Ngày 12/7, tại Hà Nội, Trung tâm Phân tích và Dự báo - Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam và tổ chức CARE Quốc tế tại Việt Nam phối hợp tổ chức hội thảo “Công việc chăm sóc không lương đối với đồng bào dân tộc thiểu số tại Việt Nam, thực trạng và giải pháp”.

Tại Hội thảo, các đại biểu chia sẻ những kết quả nghiên cứu mới nhất về hiện trạng công việc chăm sóc không lương (CVCSKL) đối với đồng bào dân tộc thiểu số tại 2 tỉnh Hà Giang và Lai Châu và đề xuất một số giải pháp nhằm giải quyết gánh nặng này, góp phần thúc đẩy cơ hội tham gia vào thị trường lao động một cách công bằng và hiệu quả cho phụ nữ đồng bào dân tộc thiểu số để nâng cao phúc lợi của hộ gia đình.

Nhiếu ý kiến chia sẻ tại Hội thảo

Trên khắp thế giới, phụ nữ dành thời gian cho công việc chăm sóc không được trả lương nhiều hơn nam giới từ hai đến mười lần. Sự phân bổ không đồng đều về trách nhiệm chăm sóc này có liên quan đến các thể chế xã hội còn định kiến về vai trò giới. Bên cạnh đó còn có những nguyên nhân khác dẫn đến gánh nặng CVCSKL như các công trình hạ tầng còn chưa thuận lợi và chưa phù hợp với sức khỏe của phụ nữ hay thiếu dịch vụ chăm sóc có chất lượng...

Tại Việt Nam, các kết quả nghiên cứu cho thấy: trung bình mỗi ngày một phụ nữ DTTS mất khoảng 5 giờ cho các CVCSKL, nhiều hơn nam giới 2,1 giờ. CVCSKL cũng tốn nhiều thời gian của phụ nữ DTTS nhất bao gồm cả CVCSKL trực tiếp và gián tiếp. Chỉ tính giá trị kinh tế của CVCSKL, trung bình một phụ nữ DTTS đóng góp khoảng 2,7 triệu đồng vào thu nhập hàng tháng của hộ gia đình, tương ứng khoảng 52,4%. Trong các gia đình DTTS, những người chăm sóc trẻ em đóng góp số tiền bằng 1/4 tổng thu nhập của cả hộ.

Phụ nữ hầu như là người chăm sóc chính trong nhà và có khoảng cách giới đáng kể trong thời gian dành cho CVCSKL. Mỗi tuần, thời gian phụ nữ dành để làm CVCSKL nhiều hơn 8,3 giờ so với nam giới. Trong khi đó, thời gian phụ nữ dành cho việc làm có trả lương thấp hơn đáng kể so với nam giới- chỉ bằng 76,3%.

Công việc nhà chủ yếu do phụ nữ đảm nhận...

...lấy củi...

...làm nương...

...đưa con đi học...Việc nào cũng vất vả nhưng lại không được trả lương

Chia sẻ tại hội thảo, bà Lê Kim Dung, Giám đốc Quốc gia tổ chức CARE Quốc tế tại Việt Nam cho biết, “Bất bình đẳng giới trong công việc chăm sóc không được trả lương là một trong những yếu tố gây ra khoảng cách giới trong kết quả lao động, chẳng hạn như tham gia lực lượng lao động, tiền lương và chất lượng công việc. Giải quyết các định kiến và chuẩn mực giới là bước đầu tiên trong việc phân bổ lại trách nhiệm chăm sóc và nội trợ giữa phụ nữ và nam giới, để từ đó, người phụ nữ có thể tham gia công bằng vào thị trường lao động, tạo thu nhập cho bản thân, gia đình và nâng cao vị thế, tiếng nói của họ trong các quyết định liên quan.”

Bà Lê Kim Dung, Giám đốc Quốc gia tổ chức CARE Quốc tế tại Việt Nam chia sẻ tại Hội thảo

Các ý kiến phát biểu tại Hội thảo đã đưa ra nhiều đề xuất, kiến nghị nhằm giảm thiểu những thiệt thòi mà phụ nữ dân tộc thiểu sổ đang phải gánh chịu hiện nay, phải làm khá nhiều công việc mà không được trả lương. Theo đó, Nhà nước cần giảm tải trách nhiệm CVCSKL cho hộ gia đình bằng cách đầu tư thỏa đáng vào cơ sở hạ tầng và những dịch vụ xã hội, từ đó giảm đáng kể gánh nặng của phụ nữ.

Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh đầu tư cho các dịch vụ chăm sóc như trường mẫu giáo, cơ sở chăm sóc người già, người khuyết tật là giải pháp tái phân bổ lại nguồn lực cho CVCSKL, góp phần tăng thời gian làm các công việc tạo ra thu nhập của phụ nữ DTTS; Thay đổi các định kiến xã hội liên quan tới phân công lao động giữa nam giới và nữ giới bằng các chiến lược truyền thông nhằm thay đổi định kiến giới hiện còn tồn tại ở các vùng DTTS.

Một tin vui được Giáo sư Haroon Akram- Lodhi- Tiến sĩ kinh tế học và nghiên cứu phát triển quốc tế- Đại học Trent- Canađa đưa ra khi trao đổi trực tuyến với các đại biểu tham dự Hội thảo, đó là: hiện nay Việt Nam là quốc gia duy nhất đưa ra mục tiêu phát triển thiên niên kỷ về giảm thiểu CVCSKL của phụ nữ, giải phóng sức lao động cho phụ nữ và trẻ em gái vào năm 2025 và 2030.

Bà Tô Ngọc Hạnh- Phó Chủ tịch Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam phát biểu tại Hội thảo

Bà Tô Ngọc Hạnh- Phó Chủ tịch Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam cũng nêu rõ: nếu không có những người thực hiện các CVCSKL thì không thể có những người ra ngoài làm việc. CVCSKL đóng góp tới một nửa tổng thu nhập của cả gia đình. Mục tiêu phát triển đến năm 2025 cùa Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam đã đưa ra nhiều chương trình nhằm đẩy mạnh quyền năng kinh tế cho phụ nữ, tăng thu nhập cho những phụ nữ làm việc nhà. Việc quan tâm đến phụ nữ dân tộc thiểu số thực hiện các CVCSKL sẽ không chỉ dừng lại ở 2 tỉnh Hà Giang và Lai Châu mà sẽ nhân rộng ra nhiều địa phương khác trong cả nước.

Theo Tổ chức về Bình đẳng giới và Trao quyền cho Phụ nữ (UN Women) và Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), công việc chăm sóc không lương (CVCSKL) bao gồm: CVCSKL gián tiếp như việc nhà, nấu nướng và chuẩn bị thức ăn, dọn dẹp, giặt giũ quần áo, lấy nước và chất đốt và CVCSKL trực tiếp như chăm sóc trẻ em, người lớn tuổi và người khuyết tật.

Thu Hà/VOV4