Lần đầu tiên Ủy ban Thường vụ Quốc hội trực tiếp quyết định Chương trình lập pháp năm 2026

Ngày 5/9, tại Nhà Quốc hội diễn ra khai mạc Phiên họp thứ 49 của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội. Phát biểu khai mạc, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, trong hào khí của cách mạng tháng Tám, cả nước hân hoan đón chào Lễ Kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám thành công (19/8/1945 - 19/8/2025) và Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2/9/1945 - 2/9/2025) vừa được tổ chức rất thành công tại Hà Nội. Quốc hội đã tổ chức cuộc gặp mặt các đại biểu Quốc hội qua các thời kỳ với sự tham dự của gần 2000 đại biểu. Đây là sự kiện lớn của Quốc hội nhân dịp kỷ niệm Cách mạng tháng Tám, Quốc khánh 2/9, đồng thời hướng tới Kỷ niệm ngày tổng tuyển cử đầu tiên bầu ra Quốc hội Việt Nam 6/1.

Cùng với khí thế sôi nổi, niềm tin, quyết tâm cao trong các cấp, các ngành và nhân dân, Phiên họp lần thứ 49 của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội được tổ chức thành ba đợt, kéo dài gần 6 ngày với 32 nội dung chính thức và một số nội dung dự phòng. Đây là phiên họp quan trọng để tập trung chuẩn bị cho kỳ họp thứ 10, kỳ họp cuối cùng của Quốc hội khóa 15, triển khai những nhiệm vụ mới theo quy định của pháp luật, bảo đảm hoàn thành trọn vẹn chương trình công tác của cả nhiệm kỳ.

Tại phiên họp này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ dành phần lớn thời gian cho công tác lập pháp, xem xét 14 dự án luật (trong đó có 7 dự án sửa đổi toàn diện), phạm vi rộng, tác động lớn. Các dự án liên quan trực tiếp đến thể chế kinh tế thị trường, quyền con người, quốc phòng, an ninh, khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo, nhằm thể chế hóa kịp thời những chủ trương, định hướng lớn của Đảng sau các nghị quyết Trung ương mới ban hành.

Do các dự án luật đều sẽ trình Quốc hội thông qua theo quy trình tại 1 kỳ họp, Chủ tịch Quốc hội đề nghị các cơ quan trình chuẩn bị hồ sơ kỹ lưỡng, bảo đảm cơ sở chính trị, cơ sở khoa học và thực tiễn vững chắc, tuân thủ các quy định về tham vấn chính sách và các quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật; các cơ quan thẩm tra phát huy tính chủ động, phản biện trách nhiệm với tinh thần xây dựng, nêu rõ những vấn đề cần xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đề xuất cụ thể hướng xử lý; việc thảo luận cần tập trung vào những vấn đề cốt lõi, tháo gỡ vướng mắc trong thực tiễn, để luật ban hành đi vào cuộc sống, tạo động lực phát triển đất nước.

Chủ tịch Quốc hội cho rằng, kinh nghiệm từ các kỳ họp trước, sự phối hợp của Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban với các cơ quan chủ trì soạn thảo đã chủ động từ sớm, từ xa, trên tinh thần xem như là công việc chung. Chính vì vậy, tại Kỳ họp thứ 9 đã thông qua được 34 luật và Sửa đổi một số điều của Hiến pháp năm 2013. Chủ tịch Quốc hội mong muốn, Kỳ họp thứ 10 này, Quốc hội tiếp tục phát huy kết quả đó để thông qua các dự án luật quan trọng, cấp bách.

Cùng với việc xem xét các dự án luật, tại phiên họp, lần đầu tiên Ủy ban Thường vụ Quốc hội trực tiếp quyết định Chương trình lập pháp năm 2026, thay vì trước đây trình Quốc hội quyết định (thực hiện theo quy định mới của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật). Việc thay đổi thẩm quyền này nhằm bảo đảm chương trình có tính linh hoạt, bám sát thực tiễn. Chương trình lập pháp năm 2026 cần phù hợp với đặc điểm của năm 2026 - là năm chuyển giao và bước sang nhiệm kỳ mới, bảo đảm có trọng tâm, trọng điểm, tập trung vào những dự án luật thật sự cấp thiết, tạo nền tảng pháp lý vững chắc cho việc triển khai các chương trình, nhiệm vụ ngay từ năm đầu nhiệm kỳ.

Theo Chủ tịch Quốc hội, Phiên họp thứ 49 cũng xem xét các báo cáo giám sát thường niên, báo cáo kết quả giám sát của Đoàn giám sát của Quốc hội về “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường kể từ khi Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực thi hành và thảo luận các báo cáo tổng kết nhiệm kỳ của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch nước, Chính phủ, Kiểm toán Nhà nước và các cơ quan tư pháp.

Không để xảy ra thiếu sót, góp phần lựa chọn được những đại biểu thật sự tiêu biểu

Song song với công tác tổng kết nhiệm kỳ, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội sẽ thảo luận, thông qua các nghị quyết liên tịch và nghị quyết hướng dẫn về hiệp thương, giới thiệu ứng cử, tiếp xúc cử tri. Đây là những văn bản quan trọng đối với công tác bầu cử – sự kiện chính trị trọng đại của đất nước diễn ra vào đầu năm tới.

Chủ tịch Quốc hội lưu ý các nghị quyết phải được chuẩn bị hết sức chặt chẽ, rõ ràng, dễ thực hiện, phù hợp với thực tiễn, bảo đảm để quá trình hiệp thương, giới thiệu và lựa chọn đại biểu diễn ra công bằng, minh bạch, đúng pháp luật. Đồng thời, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Chính phủ phải tăng cường phối hợp, phân công trách nhiệm cụ thể, không để xảy ra thiếu sót, góp phần lựa chọn được những đại biểu thật sự tiêu biểu, đại diện xứng đáng cho ý chí, nguyện vọng của Nhân dân.

Một nội dung quan trọng của phiên họp là cho ý kiến lần hai về việc chuẩn bị Kỳ họp thứ 10 của Quốc hội khóa XV. Dự kiến Kỳ họp tới sẽ xem xét, quyết định gần 70 nội dung lớn, trong đó có nhiều dự án luật sửa đổi toàn diện và các nghị quyết quan trọng nhằm kịp thời thể chế hóa chủ trương của Đảng, đặc biệt là Nghị quyết số 70 về bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; Nghị quyết số 71 về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo; Nghị quyết số 59 về hội nhập quốc tế trong tình hình mới, cùng chủ trương đầu tư các chương trình mục tiêu quốc gia về giáo dục, y tế, chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026–2035…

Chủ tịch Quốc hội yêu cầu, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cần tập trung thảo luận kỹ lưỡng, chỉ đạo rà soát, chỉ đưa vào chương trình những nội dung đã đủ điều kiện, thông qua tại 1 kỳ họp; gửi tài liệu cho đại biểu đúng hạn, không để tình trạng gửi chậm hoặc đề nghị bổ sung vào chương trình ngay sát kỳ họp hoặc trong kỳ họp; đối với các nội dung chủ trương đầu tư chương trình mục tiêu quốc gia, dự án quan trọng quốc gia phải nghiêm túc tuân thủ thời hạn gửi theo quy định của pháp luật. Đồng thời, tăng cường phối hợp giữa cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra, tranh thủ tối đa ý kiến chuyên gia, cử tri, Nhân dân; tổ chức thật tốt Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách (dự kiến cuối tháng 9/2025) để chuẩn bị kỹ lưỡng cho kỳ họp.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ thảo luận một số vấn đề quan trọng khác như ngân sách, đầu tư công, cơ chế tài chính, quy chế tổ chức và hoạt động của Đoàn Hội thẩm; xem xét báo cáo công tác dân nguyện tháng 8/2025 như thông lệ.

Nhắc lại một lần nữa, Kỳ họp thứ 10 sẽ là kỳ họp cuối cùng của Quốc hội Khoá XV, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, tinh thần làm việc của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban phải đồng hành với Chính phủ nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về kinh tế - xã hội trong năm 2025 và những năm tiếp theo, để đất nước phấn đấu đạt tăng trưởng hai con số trong thời điểm 2026-2030. Đến năm 2030, kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng là nước gọi là thu nhập trung bình cao. Đến năm 2045, kỷ niệm 100 năm thành lập nước là nước thu nhập cao.

Chủ tịch Quốc hội cho rằng, khối lượng công việc tại Phiên họp 49 rất lớn, có thể làm việc cả vào ngày nghỉ cuối tuần, đòi hỏi trách nhiệm và trí tuệ cao. Vì vậy, các Ủy viên Uỷ ban Thường vụ Quốc hội và lãnh đạo cơ quan hữu quan phát huy tinh thần trách nhiệm, nêu cao bản lĩnh chính trị, tập trung trí tuệ, thảo luận dân chủ, khoa học, bám sát định hướng của Đảng và chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm tại Hội nghị Trung ương 12, để từng nội dung được xem xét thấu đáo, quyết định đúng đắn, khả thi, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước.

Đổi mới tư duy xây dựng pháp luật, khơi thông mọi nguồn lực phát triển

VOV.VN - Bộ trưởng Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho rằng, cần đổi mới mạnh mẽ tư duy xây dựng pháp luật theo hướng vừa bảo đảm yêu cầu quản lý nhà nước, vừa khuyến khích sáng tạo, giải phóng toàn bộ sức sản xuất, khơi thông mọi nguồn lực phát triển.

Đổi mới tư duy để văn bản pháp luật "đứng trên mảnh đất thực tiễn"

VOV.VN - Theo Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh, Bộ, ngành Tư pháp quyết tâm đổi mới tư duy và phương thức hoạt động, để mỗi văn bản pháp luật được ban hành vừa “đứng trên mảnh đất thực tiễn Việt Nam”, vừa tiệm cận các tiêu chuẩn pháp lý quốc tế.