cổng thông tin điện tử ĐÀI TIẾNG NÓI VIỆT NAM
Đặc sắc Lễ cầu mưa “Yang Pơtao Apui” ở xứ sở của Vua Lửa
Cập nhật: 1 giờ trước
VOV.VN - Đã thành thông lệ, hằng năm, người Jarai ở lưu vực sông Ayun lại tập trung về núi Chư Ptao Yang (thuộc Plei Ơi, xã Chư A Thai, tỉnh Gia Lai) để tổ chức Lễ cầu mưa “Yang Pơtao Apui”.
Từ bao đời nay, Lễ cầu mưa “Yang Pơtao Apui” của người Jarai ở Gia Lai vẫn được duy trì trong đời sống. Nghi lễ linh thiêng này không chỉ phản ánh đời sống tín ngưỡng gắn bó với núi rừng, mưa nắng và mùa màng của đồng bào, mà còn là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, biểu tượng độc đáo của xứ sở Vua Lửa Pơtao Apui, là niềm tự hào của người Jarai, góp phần làm nên bản sắc Tây Nguyên.
Trong không gian linh thiêng kỳ bí của đại ngàn, tiếng cồng chiêng vang vọng khắp núi rừng, các phụ tá Vua Lửa đời thứ 14 thực hiện nghi lễ. Nghệ nhân ưu tú Ksor Lol (thường gọi là Ơi Sơ) đọc lời khấn cầu: “Ơi Thần Nước linh thiêng! Hôm nay, bà con trong làng kính dâng lễ vật, tấm lòng thành kính gửi đến Yang. Cầu xin Yang hãy dang rộng đôi tay che chở cho dân làng, để mỗi khi qua sông, qua suối đều được bình an, không gặp tai ương. Xin Yang cho dòng nước nơi bến làng luôn đầy ắp, không bao giờ cạn khô, để rẫy lúa, nương ngô xanh tốt, cho bông lúa trĩu hạt, kho lúa đầy mùa! Xin Yang phù hộ cho dân làng luôn khỏe mạnh, sống chan hòa, đoàn kết thương yêu nhau như anh em một nhà”.
Cùng với lễ cúng cầu mưa, hàng năm, tại Khu di tích lịch sử - văn hóa quốc gia Plei Ơi, diễn ra Hội thi văn hóa - thể thao các dân tộc thiểu số, với sự tham gia của đồng bào các dân tộc trong tỉnh. Tại đây, diễn ra nhiều hoạt động sôi nổi như: Trình diễn cồng chiêng, đan lát, tạc tượng, dệt thổ cẩm; chạy cà kheo, bắn nỏ, nhảy bao bố và giải chạy “Theo bước chân Vua Lửa”.
Bà Yă Nghẽo ở xã Ia Hiao đến tham gia lễ hội, cho biết: “Bà con người Jarai cùng nhau tụ họp đông đủ để tổ chức lễ mừng vui, nhằm ghi nhớ và tạ ơn mùa màng bội thu sau những tháng ngày lao động vất vả. Đây cũng là dịp để mọi người bày tỏ lòng biết ơn đối với đất trời đã cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu. Tôi hy vọng ngày lễ mừng vui như thế này sẽ được người Jarai tiếp tục gìn giữ con cháu sau này”.
Tự hào là người dân xứ sở của Vua Lửa Pơtao Apui, ông Rmah Yơi, người có uy tín ở Plei Ơi, cho biết, từ bao đời nay, trong đời sống tâm linh của người Jarai ở đây gắn liền với truyền thuyết về các đời Vua Lửa. Vì thế Lễ cầu mưa “Yang Pơtao Apui” càng có ý nghĩa sâu sắc.
“Chúng tôi tự hào vì đã có tất cả 14 đời Vua Lửa nối tiếp nhau. Vua Lửa không phải là vị vua trị vì về quyền lực, mà là vị vua tinh thần thiêng liêng, được bà con các buôn làng vô cùng kính trọng và tôn thờ. Trong đời sống tâm linh của cộng đồng, Vua Lửa giữ vai trò như người kết nối giữa con người với thần linh, thay mặt dân làng để khấn cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi, buôn làng bình an, khỏe mạnh”, ông Rmah Yơi chia sẻ.
Ông Nguyễn Đức Thuận, Chuyên viên Phòng Văn hóa xã Chư A Thai, tỉnh Gia Lai cho biết: Cuối tháng 3 năm nay, UBND tỉnh Gia Lai phối hợp với Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam tổ chức Hội thảo khoa học “Vua Lửa - Huyền thoại và hiện thực”, bàn giải pháp bảo tồn, phát huy giá trị Di tích Plei Ơi. Vua Lửa là một vị vua trong truyền thuyết của người Jarai ở tỉnh Gia Lai, được kế tục qua 14 đời. Năm 1993, Lễ cầu mưa “Yang Pơtao Apui” của người Jarai được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia; làng Ơi, nơi các Vua Lửa sinh sống (nay thuộc xã Chư A Thai, tỉnh Gia Lai) là Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia. Hội thảo đã thống nhất đề nghị nâng cấp Di tích văn hóa, lịch sử quốc gia Plei Ơi thành Di tích quốc gia đặc biệt.
“Theo nguyện vọng của người dân địa phương, hàng năm chính quyền cũng quan tâm đầu tư, hỗ trợ cho hoạt động bảo tồn tín ngưỡng cầu mưa “Yang Pơtao Apui”, là nét văn hóa đặc trưng của địa phương. Hằng năm, người dân Plei Ơi, là chủ thể của tín ngưỡng này, đều tổ chức Lễ cầu mưa “Yang Pơtao Apui”. Bà con hưởng ứng, tham gia các hội thi văn hóa, văn nghệ để quảng bá hình ảnh Plei Ơi nói riêng và tỉnh Gia Lai nói chung”, ông Nguyễn Đức Thuận cho hay.
Lễ cầu mưa “Yang Pơtao Apui” của người Jarai được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, Plei Ơi cũng được các nhà khoa học đề nghị nâng cấp thành Di tích quốc gia đặc biệt. Điều đó không chỉ là minh chứng cho nỗ lực bảo tồn bản sắc văn hóa truyền thống mà còn trở thành biểu tượng văn hóa độc đáo của người Jarai, tỉnh Gia Lai nói riêng, vùng Tây Nguyên nói chung. Đây vừa là niềm tự hào của cộng đồng, vừa mở ra tiềm năng lớn để quảng bá du lịch văn hóa, thu hút du khách đến khám phá vẻ đẹp đậm đà bản sắc của vùng đất này.
VOV.VN - Phường múa rối nước cổ truyền Nam Chấn, hay còn gọi phường rối nước làng Rạch (phường Hồng Quang, tỉnh Ninh Bình) có tuổi đời hơn 500 năm. Thời hoàng kim, phường rối nước nổi tiếng khắp miền Bắc, nghệ nhân làng Rạch đi biểu diễn múa rối nước quanh năm.
Từ khóa: Pơtao Apui, Pơtao Apui, Lễ cầu mưa, Vua Lửa, Jarai, Ayun, Chư Ptao Yang, Plei Ơi, Chư A Thai, Gia Lai, Yang Pơtao Apui
Thể loại: Văn hóa - Giải trí
Tác giả: phùng quốc học/vov-tây nguyên
Nguồn tin: VOVVN
Chương trình đã phát
Nghe và xem trực tuyến
