Khu Kinh tế Đông Nam tỉnh Quảng Trị được Thủ tướng Chính phủ Quyết định thành lập năm 2015. Đến nay, Khu Kinh tế này thu hút hàng chục dự án đầu tư, trong đó nhiều dự án đầu tư nước ngoài, nguồn vốn khủng được kỳ vọng sẽ là động lực thúc đẩy phát kinh tế tỉnh nghèo Quảng Trị. Đáng tiếc là hàng loạt dự án khởi công rầm rộ, sau đó “trùm mền”, bỏ bê không tổ chức thi công. Người dân trong vùng dự án bức xúc vì bị quy hoạch treo.

Dự án đầu tư xây dựng khu bến cảng Mỹ Thuỷ tại xã Hải An, huyện Hải Lăng, thuộc Khu Kinh tế Đông Nam tỉnh Quảng Trị do Công ty CP Liên doanh Cảng Quốc tế Mỹ Thủy làm chủ đầu tư, được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chủ trương đầu tư năm 2019. Dự án rộng 685 ha, gồm xây dựng 10 bến cảng và được phân kỳ đầu tư thành 3 giai đoạn với tổng mức đầu tư là 14.234 tỷ đồng. Dự án được kỳ vọng là động lực nhằm tạo sự lan tỏa, thu hút các dự án đầu tư vào Khu Kinh tế Đông Nam tỉnh Quảng Trị.

Tháng 2/2020, nhà đầu tư tổ chức lễ khởi công dự án, người dân vui mừng, hy vọng dự án tạo công ăn việc làm, thay đổi diện mạo quê hương vùng biển bãi ngang còn nghèo khó này. Thế nhưng, sau khi khởi công chủ đầu tư không triển khai bất kỳ hạng mục nào. Khu vực dự án khởi công trở thành bãi đất hoang, người dân thả rông trâu bò. Hàng chục trại và hồ nuôi tôm của bà con phải tháo dỡ để nhường đất cho dự án, nay bỏ hoang lãng phí nhiều năm. Người dân ở trong khu vực dự án rơi vào tình thế “tiến thoái lưỡng nan” đi không được, ở không xong.

Ông Lê Thanh, ở xóm Mới, thôn Mỹ Thủy, xã Hải An, huyện Hải Lăng bức xúc cho biết, nhà cửa xuống cấp không được sửa chữa; gia đình có nhu cầu tách hộ, làm nhà mới cũng không được. Có nhiều gia đình, hai đến ba thế hệ phải sống chen chúc trong nhà chật chội.

“Người dân bây giờ cũng không biết đi hay không đi nơi khác. Công ăn việc làm của bà con rất bê trễ. Hồ tôm đầu tư hàng tỷ đồng giờ bỏ hoang cũng do dự án. Bây giờ nhiều hộ cũng muốn thả nuôi tôm nhưng cũng sợ đang nuôi giữa chừng dự án lại triển khai thì biết làm sao nên cuộc sống rất khó khăn”, anh Lê Thanh chia sẻ.

Khu Kinh tế Đông Nam tỉnh Quảng Trị được Thủ tướng Chính phủ Quyết định thành lập năm 2015 có diện tích gần 23.792 ha, bao gồm 17 xã ven biển 3 huyện Hải Lăng, Triệu Phong và Gio Linh. Để tạo quỹ đất sạch cho nhà đầu tư, chính quyền tỉnh Quảng Trị đã quy hoạch các khu tái định cư để di dời, bố trí dân trong vùng dự án vào ở.

Ông Lê Bá Phước, Chủ tịch UBND xã Hải An, huyện Hải Lăng cho biết, theo quy hoạch, toàn bộ xã Hải An nằm trọn trong Khu Kinh tế Đông Nam. Từ trụ sở UBND xã, y tế, trường học, dân cư đều phải di chuyển vào khu tái định cư mới. Trước mắt, có khoảng 350 hộ dân nằm trong vùng Dự án Cảng Mỹ Thủy và Nhà máy Nhiệt điện phải di dời. Huyện đã hoàn thiện cơ sở hạ tầng, mặt bằng giai đoạn 1 Khu tái định cư Hải An nhưng vẫn chưa thể di dời dân, vì các dự án này chưa triển khai.

Theo ông Phước, hơn 5 năm qua khi công bố quy hoạch, nhà cửa của dân, các công trình không được cơ nới, xây dựng mới đã tạo áp lực cho chính quyền địa phương trong công tác quản lý.

“Chính quyền địa phương rất khó khăn trong công tác quản lý. Do dự kéo dài cho nên việc xây dựng, cơi nới nhà cửa, chia tách thửa cho dân đều không được làm. Nhiều lần tiếp xúc cử tri Đại biểu Quốc hội và HĐND, xã đã kiến nghị sớm triển khai dự án, đã có khởi công là phải có xây dựng”, ông Phước nói.

Theo báo cáo của Ban Quản lý Khu Kinh tế tỉnh Quảng Trị, hiện có 11 dự án được cấp chủ trương đầu tư vào Khu kinh tế Đông Nam Quảng Trị, trong đó một số dự án đã làm lễ khởi công nhiều năm trước nhưng chậm tiến độ hoặc không triển khai thi công. Cụ thể, Nhà máy nhiệt điện BOT Quảng Trị công suất 1.200MW do Công ty điện lực Quốc tế Thái Lan làm chủ đầu tư khởi công vào tháng 11/2019; Nhà máy sản xuất INOX và Thép hợp kim do Công ty cổ phần thép hợp kim Tân Việt Quang làm chủ đầu tư khởi công tháng 2/2020; Dự án Hệ thống cấp nước Khu Kinh tế Đông Nam Quảng Trị khởi công xây dựng vào tháng 10/2019...

Riêng Dự án đầu tư xây dựng khu bến cảng Mỹ Thuỷ, nhà đầu từ đã không chứng minh được năng lực tài chính để tiếp tục thực hiện. Đến nay, Công ty CP Liên doanh Cảng Quốc tế Mỹ Thủy chưa hoàn thành bất cứ thủ tục nào theo quy định để triển khai Dự án. Mới đây, UBND tỉnh Quảng Trị đã có văn bản cảnh báo nhà đầu tư trong việc chậm trễ tiến độ. UBND tỉnh Quảng Trị không thể chấp nhận việc chậm tiến độ thi công dự án và yêu cầu Công ty Cổ phần Liên doanh cảng Quốc tế Mỹ Thủy phải chịu trách nhiệm về những thiệt hại đã cam kết với UBND tỉnh Quảng Trị.

Ông Trần Quang Trung, Phó Trưởng Ban Quản lý Khu Kinh tế tỉnh Quảng Trị cho biết, đây là những dự án động lực, quan trọng đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Quảng Trị. Thế nhưng việc chậm tiến độ triển khai dự án ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển chung.

“Tinh thần chỉ đạo quyết liệt của UBND tỉnh là tạo mọi điều kiện thuận lợi cho các dự án, nhưng cũng không vì thế mà thu hút nhà đầu tư không đủ điều kiện triển khai dự án, làm ảnh hưởng đến tiến độ. Ban Quản lý Khu Kinh tế tỉnh Quảng Trị đã tham mưu UBND tỉnh cảnh báo nhà đầu tư; có văn bản báo cáo Bộ Kế hoạch và Đầu tư và Thủ tướng Chính phủ hướng tới việc chấm dứt các dự án chậm tiến độ, tạo cơ hội để lựa chọn nhà đầu tư khác”, ông Trung khẳng định./.