cổng thông tin điện tử ĐÀI TIẾNG NÓI VIỆT NAM
Đổi mới phương thức quản lý và sử dụng vốn ODA theo hướng minh bạch và hiệu quả hơn
Cập nhật: 2 giờ trước
VOV.VN - Cùng với sự phát triển của nền kinh tế Việt Nam, nguồn vốn hỗ trợ phát triển chính thức, gọi tắt là ODA và vốn vay ưu đãi nước ngoài đang dần ít đi. Thực tế này đặt ra yêu cầu cấp bách phải tăng cường đổi mới phương thức huy động, quản lý và sử dụng vốn ODA cũng như vốn vay ưu đãi.
Theo đó, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 242/2025 nhằm hoàn thiện khung pháp lý, bảo đảm thống nhất, đồng bộ với Luật Đầu tư công 2024 và các luật có liên quan, hướng đến việc rút ngắn quy trình, đơn giản hóa thủ tục, tăng cường phân cấp phân quyền, thiết thực tháo gỡ các vướng mắc trong triển khai dự án ODA.
Nghị định 242 được đánh giá là đã khắc phục nhiều hạn chế, tăng cường cơ sở pháp lý, bảo đảm tính minh bạch, đồng bộ, hiệu quả hơn và phù hợp hơn với hệ thống đầu tư công. Trước hết, về điều kiện tiếp cận và sử dụng vốn vay ODA, vốn vay ưu đãi nước ngoài, Nghị định 242 quy định doanh nghiệp Nhà nước được trực tiếp thực hiện các thủ tục đầu tư, đề xuất vốn vay nước ngoài, vay lại và đàm phán ký kết mà không cần qua khâu trung gian hay cơ quan chủ quản. Theo đó, doanh nghiệp Nhà nước được tự làm, tự chịu trách nhiệm chứ không cần qua khâu trung gian như trước đây là Ủy ban quản lý vốn Nhà nước hay bộ chủ quản.
Ông Hoàng Hải, Phó Cục trưởng Cục Quản lý nợ và Kinh tế đối ngoại thuộc Bộ Tài chính cho biết: Vấn đề doanh nghiệp Nhà nước tiếp cận sử dụng vốn ODA, trước kia nhiều dự án gặp vướng mắc do không xác định được cơ quan chủ quản thì nay đã mở hướng là doanh nghiệp được trực tiếp tiếp cận vốn vay mà không cần qua cơ quan chủ quản. Nghị định cũng mở cho doanh nghiệp tư nhân được tiếp cận vốn ODA trong trường hợp doanh nghiệp tư nhân được giao nhiệm vụ thực hiện dự án đầu tư công…
Một điểm mới quan trọng tại Nghị định 242 là thay đổi quy định về ưu tiên sử dụng vốn ODA và vay ưu đãi. Chính phủ đã bỏ quy định ưu tiên vốn ODA không hoàn lại cho hỗ trợ xây dựng chính sách, thể chế và cải cách. Thay vào đó, Nghị định bổ sung các lĩnh vực ưu tiên mới gồm: khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; dự án đầu tư công đặc biệt; chương trình, dự án lớn, trọng điểm có tính chất xoay chuyển tình thế. Theo đánh giá của các chuyên gia, việc thay đổi này phù hợp với bối cảnh phát triển mới, bảo đảm nguồn vốn quốc tế được phân bổ hiệu quả, gắn với nhu cầu cấp thiết của đất nước.
Về giao vốn kế hoạch đầu tư công nguồn vốn nước ngoài, ông Nguyễn Trọng Nghĩa, Trưởng phòng Quản lý nợ và hợp tác tài chính - kinh tế với các tổ chức đa phương thuộc Cục Quản lý nợ và kinh tế đối ngoại phân tích: Điểm mới nhiều quan tâm là thời hạn giao vốn. Thời gian bố trí kế hoạch vốn nước ngoài và vốn đối ứng của dự án ODA, vay ưu đãi (không bao gồm thời gian chuẩn bị đầu tư và thời gian quyết toán dự án) tối đa bằng thời gian giải ngân quy định tại điều ước quốc tế, thỏa thuận về ODA và quy định giải ngân của nhà tài trợ, bao gồm trường hợp được điều chỉnh hoặc gia hạn. Theo đó, sau khi dự án được gia hạn giải ngân thì thời gian giao vốn được điều chỉnh tương ứng, không cần phải thực hiện thêm 1 bước báo cáo. Ở đây có 3 góc cạnh: 1 là tối đa bằng thời gian hiệp định, 2 là linh hoạt trong giao vốn kế hoạch và 3 là gắn với điều chỉnh vốn. Trước đây lúng túng là gia hạn xong thì hết kế hoạch vốn, vào được đầu tư công lại hết gia hạn... Thì quy định mới cố gắng giải quyết vướng mắc trên thực tiễn.
Quy trình lập, thẩm định và quyết định phê duyệt Văn kiện chương trình, dự án cũng là một khâu vướng mắc trong thủ tục triển khai dự án ODA trước đây. Nay Nghị định 242 đã quy định dự án quy mô nhỏ dưới 500 nghìn USD thì người đứng đầu cơ quan chủ quản tự chịu trách nhiệm phê duyệt Văn kiện dự án, phi dự án mà không phải lấy ý kiến các cơ quan.
Bà Nông Thị Hồng Hạnh, chuyên viên cao cấp của Bộ Tài chính cũng cho biết: Về thời hạn trả lời ý kiến góp ý thẩm định hồ sơ, tại nghị định nói rõ là cơ quan chủ quản chịu trách nhiệm quyết định các cơ quan có phải hỏi ý kiến hay không?!, Đây là điểm rất mới trên cơ sở phân cấp, phân quyền mạnh mẽ. Cố gắng để văn kiện dự án có các nội dung phù hợp để đảm bảo dễ cho các cơ quan có ý kiến.
Nghị định số 242 cũng hướng đến đẩy mạnh chuyển đổi số trong công tác giải ngân. Theo đó, thủ tục rút vốn trên môi trường điện tử được thực hiện trên Cổng dịch vụ công trực tuyến của Bộ Tài chính hoặc Cổng dịch vụ công trực tuyến quốc gia và được áp dụng đối với mọi hồ sơ rút vốn, trừ trường hợp đặc biệt được Bộ Tài chính quy định tại quyết định công bố thủ tục hành chính về rút vốn vay nước ngoài. Với những điểm mới về cắt giảm quy trình, đơn giản hóa thủ tục, tăng cường phân cấp phân quyền để nâng cao hiệu quả sử dụng vốn ODA theo Nghị định 242, ông Nguyễn Quốc Phương, Cục trưởng Cục Quản lý nợ và Kinh tế đối ngoại thuộc Bộ Tài chính nhấn mạnh: Về phía Bộ Tài chính, Cục Quản lý Nợ và Kinh tế đối ngoại xin cam kết sẽ luôn đồng hành cùng các Bộ, ngành, địa phương trong quá trình triển khai Nghị định, sẽ hướng dẫn, tháo gỡ kịp thời, đơn giản nhất những vướng mắc phát sinh trong thực tế. Công tác cải cách thể chế cũng luôn luôn cập nhật, nâng cao năng lực quản trị trong thời gian tới. Theo đó, mỗi đồng vốn ODA được sử dụng hiệu quả nhất, vì một Việt Nam hùng vường thịnh vượng và bền vững.
Có thể nói, Nghị định 242 đã góp phần đồng bộ các quy định liên quan đến ODA với hệ thống pháp luật và hài hòa thông lệ quốc tế; thực hiện đơn giản hóa quy trình, rút ngắn thời gian phê duyệt và triển khai dự án; thực sự tăng quyền chủ động cho bộ, ngành, địa phương gắn với trách nhiệm giải trình; và đặc biệt là tạo điều kiện cho doanh nghiệp nhà nước và khuyến khích khu vực tư nhân tham gia các dự án đầu tư công quan trọng với phát triển kinh tế - xã hội.
Do đó, Nghị định 242 có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, bởi không chỉ giúp tháo gỡ các điểm nghẽn trong việc huy động nguồn vốn ODA, vay ưu đãi, mà còn thể hiện rõ tinh thần cải cách thể chế mạnh mẽ của Chính phủ, phù hợp với định hướng cải cách chiến lược tại Bộ tứ trụ cột của Bộ Chính trị, là Nghị quyết 57, 59, 66 và 68. Đây cũng là minh chứng cho quyết tâm của cả hệ thống chính trị trong việc cải thiện môi trường hợp tác, tạo niềm tin cho các nhà tài trợ quốc tế cũng như địa phương, doanh nghiệp trong nước.
Từ khóa: vốn ODA, đổi mới, huy động vốn, vốn vay ưu đãi
Thể loại: Kinh tế
Tác giả: trung hiếu/vov1
Nguồn tin: VOVVN
Chương trình đã phát
Nghe và xem trực tuyến
