Nhân dịp kỷ niệm 47 năm Ngày Giải phóng miền Nam, Thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2022), Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam phối hợp với Bảo tàng Mỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức triển lãm chuyên đề “Ký họa kháng chiến miền Nam”. Trưng bày chuyên đề này là dịp để tri ân người chiến sĩ- họa sĩ đã có công đóng góp sức lực cho cuộc chiến tranh vệ quốc của dân tộc, mang lại hòa bình, tự do cho dân tộc và tôn vinh những người nghệ sĩ đã đóng góp trí lực làm dày thêm trang sử Việt Nam bằng nghệ thuật.

Nghe âm thanh phóng sự tại đây:

Huy Bằng chia sẻ "Tôi rất ấn tượng với những bức ký họa khắc họa hình ảnh người phụ nữ tham gia vào kháng chiến, cầm súng và nằm trên chiến trường. Phụ nữ không những đảm đang, làm hậu phương mà còn rất là dung cảm. là thế hệ trẻ khi nhìn lại những bức ký họa này tôi lại càng thấy yêu đất nước và tổ quốc mình hơn. Và ông cha ta đã đổ xương máu để giữ nước thì thế hệ trẻ càng phải có tinh thần trách nhiệm yêu nước và bảo vệ Tổ quốc, chống lại những thế lực thù địch"

Các đại biểu cùng chụp ảnh lưu niệm tại triển lãm Ký họa kháng chiến miền Nam.jpg

Những hình ảnh trong những thời khắc chiến tranh mang đến cho những người trẻ niềm cảm xúc khâm phục, tự hào về thế hệ đi trước còn với những người cựu chiến binh đã từng trải qua những thời khắc lịch sử đó - như họa sĩ điêu khắc Nguyên Dương ở Hà Nội, thì sau khi xem những bức ký họa được trưng bày tại Bảo tàng, những hình ảnh của ký ức năm xưa cùng bao cảm xúc đan xen, buồn vui khôn tả cùng những người đồng đội năm xưa lại ùa về: "Đây là những bức tranh của các đàn anh chúng tôi đang ở chiến trường còn chúng tôi ở ngoài miền Bắc bảo vệ bầu trời miền Bắc, thực hiện nhiệm vụ đánh máy bay của Mỹ ra miền Bắc, cụ thể là bảo vệ Cầu Hàm Rồng, bảo vệ Hà Nội. Rất cám ơn một triển lãm nhân ngày 30/4 của các họa sĩ trong chiến trường Miền Nam vẫn còn lưu giữ cho đến ngày hôm nay rất sống động. Xem lại những bức tranh như thế này chúng tôi hình dung lại cuộc chiến của ngày xưa đầy gian khổ hi sinh nhưng tất cả mọi người đều cố gắng vượt lên quên mình để hoàn thành nhiệm vụ Tổ quốc giao"

Theo các nhân chứng lịch sử, vào giai đoạn đầu của cuộc chiến, các họa sĩ vẽ ký họa chưa nhiều. Nhưng khi cuộc chiến càng khốc liệt, những mất mát đau thương càng nhiều, khiến ranh giới giữa sự sống và cái chết chỉ trong gang tấc thì những người họa sĩ nhận thức được trọng trách và sứ mệnh của mình trong lịch sử. Họ đã tranh thủ từng giờ từng phút để ghi nhận thật nhanh, thật nhiều, thật chính xác về con người, sự kiện và quang cảnh của đất nước.

Cắt băng khai mạc triển lãm.

Họa sĩ Lương Xuân Đoàn, Phó Chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam, nhận định: "Bộ sưu tập quí được Bảo tàng Mỹ thuật TP HCM phối hợp với Bảo tàng Mỹ thuật VN trưng bày tại Hà Nội tôi cho đây là món quà vô giá từng được bảo trọng trong rất nhiều năm tháng. Tôi nghĩ rằng, nếu những tác giả hôm nay người còn người mất thế nhưng mãi mãi những nét bút thân thuộc ấy của họ vẫn được lưu giữ lại trong từng bức ký họa nho nhỏ thôi mà tôi cho rằng đấy là những giây khắc xúc động nhất của chính người nghệ sĩ ghi lại những nét đẹp của người chiến sĩ trên mặt trận miền Nam"

Nghệ thuật đối với những người họa sĩ – chiến sĩ đã trở thành vũ khí sắc bén, hữu hiệu để khắc họa cuộc sống và chiến đấu của quân và dân ta trong những năm chiến tranh khốc liệt. Hàng ngàn ký bức họa ra đời trong thời chiến đã trở thành những minh chứng chân thực của lịch sử, thể hiện khát vọng hòa bình, sự chính nghĩa và chủ nghĩa anh hùng dân tộc của nhân dân Việt Nam. Ký họa kháng chiến miền Nam chứa đựng những nội dung vừa bình dị, vừa lớn lao, không mang nặng tính tàn khốc và đối kháng trong chiến tranh, có lẽ đây là điểm khác biệt nổi bật của các tác phẩm ký họa chiến trường Việt Nam.

Theo họa sĩ Trần Thanh Bình – Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh, 70 bức ký họa kháng chiến miền Nam của 17 tác giả trưng bày tại triển làm lần này được lựa chọn từ trên 4000 bức ký họa của rất nhiều họa sĩ, với mong muốn truyền tải những thông điệp ý nghĩa tới thế hệ trẻ trong thời kỳ hòa bình: "Các tác phẩm ký họa của bộ sưu tập Ký họa kháng chiến miền Nam của Bảo tàng Mỹ thuật trưng bày lần đầu tiên tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam để giới thiệu cho công chúng, đặc biệt muốn hướng đến công chúng trẻ để hiểu được những giá trị của các tác phẩm ký họa trong thời kỳ kháng chiến để học tập, nuôi dưỡng lòng yêu nước. Từ đó tiếp thu được tinh hoa mà các thế hệ cha ông trong thời chiến để lại thông qua kỹ thuật và bút pháp của các họa sĩ này."

Trưng bày chuyên đề “Ký họa kháng chiến miền Nam” không chỉ là nguồn tư liệu quý về hiện thực lịch sử, nghệ thuật mà còn là một bằng chứng khẳng định những thành quả của Mỹ thuật Cách mạng; là một điểm son rất riêng của nền mỹ thuật hiện đại Việt Nam, góp phần làm phong phú thêm nền mỹ thuật hiện đại thế giới, đặc biệt biệt ở mảng ký ức tư liệu nghệ thuật.