VOV.VN - Trước khi tham gia Lễ hội đua ghe Ngo hằng năm, những chiếc ghe Ngo sẽ được tổ chức lễ hạ thủy. Đây là một nét sinh hoạt văn hóa đặc sắc, lâu đời của đồng bào Khmer vẫn được duy trì đến hôm nay.
Hằng năm cứ đến rằm tháng 10 âm lịch, phum sóc đồng bào Khmer lại tưng bừng háo hức đón mừng Lễ hội Ooc Om Boc (Lễ hội đua ghe Ngo). Một trong những hoạt động được trông chờ nhất trong lễ hội chính là hoạt động đua ghe Ngo.
Trong tâm thức của người Khmer, ghe Ngo không chỉ là một chiếc ghe đua thông thường, mà bên trong nó luôn ẩn chứa giá trị tâm linh của người Khmer. Cũng chính vì ý nghĩa đó, tất cả mọi nghi thức của người Khmer đối với ghe Ngo đều được thực hiện với sự tôn kính và trang nghiêm.
Nghi thức lễ hạ thuỷ ghe Ngo
Và nghi thức cúng hạ thủy ghe Ngo với ý nghĩa tưởng nhớ công lao của các bậc tiền nhân trong chùa, cũng như tri ân công lao của những người thợ, người thầy, nghệ nhân tạo nên ghe Ngo và cầu mong các vị thần linh ban sức mạnh để ghe Ngo đạt giải cao. Nghệ nhân ưu tú Châu Ôn, Phường Sóc Trăng, TP Cần Thơ cho hay: “Mỗi năm, khi tổ chức Lễ hội đua ghe Ngo người ta đều làm lễ hạ thủy, có chùa này hạ thủy ngày này, chùa kia hạ thủy ngày kia, thời gian không giống nhau. Tuy nhiên, trước khi hạ thủy đều phải làm lễ cúng để tưởng nhớ công ơn thầy, người thợ, người đầu tiên tạo ra ghe Ngo và cúng tưởng nhớ thần linh”.
Sư tụng kinh tại lễ hạ thuỷ ghe Ngo
Thông thường trước khi cúng hạ thủy ghe Ngo thì nhà chùa cùng với Ban quản trị chùa sẽ họp lại thống nhất để chọn ra ngày lành, tháng tốt, giờ linh để thực hiện cúng tế và hạ thủy ghe Ngo. Thời điểm và ngày giờ hạ thủy Ghe ngo được mỗi chùa quy định riêng, hợp với phong thủy của ghe.
Không những thế, trong lễ hạ thủy ghe Ngo người đứng ra làm các nghi thức chính cũng được quan tâm đặc biệt, nhà chùa và bà con trong phum sóc thường chọn những người có tu học, am hiểu về các nghi thức cúng tế hay các vị Achar có kinh nghiệm để thực hiện việc cúng ghe trước khi hạ thủy.
Sau khi hoàn thành các nghi thức, ghe Ngo được hạ thuỷ
Nghi thức cúng hạ thủy ghe Ngo ở mỗi chùa luôn có những nét riêng biệt khác nhau. Tuy nhiên vẫn luôn có những điểm tương đồng. Sau khi thống nhất được ngày, giờ cúng ghe và chọn được người đứng ra làm lễ cúng ghe, đến ngày giờ đã định, người đứng ra làm chủ cúng sẽ tiến hành cúng tế theo các bước mà các bậc tiền nhân đã để lại.
Có một nghi thức không thể thiếu trong lễ cúng ghe Ngo là nghi thức thỉnh sư đến tụng kinh rải nước. Trong nghi thức này, các thành viên đội đua ghe sẽ đứng vòng quanh ghe, sau đó sư cả cầm một bát nước có mùi thơm của sáp hoa, đi một vòng trên ghe Ngo và vẩy nước lành cho các tay bơi để cầu sự bình an và sức mạnh. Sau đó tiếng nhạc tiếng trống vang lên và chính thức hạ thủy chiếc ghe Ngo.
Các vận động viên tham gia lễ hạ thuỷ ghe Ngo
Ông Lâm Xem, đội Ghe ngo Chùa Tum Núp, thành phố Cần Thơ chia sẻ: “Lễ hạ thủy, chùa nào cũng như chùa nào. Chùa nào cũng có cúng kiếng gần như nhau, chỉ khác nhau một chút. Như ghe Ngo của chùa chúng tôi, ghe Ngo nữ hay ghe Nam khi cúng là có đầu heo, gà, vịt, chuối, mâm cơm, có sư tụng kinh rải nước. Ngoài ra còn có chơi nhạc, năm nào cũng không bỏ các bài nhạc mở màn”.
Đối với đồng bào Khmer, ghe Ngo không chỉ là một chiếc ghe đua thông thường mà ẩn sâu bên trong đó là những giá trị tâm linh, mang trong mình nét đặc sắc văn hóa riêng biệt, góp phần tạo nên sự đa dạng và phong phú trong nền văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc.
Đông đảo phật tử, vận động viên tham gia lễ hạ thuỷ ghe Ngo
VOV.VN - Những di sản, nét đẹp văn hóa truyền thống được 12 dân tộc anh em ở tỉnh miền núi Sơn La gìn giữ, lưu truyền đã trở thành điểm nhấn đặc biệt trong suốt chiều dài lịch sử xây dựng và phát triển của địa phương.
Từ khóa: Khmer, ghe Ngo, Khmer, Ooc Om Boc, đua ghe, lễ hội, di sản