hoàng đế sống trong Cung điện Mùa Đông ở Saint Petersburg. Vào mùa hè, hoàng gia sẽ dời tới sống tại các cung điện ở Tsarskoye Selo, Peterhof, và vài nơi khác.

Ước tính của Igor Zimin về giờ giấc mà các Sa hoàng bắt đầu hoạt động của mình tất nhiên là mang tính tương đối. Tuy nhiên, tất cả các Sa hoàng đều bám vào một lịch trình chung ổn định; nếu không, họ sẽ không thể cai quản đế chế Nga rộng lớn.

1- Nicholas I (1825-1855) – Sa hoàng “kiểu mẫu”

Ngày làm việc của Nicholas I trở thành nền móng cho các lịch trình sau đó của con trai ông rồi cháu nội ông. Rất nhiều người đương thời nhất trí rằng lề thói hàng ngày của Nicholas I đòi hỏi cao và gây mệt mỏi. Nhưng đó là do thế giới quan của vị hoàng đế này đối với cuộc sống: Ông không tin tưởng bất cứ ai, và nghĩ rằng mọi thứ phải được kiểm tra cẩn thận. Dưới đây là một danh sách chính xác về công việc tỉ mẩn hằng ngày của Sa hoàng này:

7h: Tỉnh giấc, vệ sinh cá nhân.

7h30: Các bác sĩ hoàng gia sẽ kiểm tra sức khỏe định kỳ hàng ngày cho hoàng đế.

7h30-8h: Dùng trà và ăn 5 quả dưa chuột.

8h: Dự cuộc họp giao ban hàng ngày với các bộ trưởng.

10h-11h: Tản bộ một mình ở bến cảng Neva mà không có vệ sĩ bên cạnh. Mặc một bộ quân phục giản dị, vị hoàng đế này sẽ chào thân thiện những người quen và bạn bè trên đường đi.

11h-13h30: Nghiền ngẫm văn bản chính thức trong thư phòng của Sa hoàng.

Sa hoàng Nicholas I đi xe trượt tuyết có ngựa kéo. Nguồn tranh: State Hermitage.

13h30-15h30: Dạo bước trong thành phố hay đi xe ngựa qua thành phố, thăm thú và kiểm tra nhiều cơ quan nhà nước. Việc Hoàng đế hàng ngày thân chinh đi giám sát khiến tất cả các thể chế dân sự ở Saint Petersburg (thủ đô Nga thời đó) phải luôn nỗ lực và tập trung.

16h: Ăn tối.

17h-19h00: Lại thêm công việc bàn giấy trong thư phòng.

19h30: Dùng trà với các thành viên trong gia đình của Sa hoàng.

20h-23h/24h: Thời gian dành cho giao lưu xã hội: Tiếp đón, thăm thú, khiêu vũ, rạp hát, dạ hội giả trang... Sa hoàng Nicholas I sẽ dùng các dịp này để nói chuyện riêng hoặc đàm phán bí mật với các đặc phái viên nước ngoài.

23h/24h đêm -1h/2h sáng hôm sau: Nicholas lại làm việc thư phòng và sau đó ông thường ngủ thiếp đi ngay tại bàn làm việc.

2h: Cầu nguyện rồi đi ngủ.

Hoàng đế Nga Nicholas I trong thư phòng bên trong Cung điện Mùa Đông. Tranh: Kozlov.

2- Alexander II: Vị Sa hoàng trầm lặng (1855-1881)

Alexander II là con trai của Nicholas. Ông đã quen ngành công chức từ khi đến tuổi trưởng thành. Cha Nicholas thường tin tưởng giao phó các công việc quốc gia đơn giản cho con trai. Tuy nhiên khi trở thành Sa hoàng, Alexander đã thay đổi lề thói của mình một chút so với cha. Đặc điểm nổi bật nhất của Alexander là sự điềm tĩnh, kể cả khi đối mặt với các sự kiện khó khăn: chiến tranh, các cuộc nổi dậy, bất ổn kinh tế.

Cái chết của ông này cũng một phần là do tính điềm tĩnh của ông. Alexander II đã bước ra khỏi xe và nói chuyện với kẻ ám sát bị thương - đúng lúc đó, một quả bom thứ 2 phát nổ và giết chết hoàng đế.

Trước 10h: Thức giấc, tắm rửa, ăn sáng.

10h: Dự họp giao ban với các bộ trưởng, thậm chí cả vào các ngày lễ Chính thống giáo và các ngày lễ khác của đất nước.

11h/12h-18h: Xử lý các vấn đề quốc gia và triều chính. Không như Nicholas, Alexander không bố trí giờ cố định để xem xét công việc bàn giấy. Ông làm việc bất cứ khi nào có thể, thậm chí trên các chuyến đi tới các vùng của đế chế Nga – khi đó, Alexander sẽ ra lệnh gửi giấy tờ cho ông. Tuy nhiên, Alexander cũng đồng thời có thể tuyên bố “tạm nghỉ” vào bất cứ lúc nào. Trong quãng nghỉ này, ông cấm bất cứ ai nói với ông về công việc.

18h: Ăn tối.

19h: Giao lưu xã hội: Tiếp đón, thăm thú, tiệc tùng, đi nhà hát.

3- Nicolas II: Vị Sa hoàng thích giao du (1896-1917)

Gánh nặng triều chính bất ngờ rơi lên vai Nicholas II sau khi cha ông, Alexander III, đột ngột băng hà. Nhưng Nicholas II đã nhanh chóng xây dựng được lịch trình làm việc của riêng mình.

Nicholas II chụp ảnh “selfie” qua gương. Ảnh: Thư viện Tổng thống.

8h30: Thức giấc.

9h: Ăn sáng “nhanh” và dùng trà trong phòng riêng.

10h: Nghe 3 bản báo cáo do 3 vị bộ trưởng tương ứng tấu trình.

Sau cuộc họp nói trên và cho tới lúc 13h: Gặp gỡ các vị khách đã được lựa chọn từ trước.

13h: Ăn sáng “chính thức” với Hoàng hậu và các vị khách.

14h: Uống trà với bạn bè trong phòng riêng với Hoàng hậu.

14h30-16h: Đi dạo lúc lâu với lũ trẻ.

16h: Nghe báo cáo, làm công việc giấy tờ chính thức.

17h: Thưởng trà với gia đình.

17h30-20h: Thêm các báo cáo và công việc bàn giấy.

20h-21h: Ăn tối “chính thức”, thường là trong một buổi tiếp.

Sau bữa tối: Thời gian riêng tư./.