Chính phủ vừa kiến nghị Quốc hội cho phép kéo dài thời gian thực hiện Dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Cảng hàng không quốc tế Long Thành và giải ngân số vốn 2.510,372 tỷ đồng (trong đó bao gồm 1.543,623 tỷ đồng thuộc kế hoạch vốn năm 2021 và 966,749 tỷ đồng thuộc kế hoạch vốn năm 2020) đến hết năm 2024”.

Nhiều băn khoăn về tiến độ dự án

Thảo luận tổ về nội dung này trong phiên làm việc chiều nay 27/10, bà Phạm Thuý Chinh – Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, ngân sách của Quốc hội lưu ý, dự án được nhắc nhiều lần trong báo cáo thẩm tra về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí các năm vừa qua và thấy rất rõ có sự lãng phí nguồn lực, ảnh hưởng lớn đến tiến độ giai đoạn 1 dự án.

Dẫn báo cáo cho thấy diện tích còn lại phải thu hồi là không lớn, chỉ chiếm trên 4% tổng diện tích nhưng “không phải một chỗ mà “xôi đỗ”, bà Phạm Thuý Chinh băn khoăn Chính phủ trình chưa rõ đã thực hiện đền bù, GPMB hay chưa so với thời điểm báo cáo Hội đồng thẩm định nhà nước, và rằng kể cả kéo dài đến năm 2024 thì việc có thu hồi được hay không cũng là cả một câu chuyện.

Nữ đại biểu cũng cho biết, số hộ dân chưa được phê duyệt tái định cư trên 1.200 hộ là tỷ lệ cao, chiếm đến 31%, nhất là hàng trăm hộ đã xét mà không đủ điều kiện bố trí.

Một điều nữa mà bà Nguyễn Thuý Chinh băn khoăn là nguyên nhân được đề cập chủ yếu là khách quan, chưa thấy đánh giá nguyên nhân chủ quan trong tổ chức, chỉ đạo, điều hành và triển khai. “Nhận diện nguyên nhân chủ quan mới có điều chỉnh và phương pháp thực hiện tốt hơn” – bà nói.

Hơn nữa, những nội dung đang được kiến nghị điều chỉnh cũng cho thấy có vấn đề về kỷ luật, kỷ cương trong thực hiện quy định của luật về ngân sách và đầu tư công khi còn nguồn vốn không được giải ngân kịp thời và vắt qua nhiều năm, giờ đã hết niên độ.

Ủng hộ việc kéo dài thời gian giải ngân đến hết năm 2024 vì sự cần thiết tạo cơ sở pháp lý cho triển khai giải ngân và tiếp tục thực hiện nhiệm vụ, song Phó Chủ nhiệm Ủy ban TCNS đề nghị nguồn giải ngân tách thành 2 phần, trong đó nguồn vốn của giai đoạn 2016-2020 cần huỷ dự toán vì không phù hợp luật ngân sách, đầu tư công cũng như nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ lập dự toán phân bổ cho các năm tiếp theo.

Nữ đại biểu cũng “sốt ruột” khi công tác chuẩn bị nguồn lao động đáp ứng khi dự án đi vào khai thác từ 2025, bởi hiện tại con số đăng ký đào tạo nghề rất khiêm tốn.

Những vấn đề trên, bà rất mong các đại biểu đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Nai cung cấp thêm thông tin.

Đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Nai cũng “sốt ruột”

Ông Bùi Xuân Thống – Phó trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Nai nêu một số lý do khiến việc thực hiện dự án bị chậm. Trước hết, cảng hàng không Long Thành có thể là dự án quy mô lớn nhất nên việc GPMB, bồi thường, tái định cư cũng cần thời gian dài hơn. Thứ hai, thời điểm tổ chức thực hiện thì địa phương thuộc diện phải thực hiện Chỉ thị 16 về giãn cách do đại dịch nên công việc đóng băng, không thể đi kiểm đếm.

Thứ ba, dự án quy hoạch hơn 20 năm nên trong thơi gian chưa triển khai, người dân có nhu cầu vẫn sang nhượng, mua bán qua nhiều người dẫn đến công tác đo đạc, kiểm đếm gặp khó khăn mà nếu không làm cẩn thận lại dẫn đến khiếu nại.

Thứ tư, đầu năm 2022, đứt gãy nguồn cung ảnh hưởng đến các dự án có cấu phần xây dựng tái định cư. Có nhà thầu dù đã bỏ tiền xây dựng 30-40% công trình vẫn bỏ không làm tiếp. Muốn đấu thầu lại thì phải tiến hành bóc tách khối lượng, lên hồ sơ, chưa kể xin điều chỉnh giá nhân công, vật liệu...

“Chúng tôi đi giám sát, khảo sát cũng rất "sốt ruột" vì thấy rất chậm trong khi Nghị quyết của Quốc hội chỉ cho đến cuối năm 2021 phải xong” – ông Bùi Xuân Thống chia sẻ, đồng thời nhấn mạnh thêm rằng việc xin kéo dài thời gian đến 2024 chủ yếu để hoàn chỉnh hạ tầng kỷ thuật, còn GPMB, bồi thường đã gần xong hết.

Về đào tạo nghề, chuẩn bị lao động, Phó trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Nai cũng nói thấy “sốt ruột”. Tỉnh triển khai quyết liệt nhưng còn phụ thuộc ý chí chủ quan của người lao động trong lựa chọn. Do đó Đồng Nai đang đẩy mạnh tuyên truyền, thực hiện vì nếu không chuẩn bị tốt thì năm 2025 khi sân bay đi vào hoạt động sẽ không đáp ứng được.

Phải hoàn thành càng sớm càng tốt

Cung cấp thêm thông tin, ông Quản Minh Cường – Phó Bí thư Tỉnh uỷ, Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Nai cho biết, còn 64ha chưa thu hồi nhưng chủ yếu nằm bên ngoài chứ không thuộc trung tâm dự án, nên việc GPMB tiếp theo không ảnh hưởng thi công sân bay.

“Không có cách nào khác, 2 năm dịch không làm kịp nên hết niên độ. 20 năm quy hoạch không biết khi nào thực hiện nên quản lý vô cùng khó, luật không cấm dân chuyển nhượng đất đai, thực tế cũng có hơn 2000 đơn khiếu nại, phải giải quyết theo trình tự” – ông Cường nói.

Lãnh đạo tỉnh Đồng Nai cũng cho biết, giá nguyên vật liệu lên, nhà thầu rời bỏ dù chịu nột phạt, bản thân doanh nghiệp cũng chịu thiệt hại khi đã bỏ ra hàng chục tỷ đồng làm rồi nhưng làm tiếp sẽ lỗ nên họ không làm nữa. Rồi tỉnh lại phải bỏ ra cả trăm tỷ đồng để làm trường học.

“Về luật là sai đấy, nhưng ban thường vụ họp và qua HĐND tỉnh, vì dân vì nước thì kỷ luật cũng phải chịu thôi. Không làm trường thì khai giảng cháu không học được, người dân ra tái định cư rồi mà không cho các cháu đi học không được” – Phó Bí thư Tỉnh uỷ Đồng Nai bộc bạch.

Ông Quản Minh Cường cũng thẳng thắn rằng, Quốc hội có bấm nút cho giải ngân tiếp đến hết năm 2024 thì cá nhân ông cảm nhận chưa chắc hoàn thành. Hiện còn hơn 1000 trường hợp chưa đủ căn cứ xem xét phê duyệt tái định cư, nhưng ông cho rằng nhiều trường hợp cũng “không thể không xem xét” vì tính hợp lý trên thực tế.

 “Những phát sinh mang tính khách quan vô cùng lớn. Về mặt chủ quan là có. Đồng Nai sẽ cố gắng hoàn thành tốt nhiệm vụ này, rất mong Quốc hội ủng hộ” – ông nói.

Chia sẻ với Đồng Nai, ông Lâm Văn Mẫn – Bí thư Tỉnh uỷ Sóc Trăng cho rằng, quy định pháp luật là vậy nhưng thực tế nhiều khó khăn phát sinh. Dự án cảng hàng không Long Thành đặc biệt quan trọng, buộc phải hoàn thành càng sớm càng tốt để phục vụ chung cho lợi ích quốc gia, do đó nên ủng hộ để tiếp tục triển khai.