Brazil đang đối mặt với sự gia tăng đột biến số ca mắc Covid-19 sau khi chính phủ để cho dịch bệnh lây lan một cách “không kiểm soát” suốt nhiều tuần liền, trong khi chính tổng thống của nước này lại liên tục chỉ trích các biện pháp ngăn chặn dịch bệnh của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).

Tính đến 15h chiều 4/5 (giờ Việt Nam), Brazil ghi nhận 101.826 ca mắc và 7.051 ca tử vong do Covid-19. Tỷ lệ tử vong trên số ca mắc ở Brazil là gần 7%. Các chuyên gia cho rằng số ca mắc và tử vong trên thực tế còn cao hơn nhiều bởi Brazil chưa tiến hành xét nghiệm trên diện rộng.

Các bệnh nhân tử vong do Covid-19 được chôn cất tập thể ở nghĩa trang Parque Taruma, Manaus, Brazil hôm 28/4. Ảnh: Reuters

Kể từ khi dịch bệnh Covid-19 lây lan khắp thế giới, các nước đã ban hành lệnh phong tỏa, sắc lệnh “ở nhà”, hay giới nghiêm nhằm ngăn chặn dịch bệnh. Ngay cả Thụy Điển - nước vẫn cho phép mở cửa các nhà hàng, trường học và các địa điểm công cộng, cũng kêu gọi người dân giãn cách xã hội và ở nhà khi cần thiết.

Tuy nhiên, Brazil - quốc gia bị ảnh hưởng nặng nhất bởi Covid-19 ở Nam bán cầu – lại có cách tiếp cận “bình thản” một cách đáng báo động từ chính Tổng thống Jair Bolsonaro. Ở quốc gia lớn nhất Mỹ Latin này, chỉ có các sắc lệnh “ở nhà” do các thống đốc bang ban bố, các đường biên giới vẫn mở cửa, và có rất ít quy định về việc cách ly phòng dịch trên cả nước.

Covid-19 chỉ như “cúm nhẹ”

Cho tới nay, Tổng thống Jair Bolsonaro vẫn hạ thấp mối nguy hiểm của Covid-19.

Ông Bolsonaro cho rằng, tình hình dịch Covid-19 không tệ như những gì truyền thông đã đưa và những biện pháp mà các thống đốc bang đang triển khai nhằm kiềm chế tốc độ lây lan của dịch bệnh, như giãn cách xã hội, đóng cửa các trung tâm thương mại và trường học, là thái quá một cách không cần thiết.

“Mọi thứ sẽ sớm qua đi. Cuộc sống của chúng ta phải tiếp tục. Công việc nên được duy trì”, Bolsonaro phát biểu hôm 24/3, đồng thời kêu gọi doanh nghiệp và trường học hoạt động trở lại.

Tổng thống Brazil hôm 17/4 đã sa thải Bộ trưởng Ytế, người ủng hộ các biện pháp hạn chế nhằm ứng phó đại dịch mà ông Bolsonaro tinrằng có thể hủyhoại nền kinh tế đất nước. Ông Bolsonaro thậm chí còn tham gia biểu tình cùng hàng trăm người bên ngoài một doanh trại quân đội ở Brasilia, phản đối lệnh ở nhà của các thống đốc bang.

Ngày 3/5, Tổng thống Bolsonaro tiếp tục lên tiếng phản đối các lệnh phong tỏa nhằm ngăn chặn Covid-19 của các thống đốc bang, nhấn mạnh rằng các lệnh này đã phá hủy việc làm.

“Hành động tàn phá việc làm của một số thống đốc là vô trách nhiệm và không thể chấp nhận được. Chúng ta sẽ phải trả giá đắt sau này", Tổng thống Bolsonaro phát biểu bên ngoài dinh tổng thống ở Brasilia trước hàng nghìn người.

Ông Bolsonaro khẳng định Covid-19 là "cúm nhẹ" và không cần thiết phải áp dụng các biện pháp chặt chẽ như châu Âu và Mỹ. Theo ông, những biện pháp hạn chế nghiêm ngặt đang gây tổn hại nặng nề tới nền kinh tế.

Lập trường của Tổng thống Bolsonaro có nhiều nét giống với Tổng thống Mỹ Donald Trump, người vẫn nhấn mạnh sự cần thiết để người dân trở lại làm việc trong bối cảnh tỷ lệ thất nghiệp đã ngang với mức của thời kỳ đại suy thoái.

Tổng thống Trump ban đầu cũng từng so sánh Covid-19 như cúm mùa, nhưng sau đó đã có sự thay đổi quan điểm khi dịch bệnh bùng phát mạnh tại Mỹ.

Tỷ lệ xét nghiệm thấp và kém hiệu quả

Theo báo cáo mới nhất từ Pantheon Macroeconomics, một công ty tư vấn nghiên cứu kinh tế, Brazil chưa bị ảnh hưởng nặng bởi Covid-19 ở thời điểm cuối tháng 3 trở về trước. Tuy nhiên, từ cuối tháng 3 và đầu tháng 4, số ca mới bắt đầu tăng mạnh từng ngày.

Theo số liệu của Worldometers, tính đến ngày 4/4, Brazil ghi nhận chưa đến 10.000 ca mắc Covid-19. Trong vòng 1 tháng, đến ngày 4/5, con số này đã tăng gấp hơn 10 lần, lên hơn 100.000 ca. Brazil hiện là nước có số ca mắc Covid-19 nhiều thứ 9 thế giới và là nước chịu ảnh hưởng lớn nhất ở Nam bán cầu.

Tổng thống Bolsonaro tham gia biểu tình phản đối các biện pháp phong tỏa của thống đốc các bang. Ảnh: AFP

Số ca mắc Covid-19 tăng mạnh ở Brazil khiến không chỉ hệ thống y tế mà cả nhà xác, nghĩa địa trên khắp quốc gia lớn nhất khu vực Mỹ Latin này cũng rơi vào tình trạng quá tải.

Giới chức y tế Rio de Janeiro và ít nhất 4 thành phố lớn khác từng cảnh báo rằng các bệnh viện của họ đang bên bờ vực sụp đổ và không thể tiếp nhận thêm bệnh nhân. Trong khi đó, các chuyên gia y tế dự báo, con số thực tế còn cao hơn nhiều do tỷ lệ xét nghiệm thấp và năng lực xét nghiệm kém.

Theo Washington Post, tỷ lệ xét nghiệm ở Brazil thấp hơn 32 lần so với Mỹ. Nhiều bệnh nhân nhập viện và thậm chí cả các nhân viên y tế cũng không được xét nghiệm SARS-CoV-2.

Các chuyên gia cảnh báo việc xét nghiệm với số lượng ít cho thấy số ca mắc bệnh thực tế còn cao hơn nhiều. Bên cạnh đó, quá trình xét nghiệm kéo dài cũng đồng nghĩa với việc con số báo cáo ở hiện tại thể hiện con số thực tế của 1-2 tuần trước đó, Domingos Alves, trợ lý giáo sư về y tế xã hội tại đại học Sao Paulo cho biết.

“Chúng ta chỉ đang nhìn vào một bức ảnh của quá khứ. Vì thế số ca mắc bệnh ở Brazil cao hơn nhiều so với những gì chúng ta đang dự đoán”, ông Alves nói.

Các nhà khoa học tại Đại học Sao Paulo, Đại học Brasilia và các viện nghiên cứu khác cho rằng, con số thực sự những người mắc Covid-19 ở thời điểm cuối tháng 4 có thể đã lên tới 587.000 – 1,1 triệu người.

“Chúng ta cần phải làm nhiều xét nghiệm hơn nữa, nhưng phòng thí nghiệm cũng đã làm việc hết công suất”, Keny Colares, một chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Bệnh viện Sao Jose, bang đông bắc Ceara cho biết.

Dịch Covid-19 ở Brazil còn nhiều tuần nữa mới chạm đỉnh

Trên khắp đất nước, các thành phố của Brazil phải đối mặt với những hình ảnh ảm đạm của dịch bệnh Covid-19.

Manaus, thủ phủ bang Amazonas, đã bắt đầu đào các hố chôn tập thể cho nạn nhân tử vong vì Covid-19. Các nhà tang lễ lo ngại họ sẽ hết quan tài gỗ trong những ngày tới.

Ở Rio de Janeiro, các bức ảnh đăng tải trên Twitter cho thấy các thi thể “xếp hàng” bên ngoài một bệnh viện do nhà xác đã kín chỗ.

Trong khi đó, lãnh đạo các nước láng giềng của Brazil cũng bày tỏ lo ngại về cách tiếp cận của nước này đối với dịch Covid-19.

Ở Paraguay, binh sỹ phải đào hào ở biên giới với Brazil để ngăn người vượt biên.

Tổng thống Argentina Alberto Fernandez cũng nói rằng ông lo ngại về việc mở cửa biên giới của Brazil.

“Lưu lượng người đến Argentina từ Sao Paulo là rất lớn. Đây cũng là khu vực có tỷ lệ mắc Covid-19 đặc biệt cao tại Brazil, và có vẻ như chính phủ Brazil không có sự nghiêm túc mà bối cảnh đại dịch hiện nay đòi hỏi. Điều đó khiến tôi lo ngại vì nó có thể khiến dịch bệnh bị phát tán sang Argentina”, ông Fernandez nói.

Trong khi đó, các chuyên gia nói rằng dịch Covid-19 ở Brazil còn nhiều tuần nữa mới chạm đỉnh.

“Chúng ta có tất cả các yếu tố để đại dịch trở nên nghiêm trọng hơn nhiều”, Paulo Brandao, một nhà virus học tại đại học Sao Paulo nhận định

Một số nhà khoa học nói rằng, hơn 1 triệu người Brazil có thể đã mắc bệnh, và cuộc khủng hoảng này sẽ trầm trọng hơn khi Brazil – nằm ở nam bán cầu bước – sắp bước vào mùa đông./.