Ba kịch bản về lạm phát cho năm 2025

Theo số liệu mới nhất được Tổng cục Thống kê công bố, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 12/2024 đã tăng 0,29% so với tháng trước. So với cùng kỳ năm trước, CPI đã tăng 2,94%. Tính trung bình, CPI năm 2024 tăng 3,63% so với năm 2023. Như vậy, đây là năm thứ 10 liên tiếp Việt Nam thành công trong việc kiểm soát lạm phát trung bình ở mức dưới 4%.

Về nguyên nhân, TS. Nguyễn Đức Độ, Phó Viện trưởng Viện Kinh tế - Tài chính (Học viện Tài chính) cho rằng, tốc độ tăng cung tiền trong giai đoạn 2014-2023 (độ trễ 1 năm) chỉ ở mức 13,8%, thấp hơn rất nhiều so với mức trung bình 27,1% của giai đoạn 2004-2013.

Ngoài ra, lãi suất trong giai đoạn 2014-2024 luôn được duy trì thực dương, trung bình ở mức 3,7%/năm đối với tiền gửi kỳ hạn 12 tháng. Trong khi đó, mức lãi suất thực trung bình của giai đoạn 2004-2014 là 0%/năm.

Về tỷ giá, trong giai đoạn 2014-2024 cũng được duy trì ổn định hơn so với giai đoạn 2004-2014. Nếu như tốc độ giảm giá của VND so với USD trong giai đoạn 2004-2014 ở mức trung bình 2,9%/năm, thì trong giai đoạn 2014-2024 đã giảm xuống còn 1,6%/năm.

“Tăng trưởng cung tiền thấp, lãi suất thực dương và tỷ giá ổn định là những yếu tố cơ bản giải thích tại sao lạm phát tại Việt Nam được duy trì ổn định ở mức thấp trong 10 năm gần đây”, TS. Nguyễn Đức Độ phân tích.

Trong năm 2024, cung tiền được kiểm soát ở mức 9,42% thấp hơn nhiều mức trung bình của giai đoạn 2014-2023. Theo TS. Độ, đây là yếu tố giúp kiểm soát lạm phát trong năm 2025.

Tuy nhiên, trong năm 2024, lãi suất thực, mặc dù vẫn dương, nhưng đang thấp hơn mức trung bình của giai đoạn 2014 - 2024, đồng thời tốc độ tăng giá USD cũng cao hơn mức trung bình của giai đoạn 2014 - 2024. Đây là những yếu tố có thể gây áp lực lên giá cả trong thời gian tới.

“Bên cạnh các yếu tố về tiền tệ, tỷ giá, lạm phát trong năm 2025 còn phụ thuộc vào các yếu tố khác như tăng trưởng kinh tế thế giới và giá dầu, giá nguyên vật liệu đầu vào”, TS. Độ nói thêm.

Theo dự báo của các tổ chức quốc tế, kinh tế thế giới trong năm 2025 vẫn tăng trưởng ổn định với mức 3,2%, tương đương năm 2024, còn giá dầu và giá các hàng hóa cơ bản đầu vào, tính trung bình, có xu hướng giảm nhẹ. Tuy nhiên, tỷ giá và lãi suất sẽ là các yếu tố còn nhiều bất định và tác động đến giá cả ở Việt Nam.

Theo đó, TS. Nguyễn Đức Độ đưa ra 3 kịch bản về lạm phát cho năm 2025. Trong kịch bản cơ sở, tỷ giá USD/VND ổn định và lãi suất chỉ tăng nhẹ do nhu cầu tín dụng tăng, CPI được dự báo sẽ tăng trung bình 0,23%/tháng và lạm phát trung bình cả năm 2025 sẽ ở mức khoảng 3%.

Trong kịch bản cao, áp lực tỷ giá lớn do đồng USD tăng giá mạnh trên thị trường thế giới, còn Ngân hàng Nhà nước tăng mạnh lãi suất để ổn định tỷ giá và kiểm soát lạm phát, CPI có thể sẽ tăng 0,28%/tháng và lạm phát trung bình sẽ ở mức khoảng 3,3%.

Trong kịch bản thấp, kinh tế thế giới và Việt Nam tăng trưởng yếu, giá dầu giảm đáng kể, đồng thời giá USD và lãi suất ổn định hoặc giảm nhẹ, CPI có thể chỉ tăng 0,18%/tháng và lạm phát trung bình sẽ ở mức khoảng 2,7%.

"Các dự báo trên chưa tính đến trường hợp Chính phủ tăng giá dịch vụ y tế và giáo dục theo lộ trình, cũng như khả kinh tế thế giới rơi vào suy thoái do lãi suất tại các nước phát triển được duy trì ở mức cao trong một thời gian dài. Nếu Chính phủ điều chỉnh giá dịch vụ trong nửa cuối năm 2025, lạm phát trung bình có thể ở mức 3,5% trong kịch bản cao. Đối với kịch bản thấp, trong trường hợp kinh tế thế giới rơi vào suy thoái trong năm 2025 và giá dầu giảm mạnh, lạm phát trung bình có thể giảm xuống còn 2,5% hoặc thậm chí thấp hơn", ông Độ phân tích.

Cần theo dõi sát sao và điều chỉnh chính sách kịp thời

Cũng đưa ra nhận định về lạm phát tại Việt Nam trong năm 2025, PGS. TS. Ngô Trí Long, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu giá, Bộ Tài chính cho rằng, lạm phát sẽ được kiểm soát ở mức hợp lý, dao động từ 3,5% đến 4,5%. Điều này phản ánh nỗ lực của Chính phủ và các cơ quan liên quan trong việc duy trì ổn định kinh tế vĩ mô và kiểm soát giá cả.

Tuy nhiên, ông Long cũng lưu ý, các yếu tố như biến động giá năng lượng toàn cầu, tình hình kinh tế thế giới, và các chính sách thương mại có thể ảnh hưởng đến lạm phát thực tế. Do đó, việc theo dõi sát sao và điều chỉnh chính sách kịp thời là cần thiết để đảm bảo mục tiêu kiểm soát lạm phát trong năm 2025.

Để đạt được mục tiêu này, PGS. TS. Ngô Trí Long cho rằng, cần giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô và kiểm soát lạm phát. Điều hành chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt, phối hợp chặt chẽ với chính sách tài khóa mở rộng hợp lý, có trọng tâm, trọng điểm. Nâng cao chất lượng tín dụng, tập trung cho sản xuất, kinh doanh và các lĩnh vực ưu tiên.

Theo ông Long, Ngân hàng Nhà nước có thể điều chỉnh lãi suất và cung tiền để kiểm soát lạm phát. Điều tiết tỷ giá ngoại tệ để tránh biến động lớn, giảm thiểu tác động từ yếu tố nhập khẩu lạm phát. Việc tăng lãi suất có thể làm giảm cầu tín dụng, từ đó hạn chế chi tiêu và đầu tư, giúp kiểm soát giá cả. Tuy nhiên, lãi suất cao có thể làm chậm tăng trưởng kinh tế.

“Chính sách tài khóa thận trọng, hạn chế bội chi ngân sách Nhà nước. Tăng cường hiệu quả sử dụng ngân sách thông qua việc đầu tư vào các lĩnh vực ưu tiên. Kiểm soát chi tiêu công và thâm hụt ngân sách giúp giảm áp lực vay nợ, từ đó ổn định CPI. Cắt giảm chi tiêu không hiệu quả có thể gây khó khăn trong một số lĩnh vực xã hội”, PGS. TS. Ngô Trí Long nêu rõ.

Bên cạnh đó, cần quản lý giá cả các mặt hàng thiết yếu. Nhà nước kiểm soát giá các mặt hàng như xăng dầu, điện, thực phẩm, thuốc men để tránh tăng giá đột biến và dự trữ quốc gia để can thiệp khi cần thiết. Đồng thời, tiếp tục giảm thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu trong năm 2025, đây là biện pháp nhằm giảm chi phí đầu vào cho sản xuất và ổn định giá cả hàng hóa, dịch vụ.

“Đẩy mạnh sản xuất và chuỗi cung ứng nội địa. Tăng cường hỗ trợ doanh nghiệp sản xuất hàng hóa trong nước để giảm phụ thuộc vào nhập khẩu. Giảm phụ thuộc vào nhập khẩu sẽ giảm nguy cơ lạm phát do tỷ giá và giá cả quốc tế tăng. Hạn chế nhập khẩu các mặt hàng xa xỉ, ưu tiên nhập khẩu nguyên liệu đầu vào cho sản xuất. Hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu để tăng nguồn thu ngoại tệ, cân bằng cán cân thương mại. Tuy nhiên, cần tránh các biện pháp bảo hộ quá mức gây ảnh hưởng đến quan hệ thương mại quốc tế”, PGS. TS. Ngô Trí Long khuyến nghị.

CPI năm 2024 tăng 3,63%, đạt mục tiêu Quốc hội đề ra

VOV.VN - Theo Tổng cục Thống kê, CPI bình quân quý IV/2024 tăng 2,87% so với quý IV/2023. Tính chung cả năm 2024, CPI tăng 3,63% so với năm trước, đạt mục tiêu Quốc hội đề ra.