Kết quả kiểm kê di sản văn hóa phi vật thể trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk cho thấy, toàn tỉnh hiện có gần 2.100 bộ chiêng, có hàng ngàn nghệ nhân biết đánh chiêng, và hàng trăm nghệ nhân biết chỉnh chiêng, biết chơi các nhạc cụ truyền thống… Đến nay, tỉnh Đắk Lắk tổ chức được hơn 130 lớp truyền dạy đánh chiêng cho hàng trăm thanh thiếu niên, học sinh người dân tộc thiểu số, phục dựng được hàng trăm nghi lễ, lễ hội truyền thống gắn với cồng chiêng.

Ông Y Klêch Kđoh, thành viên đội chiêng buôn Kbu, xã Hòa Khánh, thành phố Buôn Ma Thuột, chia sẻ: “Tiếng chiêng nghe chuẩn, hay, thì người dân buôn làng rất vui mừng vì nhà nước đã tạo điều kiện tặng cho buôn bộ chiêng để tiếp tục lưu giữ dấu ấn văn hóa truyền thống. Sau này thì người dân buôn làng cũng yên tâm vì khi trong buôn có lễ hội, hay các nghi lễ cúng thì có sẵn để mượn, bởi vì đây được xem như tài sản chung của buôn làng nên mọi người có trách nhiệm và có thể mượn để sử dụng nên rất vui mừng.”

Theo buôn trưởng Y Huêch Kđoh, buôn Kbu hiện có 420 hộ với 2.000 khẩu nhưng chỉ còn duy nhất 1 gia đình có đủ bộ chiêng, trống và ghế Kpan. Từ năm 2019, buôn đã thành lập Câu lạc bộ Văn hóa dân gian với 25 thành viên, duy trì một số hoạt động văn hóa văn nghệ. Đặc biệt, buôn đã truyền dạy và hình thành một đội chiêng nữ với 10 thành viên, là một trong số rất ít buôn hiện có đội chiêng nữ ở Đắk Lắk. Từ khi thành lập đến nay, câu lạc bộ đã tham gia nhiều hoạt động văn hóa văn nghệ và diễn tấu cồng chiêng tại địa phương, đạt giải tại các hội thi, hội diễn.

Ông Y Huêch Kđoh chia sẻ: “Đây là những điều tốt đẹp cần gìn giữ và lưu truyền, thứ nhất là đánh chiêng, thứ 2 là các làn điệu dân ca, dân vũ, thứ 3 là các điệu hát ay –ray, có như thế thì thế hệ trẻ mới biết được. Tôi cũng đang suy nghĩ mong sao sắp tới có người tiếp tục truyền dạy để các cháu thấy và học được để tiếp tục lưu giữ những truyền thống tốt đẹp của dân tộc mình, đó là điều đáng quý.”

Buôn Kbu là buôn người Ê Đê duy nhất ở xã Hòa Khánh nên được chính quyền địa phương đặc biệt quan tâm duy trì và bảo tồn các bản sắc văn hóa. Thời gian qua, xã đã phối hợp với ngành văn hóa thành phố Buôn Ma Thuột tổ chức một số lớp dạy đánh chiêng dành cho những người yêu thích cồng chiêng ở buôn Kbu, qua đó đã hình thành được 3 đội chiêng ở các lứa tuổi.

Ông Nguyễn Hoàng Thành, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Hòa Khánh, cho biết: “Trong thời gian tới, sau khi nhận được chiêng và đồ truyền thống thì vào những dịp lễ của buôn cũng như xã thì chúng tôi sẽ mời đội chiêng diễn và làm sao đó để phát huy bản sắc văn hóa dân tộc của đồng bào Ê Đê tại buôn Kbu và muốn cho các cháu, các em tiếp nối để học, không để mai một truyền thống của người đồng bào tại chỗ.”

Không chỉ riêng ở buôn Kbu, từ năm 2016 đến nay, tỉnh Đắk Lắk đã cấp mới 36 bộ chiêng cùng hàng trăm bộ trang phục truyền thống cho các đội chiêng và đội văn nghệ ở các buôn và trường dân tộc nội trú trong tỉnh. Trước khi bàn giao về buôn làng, những bộ chiêng này đã được thẩm định, kiểm tra chất lượng và chỉnh sửa thang âm cho phù hợp với nhịp điệu, tiết tấu của mỗi dân tộc.

Việc bảo tồn, phát huy văn hóa cồng chiêng tổ chức đa dạng dưới các hình thức như: Phục dựng các lễ hội truyền thống tiêu biểu gắn với sinh hoạt văn hóa cồng chiêng; nghiên cứu, sưu tầm, phục hồi, khai thác, truyền dạy và nâng cao hiệu quả sử dụng các bài chiêng cổ của dân tộc tại chỗ Ê Đê, M Nông trong sinh hoạt cộng đồng; xây dựng mô hình điểm buôn văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch cộng đồng; tổ chức đưa di sản văn hóa cồng chiêng vào Trường Dân tộc nội trú trên địa bàn tỉnh.

Bà Nguyễn Thụy Phương Hiếu, Phó giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Đắk Lắk, cho biết: “Theo chương trình Nghị quyết bảo tồn văn hóa cồng chiêng của tỉnh giai đoạn 2022-2025 thì có rất nhiều hoạt động để thực hiện bảo tồn văn hóa cồng chiêng, như phục dựng các lễ hội truyền thống, truyền dạy đánh chiêng, truyền dạy chỉnh chiêng, tiếp tục cấp trang phục và chiêng đến các đội nghệ nhân, các đội văn nghệ, tổ chức các hội thi, hội diễn, liên hoan văn nghệ cồng chiêng cũng như tham gia nhiều sự kiện liên quan tới công tác bảo tồn văn hóa của Trung ương và địa phương tổ chức.”

Tiếp nối giai đoạn trước, tỉnh Đắk Lắk đã ban hành Nghị quyết về bảo tồn và phát huy văn hóa cồng chiêng ở tỉnh giai đoạn 2022 - 2025. Theo đó, trong 5 năm tới, tỉnh sẽ cấp 50 bộ chiêng cho các buôn làng. Đắk Lắk cũng là tỉnh duy nhất ở Tây Nguyên có đến 5 Nghị quyết của Hội đồng nhân dân tỉnh về bảo tồn và phát huy di sản văn hóa công chiêng, góp phần phát huy ngày càng hiệu quả giá trị di sản Không gian văn hóa cồng chiêng ở địa phương