cổng thông tin điện tử ĐÀI TIẾNG NÓI VIỆT NAM
Chính quyền địa phương hai cấp: Cán bộ xã loay hoay giữa quản lý và phục vụ
Cập nhật: 6 giờ trước
Vận hành chính quyền hai cấp miền núi gặp khó, nhiều nơi thiếu điện, chưa có mạng
Chính quyền địa phương hai cấp: Cán bộ xã loay hoay giữa quản lý và phục vụ
VOV.VN - Sau sáp nhập đơn vị hành chính và triển khai mô hình chính quyền 2 cấp, đội ngũ cán bộ cấp xã đối mặt nhiều áp lực do khối lượng công việc tăng, trình độ chuyên môn chưa đồng đều. Thực tế tại Hà Nội và Thái Nguyên cho thấy, đây vẫn là "điểm nghẽn" trong mô hình mới.
Tại xã Chương Dương, Hà Nội (trước đây thuộc xã Tự Nhiên, huyện Thường Tín), công dân Nguyễn Quyết Thắng đang làm thủ tục cấp giấy chứng nhận đất đai lần đầu đã chia sẻ về trải nghiệm của mình.
Ông Thắng đánh giá cao thái độ phục vụ của cán bộ tại bộ phận "một cửa", nhận xét rằng họ "có thái độ tốt", biết "lắng nghe tiếp thu và thái độ phục vụ tận tụy".
Tuy nhiên, ông Thắng cũng bày tỏ không hài lòng khi trình độ năng lực của cán bộ "chưa được đồng đều", đồng thời cho rằng, đây có thể là hệ quả của giai đoạn sáp nhập và đổi mới. Vấn đề gây vất vả nhất cho công dân là việc xử lý hồ sơ quá cứng nhắc và máy móc của một số cán bộ.
Để cải thiện, theo ông Thắng, mấu chốt nằm ở vấn đề chuyên môn nghiệp vụ. Cán bộ cần có kiến thức "chuyên sâu nghiệp vụ" về tính chất pháp lý. Thay vì xử lý máy móc, họ cần phải biết "gợi mở" để "tạo điều kiện thuận lợi nhưng vẫn đúng pháp lý", khẳng định rằng việc quá cứng nhắc sẽ ảnh hưởng đến người dân.
Trong khi người dân mong muốn nâng cao chuyên môn, thì thực tế cho thấy công tác đào tạo, bồi dưỡng cho cán bộ cấp xã còn nhiều hạn chế, không tương xứng với khối lượng công việc lớn.
Chị Nguyễn Thị Kim Cúc, chuyên viên tại điểm phục vụ hành chính công xã Chương Dương, cho biết đa số cán bộ có trình độ chuyên môn phù hợp với vị trí tiếp nhận, ví dụ như lĩnh vực tư pháp hộ tịch được phân công cho các chuyên viên ngành luật. Cán bộ tiếp nhận giấy tờ đất đai thì học đúng chuyên ngành quản lý đất đai.
Tuy nhiên, kể từ khi chính quyền địa phương hai cấp đi vào hoạt động, việc đào tạo bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ từ cấp thành phố và trung ương chủ yếu chỉ dừng lại ở 1 hoặc 2 buổi tập huấn kỹ năng qua hình thức trực tuyến.
Trước thực trạng khối lượng công việc và thủ tục hành chính mà người dân, doanh nghiệp đến giao dịch là rất lớn, chị Cúc đã đề xuất thành phố Hà Nội và trung tâm phục vụ hành chính công thành phố thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn về chuyên môn nghiệp vụ. Đặc biệt, các buổi tập huấn này cần tập trung vào kỹ năng xử lý các tình huống phát sinh trong quá trình tiếp nhận và giải quyết hồ sơ.
Tại Trung tâm phục vụ hành chính công của một số phường ở tỉnh Thái Nguyên, công chức, viên chức chia sẻ rằng kể từ ngày 1/7/2025 (khi mô hình chính quyền địa phương hai cấp hoạt động), họ mới chỉ có vài lần tập huấn trực tiếp và gián tiếp, chủ yếu tập trung vào lĩnh vực văn hóa xã hội, sử dụng phần mềm dùng chung, hệ thống văn bản trực tuyến, và hướng dẫn người dân làm trực tuyến.
Việc sáp nhập đã dẫn đến thay đổi lớn về cơ cấu khi không còn cấp thành phố, kéo theo sự dịch chuyển vai trò. Hầu hết công chức tại phường trước kia đều chuyển sang làm chuyên môn trực tiếp, thậm chí nhiều Chủ tịch và Phó Chủ tịch của các phường cũ cũng chuyển xuống làm chuyên môn trực tiếp. Trong khi đó, những cán bộ trước kia làm việc ở cấp thành phố khi về phường lại chủ yếu đảm nhận cấp quản lý.
Thực tế, trong bối cảnh nhân sự thay đổi, công tác đào tạo chuyên môn bài bản vẫn chưa được triển khai một cách hệ thống. Trước tình hình này, công chức, viên chức chủ yếu tự đào tạo lẫn nhau, với phương châm "người biết cái này thì dạy người kia kỹ năng".
Tiến sĩ Nguyễn Hữu Luận, Giảng viên cao cấp tại Học viện Hành chính và Quản trị Công, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, đã chỉ ra những thách thức lớn đối với đội ngũ cán bộ cấp xã sau khi sáp nhập và hoạt động theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp.
Cán bộ cấp xã hiện tại đã được tăng thẩm quyền so với trước kia. Mô hình mới đòi hỏi họ phải thực hiện hai nội dung chính là quản lý hành chính và chính quyền phục vụ.
Tuy nhiên, năng lực hiện tại của đội ngũ cán bộ chưa đồng đều và chưa rõ ràng về hai vai trò này. Thứ nhất, cán bộ cấp huyện trước kia khi chuyển về xã vẫn quen với lối mòn quản lý hành chính nhà nước. Thứ hai, cán bộ cấp xã trước kia thì nay đã thêm vai trò mới là làm trực tiếp phục vụ nhân dân tốt nhưng lại bị hạn chế về năng lực quản lý nhà nước.
Tiến sĩ Luận nhấn mạnh rằng, chừng nào chưa chuẩn hóa được thì vấn đề sẽ rất khó giải quyết.
Việc tinh giản bộ máy khiến cán bộ phải đảm nhiệm nhiều công việc hơn.
"Lấy ví dụ về lĩnh vực đất đai, trước đây, cấp xã chỉ trình lên cấp huyện để cấp huyện xem xét và trình Chủ tịch UBND cấp huyện ký. Nay, cán bộ cấp xã phải làm hết từ đầu, từ khâu hướng dẫn hồ sơ, kê khai, bổ sung giấy tờ pháp lý cho đến việc tham mưu và trình cấp trên ký, nghĩa là cán bộ đó đã kiểm cả hai vai", Tiến sĩ Luận nêu vấn đề.
Một thách thức khác là vấn đề nhân sự. Do tinh giản bộ máy, nhiều vị trí yêu cầu người giỏi, nhưng số lượng người giỏi đã nghỉ hoặc ra ngoài rất nhiều, và số còn lại không chắc có đủ tiêu chuẩn hay không. Việc bố trí sắp xếp theo tiêu chí, tiêu chuẩn vẫn chưa thể đánh giá được trên thực tế.
Để giải quyết tình trạng này, Tiến sĩ Luận đề xuất các giải pháp cấp bách. Trong đó, giải pháp trước mắt và ngắn hạn là cách làm cuốn chiếu. Chỉ có thể thực hiện đào tạo ngắn hạn, trực tiếp, gián tiếp, tập huấn và bồi dưỡng nghiệp vụ để dần dần nâng cao trình độ, năng lực và kiến thức chuyên môn cho cán bộ.
Do việc đào tạo bài bản sẽ tốn thời gian, giải pháp hiện tại cần phải áp dụng cách làm cuốn chiếu. Tức là, vừa đào tạo phục vụ cho từng vị trí, sau đó tiến hành đánh giá kiểm tra thì mới có thể ổn định được năng lực của đội ngũ cán bộ cấp xã.
Tiếp đó là nâng cao năng lực phải đi đôi với chuẩn hóa theo từng vị trí việc làm mà Bộ Nội vụ đang xây dựng. Cần đẩy nhanh việc triển khai vị trí việc làm. Tuy nhiên, để xác định đúng vị trí và đánh giá mức độ sắp xếp nhân sự đã chuẩn, cần tiến hành sơ kết tổng kết, đánh giá các qui định cũ về tiêu chuẩn cán bộ cấp xã trước đây, dù thời gian hiện tại để đánh giá là chưa đủ.
Tiến sĩ Nguyễn Hữu Luận nhấn mạnh: "cần chương trình bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ phải do sở chuyên ngành và trường chính trị tỉnh, thành phố chuẩn bị. Các chương trình này phải tổ chức giảng dạy nhằm nâng cao kiến thức, chuyên môn nghiệp vụ, và đặc biệt là bản lĩnh chính trị, để đáp ứng đồng thời cả vai trò quản lý nhà nước và vai trò phục vụ nhân dân. Bên cạnh đó, Bộ Nội vụ cần sơ kết để có cơ sở thiết lập các tiêu chí đánh giá chung, từ đó xây dựng, chuẩn hóa chung cho chính quyền địa phương hai cấp mới".
VOV.VN - Ngày 22/9, Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Thái Nguyên lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030 bắt đầu phiên họp trù bị. Các đại biểu nêu nhiều đề xuất, kiến nghị tâm huyết, sát thực tiễn.
Từ khóa: chính quyền, năng lực cán bộ cấp xã, chính quyền địa phương hai cấp, sáp nhập đơn vị hành chính, tinh giản bộ máy, đào tạo cán bộ cơ sở, cải cách hành chính, hành chính công, Hà Nội, Thái Nguyên, chuẩn hóa vị trí việc làm, bồi dưỡng nghiệp vụ, nâng cao chuyên môn, áp lực công việc, khối lượng công việc tăng, điểm nghẽn, giải quyết thủ tục hành chính lúng túng, cán bộ loay hoay, quản lý, phục vụ
Thể loại: Nội chính
Tác giả: cao thắng/vov.vn
Nguồn tin: VOVVN
Chương trình đã phát
Nghe và xem trực tuyến
