Phát biểu tại cuộc họp báo chiều 12/8, Bộ trưởng Công nghiệp, thương mại và năng lượng Hàn Quốc Sung Yun-mo đã công bố “Dự thảo sửa đổi Hướng dẫn xuất nhập khẩu vật tư chiến lược”, với nội dung, xóa tên Nhật Bản trong “Danh sách Trắng” các nước được hưởng ưu đãi xuất khẩu.

Theo đó, Hàn Quốc sẽ thay đổi danh mục xuất khẩu hàng hóa thành 3 nhóm đối tác so với 2 nhóm như hiện nay, trong đó Nhật Bản được đưa vào nhóm danh sách mới, nhóm A-2. Nhóm này sẽ bao gồm các nước mặc dù tham gia đủ 4 hệ thống kiểm soát xuất khẩu quốc tế nhưng lại thực hiện không đúng chế độ kiểm soát xuất khẩu theo nguyên tắc quốc tế.

Hàn Quốc loại Nhật Bản khỏi danh sách đối tác thương mại đáng tin cậy. (Ảnh: BBC)

Với việc đưa Nhật Bản vào danh sách mới, các công ty địa phương của Hàn Quốc khi xuất khẩu các mặt hàng chiến lược tới Nhật Bản sẽ phải cung cấp cho nhà chức trách 5 loại giấy tờ, thay vì 3 giấy tờ như thủ tục hiện hành. Quá trình phê duyệt hồ sơ cũng sẽ kéo dài hơn với so với trước đây, khoảng 15 ngày.

Phân loại nhóm mới này sẽ được triển khai trong tháng 9 tới, sau khi hoàn tất quy trình đăng công báo, thu thập ý kiến trong vòng 20 ngày và các khâu thẩm định liên quan.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Sung Yun-mo cho biết, trong quá trình thu thập ý kiến, Hàn Quốc sẵn sàng thảo luận nếu có đề nghị từ Nhật Bản: “Nhật Bản có trong danh sách A-2. Tuy nhiên, nếu Chính phủ Nhật Bản yêu cầu tham vấn trong suốt giai đoạn trước khi quyết định được triển khai trên thực tế, chúng tôi sẵn sàng thảo luận với phía Nhật Bản bất cứ thời điểm nào và ở bất cứ đâu”.

Giới phân tích nhận định, đây là động thái “ăn miếng trả miếng” của Chính phủ Hàn Quốc sau quyết định tương tự của Chính phủ Nhật Bản ngày 2/8 vừa qua. Trước đó, Chính phủ Nhật Bản đã quyết định đưa Hàn Quốc ra khỏi Danh sách Trắng các nước được hưởng quy chế ưu đãi thương mại. Quyết định có hiệu lực từ ngày 28/8 tới. Với quy định mới này, Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản (METI) sẽ được phép ra lệnh kiểm tra gần như tất cả các lô hàng xuất khẩu sang Hàn Quốc.

Diễn biến mới này cũng phản ánh, mối quan hệ giữa Nhật Bản và Hàn Quốc đang xấu đi nhanh chóng. Điều này không chỉ ảnh hưởng tới mối quan hệ kinh tế giữa hai nước mà cả thế giới.

Ông Jung Dae-jin - Giáo sư và là nhà nghiên cứu thuộc Viện Thống nhất Hàn Quốc cho rằng, những tranh cãi kinh tế giữa Hàn Quốc và Nhật Bản không chỉ làm tổn hại tới quan hệ ngoại giao giữa hai nước mà còn làm lung lay chuỗi cung ứng toàn cầu. "Hai nước cần nhận ra rằng, nếu họ không giải quyết được vấn đề, họ sẽ mang lại những rắc rối nghiêm trọng đối với cả thế giới", GS. Jung Dae-jin nói.

Quan hệ giữa Hàn Quốc và Nhật Bản rơi xuống mức thấp nhất trong nhiều năm sau các quyết định của Tòa án Tối cao Hàn Quốc yêu cầu các công ty Nhật Bản bồi thường cho những nạn nhân bị cưỡng bức lao động trong thời gian Nhật Bản đô hộ Bán đảo Triều Tiên từ năm 1910 tới cuối Chiến tranh Thế giới thứ Hai. Nhật Bản luôn khẳng định vấn đề bồi thường đã được hai bên dàn xếp trong hiệp định ký kết năm 1965, theo đó, Nhật Bản bồi thường bằng hình thức hỗ trợ tài chính trị giá 500 triệu USD. Tuy nhiên, phía Hàn Quốc vẫn tiếp tục thực hiện phán quyết của tòa án, tịch thu và thanh lý tài sản của các công ty Nhật Bản.

Căng thẳng tiếp tục bị đẩy lên cao sau khi Nhật Bản hạn chế xuất khẩu sang Hàn Quốc 3 loại vật liệu công nghệ cao dùng trong sản xuất chíp điện tử và màn hình - các lĩnh vực mũi nhọn của Hàn Quốc và loại Hàn Quốc ra khỏi Danh sách Trắng gồm các nước được hưởng quy chế ưu đãi thương mại./.