Những cập nhật gần đây trên Google Earth và Google Maps đã vô tình làm lộ vị trí các căn cứ quân sự nhạy cảm của Ukraine. Trước tình hình này, chính phủ Ukraine đã phải lên tiếng, yêu cầu Google làm mờ các khu vực quân sự để ngăn ngừa nguy cơ rò rỉ thêm thông tin.

Tuy nhiên, vấn đề không chỉ giới hạn ở lãnh thổ Ukraine mà cả ở Ba Lan, một đồng minh quan trọng đã hỗ trợ quân sự cho Kiev kể từ khi xung đột với Nga bùng phát đầu năm 2022.

Qua phân tích hình ảnh vệ tinh của Google Earth và Google Maps, các chuyên gia phát hiện có sự hiện diện của máy bay vận tải quân sự Ukraine tại căn cứ Không quân Deblin ở Ba Lan.

Có 7 chiếc Il-76MD và 1 chiếc An-70 đã được phát hiện tại sân bay Deblin. Điều này cho thấy các phương tiện vận tải quân sự của Ukraine vẫn đồn trú tại Ba Lan, tiếp tục đóng vai trò hậu cần quan trọng cho các hoạt động quân sự của Ukraine trong cuộc chiến với Nga.

Vì sao máy bay Ukraine đồn trú tại Ba Lan?

Việc máy bay Ukraine đồn trú ở Ba Lan được cho là có 2 lý do: vừa để bảo vệ các máy bay khỏi nguy cơ bị Nga tấn công, vừa đảm bảo khả năng duy trì liên tục các hoạt động vận chuyển thiết bị chiến lược.

Từ tháng 2/2022, Ukraine đã quyết định di dời nhiều máy bay quân sự ra khỏi lãnh thổ để tránh nguy cơ bị phá hủy trong xung đột, giống như trường hợp chiếc Antonov An-226 Mriya - máy bay vận tải lớn nhất của Ukraine đã bị phá hủy tại sân bay Hostomel, gần Kiev. Vụ việc khi đó giáng đòn mạnh vào năng lực vận tải của Ukraine.

Hiện các máy bay vận tải Ukraine ở Ba Lan đang tích cực tham gia vào việc vận chuyển viện trợ quân sự, giúp Ukraine nhanh chóng tiếp nhận và vận chuyển các nhu yếu phẩm từ khắp nơi trên thế giới, đáp ứng nhu cầu hậu cần ngày càng lớn trong cuộc xung đột.

Các sân bay Ba Lan đã trở thành trung tâm quan trọng cho hoạt động vận tải hàng không dân dụng và quân sự hạng nặng của Ukraine, cho phép họ đáp ứng nhiều nhu cầu hậu cần cho cả các hoạt động quân sự trong nước và cho phép khách quốc tế đến Ukraine.

Hồi tháng 10, có thông tin nói rằng, một nguyên mẫu An-178-100R, máy bay vận tải mới của Ukraine - đã được bí mật sơ tán sang Ba Lan. Chuyến bay xuất phát từ Ukraine, nhưng bộ phát tín hiệu của máy bay chỉ được kích hoạt khi nó đi vào không phận Ba Lan nhằm tránh bị phát hiện.

Hiện chiếc An-178-100R đã gia nhập đội máy bay vận tải Ukraine tại sân bay Bydgoszcz của Ba Lan. Đây cũng là chiếc An-178 duy nhất của Ukraine đang hoạt động.

Trách nhiệm của các công ty công nghệ trong bối cảnh xung đột

Việc lộ vị trí của máy bay quân sự Ukraine tại Ba Lan thông qua Google Earth và Google Maps, đặt ra những câu hỏi quan trọng từ góc độ quân sự, chính trị và địa chính trị.

Mặc dù các máy bay vận tải Ukraine ở Ba Lan không liên quan trực tiếp đến các hoạt động chiến đấu, nhưng chúng đóng vai trò hậu cần quan trọng đối với quân đội Ukraine.

Các máy bay này rất cần thiết để vận chuyển thiết bị quân sự hạng nặng và vật tư, vốn rất quan trọng đối với các hoạt động của Ukraine ở tiền tuyến. Việc mất chúng trong các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái (UAV) hoặc phá hoại có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng, từ đó làm chậm trễ viện trợ quân sự và làm giảm hiệu quả hoạt động của quân đội Ukraine.

Vai trò của Ba Lan với tư cách là đồng minh của Ukraine, không chỉ cung cấp hỗ trợ quân sự mà còn đóng vai trò là căn cứ hậu cần cho lực lượng Ukraine, đặt quốc gia này vào một vị thế địa chính trị phức tạp. Mặc dù Ba Lan không trực tiếp tham gia vào cuộc xung đột ở Ukraine, nhưng việc Warsaw ủng hộ Kiev có thể dẫn đến leo thang căng thẳng giữa Ba Lan và Nga.

Những tiết lộ nói trên cũng làm nổi bật một vấn đề rộng hơn: kiểm soát dữ liệu không gian địa lý và tác động của nó đối với các hoạt động quân sự hiện đại. Mặc dù hình ảnh do Google Earth và Google Maps cung cấp thường có độ phân giải tương đối thấp, nhưng chúng vẫn có đủ thông tin để xác định các căn cứ quân sự quan trọng.

Sự cố lộ vị trí của máy bay quân sự Ukraine tại Ba Lan cực kỳ phức tạp và đa diện. Một mặt, nó đặt Ukraine vào thế dễ bị tổn hại, đồng thời cũng đặt Ba Lan vào vị trí nhạy cảm.

Điều này đặt ra những câu hỏi liên quan đến việc bảo vệ các địa điểm và dữ liệu chiến lược. Việc tiết lộ máy bay quân sự Ukraine đồn trú tại Ba Lan làm dấy lên mối lo ngại về an ninh của các địa điểm quân sự tại Ukraine, Ba Lan và các quốc gia khác hỗ trợ Ukraine. Việc dễ dàng tiếp cận các địa điểm chiến lược quan trọng như vậy có thể làm tăng nguy cơ bị không kích hoặc tấn công mạng.

Google và các công ty tương tự sở hữu thông tin có thể có giá trị chiến lược đáng kể trong bối cảnh xung đột quân sự. Việc có thể cập nhật theo thời gian thực về các căn cứ quân sự thông qua các nền tảng như Google Earth thúc đẩy việc xem xét lại về trách nhiệm của các công ty công nghệ. Sau khi Ukraine yêu cầu Google làm mờ các địa điểm nhạy cảm này, một câu hỏi khác đặt ra là liệu các công ty công nghệ khổng lồ có can thiệp vào các vấn đề địa chính trị hay vẫn giữ thái độ trung lập.