Mỹ-Nga đấu khẩu hạt nhân

Việc Tổng thống Mỹ Donald Trump phản ứng công khai trước những phát biểu của một quan chức cấp cao Nga đã thu hút nhiều chú ý, khi ông ra lệnh điều động hai tàu ngầm hạt nhân của Mỹ. Động thái này diễn ra sau loạt bài đăng trên mạng xã hội của Phó chủ tịch Hội đồng An ninh Nga Dmitry Medvedev chỉ trích thời hạn tối hậu thư của ông Trump về một thỏa thuận hòa bình ở Ukraine. Ông Medvedev cho rằng mỗi tối hậu thư mới là một “bước leo thang”, không chỉ với Ukraine, mà còn với chính nước Mỹ; đồng thời cảnh báo về hệ thống trả đũa hạt nhân tự động thời Liên Xô, thường được gọi là “Bàn tay tử thần”.

Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio tìm cách giảm nhẹ tác động của những phát ngôn này, nhấn mạnh rằng Medvedev hiện không giữ vai trò quyết định ở Điện Kremlin. Nhiều nhà quan sát tại Nga cũng đồng tình, cho rằng ảnh hưởng chính trị của ông Medvedev đã giảm đáng kể và ông không có thẩm quyền ra quyết định về chính sách hạt nhân.

Việc ông Trump chọn phản ứng gay gắt làm dấy lên câu hỏi về mục đích thực sự. Một số phân tích cho rằng đây có thể là cách để thể hiện lập trường cứng rắn với Moscow mà không trực tiếp đối đầu với Tổng thống Vladimir Putin hoặc thay đổi thực tế về thế trận hạt nhân của Mỹ. Trên thực tế, hải quân Mỹ luôn duy trì một số lượng lớn tàu ngầm hạt nhân được trang bị hàng trăm đầu đạn và tuần tra liên tục, với tầm bắn đủ bao phủ lãnh thổ Nga, nên việc điều chỉnh vị trí có ý nghĩa chiến thuật hạn chế.

Đặc phái viên Mỹ về vấn đề Trung Đông Steve Witkoff, hiện đảm nhận thêm vai trò trung gian không chính thức với Nga, dự kiến sẽ tiếp tục các cuộc tiếp xúc với giới lãnh đạo Moscow trong bối cảnh thời hạn tối hậu thư của Washington đang đến gần. Tuy nhiên, khả năng Điện Kremlin thay đổi lập trường, vốn tập trung vào việc hoàn thành các mục tiêu quân sự trước khi đàm phán, được đánh giá là rất thấp.

Một số ý kiến cho rằng việc nhấn mạnh tới năng lực hạt nhân có thể đóng vai trò như một công cụ gây áp lực, đồng thời thu hút sự chú ý khỏi các vấn đề chính trị nội bộ phức tạp ở Mỹ. Trong bối cảnh Nga sở hữu kho vũ khí hạt nhân lớn nhất thế giới, các tuyên bố về tăng cường sẵn sàng hạt nhân luôn tạo ra sức ảnh hưởng truyền thông đáng kể. Tuy nhiên, các chuyên gia nhận định mối quan hệ Mỹ - Nga, dù chịu nhiều áp lực, vẫn chưa ở ngưỡng đối đầu hạt nhân trực tiếp và những lời đe dọa ở cả hai phía chưa đồng nghĩa với nguy cơ xung đột hạt nhân tức thời.

Tuyên bố hạt nhân thực chất chỉ là "đòn gió"?

Các phát ngôn liên quan tới vũ khí hạt nhân giữa Mỹ và Nga từng được xem là những dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm trong bối cảnh đối đầu dưới Chiến tranh Lạnh. Tuy nhiên, ở thời điểm hiện tại, giới phân tích nhận thấy một xu hướng mới: ngôn ngữ hạt nhân đang được khai thác nhiều hơn như một công cụ chính trị – truyền thông, thay vì báo hiệu những thay đổi thực chất trong thế trận răn đe.

Về phía Washington, phản ứng của Tổng thống Donald Trump đối với phát biểu của ông Medvedev dường như không chỉ nhằm gửi thông điệp tới Điện Kremlin mà còn hướng vào dư luận trong nước và các đồng minh NATO. Việc điều động hai tàu ngầm hạt nhân, dù về mặt quân sự ít tạo ra thay đổi đáng kể, vẫn giúp ông Trump củng cố hình ảnh lãnh đạo cứng rắn, sẵn sàng phản ứng trước lời lẽ mang tính đe dọa. Điều này đặc biệt hữu ích khi ông đang áp đặt áp lực tối hậu thư đối với Nga và cần duy trì thế chủ động trong đàm phán, đồng thời tránh bị chỉ trích là “nhượng bộ” trước Moscow.

Trong khi đó, Moscow cũng thường xuyên sử dụng lời lẽ hạt nhân như một phương tiện răn đe tâm lý và gây tác động truyền thông. Những phát biểu của ông Medvedev, dù không có giá trị quyết định chính sách, vẫn phục vụ mục tiêu tạo áp lực dư luận và nhắc nhở phương Tây rằng Nga nắm trong tay khả năng leo thang cao nhất. 

Ở cả hai phía, yếu tố truyền thông giữ vai trò đáng kể. Phát ngôn hạt nhân thường được đưa ra đúng thời điểm nhạy cảm, như trước hạn chót tối hậu thư, sau một động thái quân sự, hoặc khi cần chuyển hướng dư luận khỏi các vấn đề trong nước. Trong bối cảnh chiến sự ở Ukraine bế tắc, những lời lẽ leo thang hạt nhân trở thành công cụ thu hút sự chú ý của dư luận quốc tế, gây sức ép tâm lý với đối thủ, đồng thời củng cố vị thế lãnh đạo trước công chúng.

Tuy nhiên, nguy cơ của việc sử dụng ngôn ngữ hạt nhân một cách thường xuyên và thiếu kiểm soát là làm xói mòn “ngưỡng răn đe”, vốn dựa trên tính nghiêm trọng và hiếm hoi của các đe dọa hạt nhân. Khi những tuyên bố này trở nên quen thuộc, hiệu quả răn đe có thể giảm, trong khi nguy cơ hiểu nhầm và tính toán sai lầm lại gia tăng. Đây là lý do khiến nhiều nhà phân tích cảnh báo rằng, dù hiện tại chưa có dấu hiệu tiến tới một đối đầu hạt nhân trực tiếp, cả Washington và Moscow cần thận trọng hơn trong việc khai thác chủ đề nhạy cảm này như một công cụ chính trị.

Tổng thống Mỹ Donald Trump điều tàu ngầm hạt nhân sau tuyên bố đe dọa từ Nga

VOV.VN - Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố điều động tàu ngầm hạt nhân tới những “khu vực phù hợp” sau khi cựu Tổng thống Nga Dmitry Medvedev đưa ra tuyên bố mà ông Trump gọi là “khiêu khích” giữa lúc căng thẳng Mỹ - Nga leo thang vì chiến sự Ukraine.