Tại họp báo thường kỳ Quý III do Bộ Công Thương tổ chức chiều 23/10, báo chí đặt vấn đề với lãnh đạo Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công Thương) về hiện tượng sản phẩm thép cán nóng (HRC) nhập khẩu ồ ạt (chủ yếu từ Trung Quốc), đang gây tác hại lớn đến thị trường cũng như đe dọa hoạt động của các DN sản xuất thép trong nước.

Cụ thể, báo chí dẫn số liệu của Tổng cục Hải quan trong 9 tháng năm 2024, thép HRC từ nước ngoài nhập khẩu vào Việt Nam tới 8,8 triệu tấn và vẫn có xu hướng tăng. Chỉ tính riêng tháng 9/2024, lượng thép HRC nhập khẩu đạt đến 1,2 triệu tấn, bất chấp lệnh điều tra chống bán phá giá.

Phản hồi về vấn đề này tại họp báo, ông Chu Thắng Trung, Phó cục trưởng Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công Thương) cho biết, ngành sản xuất thép cán nóng trong nước hiện nay bao gồm 2 DN có công suất vào khoảng 7,6 triệu tấn/năm. Sản phẩm thép cán nóng sản xuất trong nước bên cạnh đáp ứng nhu cầu của thị trường nội địa, một phần còn dành cho xuất khẩu sang một số thị trường khác, với tỷ lệ 50%:50%. Trong khi đó, nhu cầu nhập khẩu thép cán nóng của thị trường Việt Nam theo đánh giá vào khoảng 13 triệu tần/năm. Như vậy nhập khẩu thép cán nóng vẫn là nguồn bổ sung cho nhu cầu của thị trường trong nước.

Vừa qua, trên cơ sở các yêu cầu của các DN sản xuất thép cán nóng trong nước, Bộ Công Thương đã ban hành Quyết định số 1985QĐ/BCT về việc điều tra, áp dụng biện pháp chống bán phá giá (CBPG) đối với một số sản phẩm thép cán nóng, có xuất xứ từ Cộng hòa Ấn Độ và Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (mã vụ việc AD20), nhằm đảm bảo môi trường cạnh tranh công bằng giữa hàng hóa nhập khẩu với hàng hóa sản xuất trong nước. Theo quy trình điều tra, dựa trên những thông tin và dữ liệu do các bên liên quan cung cấp, Cục Phòng vệ thương mại đã tiến hành đánh giá, xác định hành vi bán phá giá của các DN sản xuất, xuất khẩu ra nước ngoài, cũng như tác động của hàng hóa nhập khẩu đến ngành sản xuất trong nước, bao gồm cả những diễn biến về sự gia tăng lượng thép cán nóng nhập khẩu trong thời gian gần đây.

“Cục Phòng vệ thương mại đã gửi bản câu hỏi điều tra cho các bên liên quan, đề nghị trả lời. Đến nay, thời hạn dành cho các bên trả lời bản câu hỏi đã kết thúc, Cục PVTM đang tiếp nhận và tổng hợp lại các thông tin, dữ liệu do các bên liên quan cung cấp. Theo thống kê sơ bộ, riêng đối với các DN sản xuất, xuất khẩu nước ngoài đã gửi hơn 20 bản trả lời câu hỏi về Cục, chưa kể các bản trả lời câu hỏi của các DN trong nước cũng như các DM nhập khẩu. Đây là khối lượng công việc rất lớn và dữ liệu tương đối khổng lồ được tiếp nhận”, ông Trung thông tin.

Ông Trung cũng cho biết, trên cơ sở thông tin và dữ liệu ban đầu thu thập được, sẽ là căn cứ quan trọng để cơ quan điều tra xác định liệu ngành sản xuất thép trong nước có chịu thiệt hại hay không, mức độ thiệt hại (nếu có) đến từ đâu. Trong trường hợp có đủ bằng chứng để sơ bộ xác định sản phẩm trong nước chịu thiệt hại đáng kể, do hàng hóa nhập khẩu bán phá giá, cơ quan điều tra phòng vệ thương mại sẽ kiến nghị Bộ Công Thương xem xét việc áp dụng biện pháp chống bán phá giá tạm thời, nhằm hạn chế ảnh hưởng tiêu cực đến ngành sản xuất trong nước.

Thông tin thêm về vấn đề này, Thứ trưởng Bộ Công Thương – ông Nguyễn Sinh Nhật Tân chủ trì họp báo nêu rõ, thị trường và DN phản ánh thời gian qua có sự gia tăng đột biến của mặt hàng thép cán nóng nhập khẩu; giá bán mặt hàng này suy giảm,… là những dấu hiệu cho thấy cần thiết phải tiến hành quy trình điều tra phòng vệ thương mại, nếu có tác động xấu đến ngành sản xuất trong nước.

Bên cạnh đó, Bộ Công Thương cũng phải cân nhắc đến lượng cung - cầu. Lượng thép sản xuất trong nước hiện nay vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu trong nước, nhưng lượng thép nhập khẩu ồ ạt sẽ gây tổn hại nghiêm trọng đến nền sản xuất trong nước, đặc biệt là ngăn cản sự phát triển của ngành sản xuất trong nước nên cần thiết phải có công cụ bảo vệ.

Biện pháp được Bộ Công Thương đang tiến hành là điều tra để áp dụng biện pháp chống bán phá giá, đây cũng là một phần trong các điều khoản khác để điều tiết và đảm bảo lợi ích hài hòa giữa các bên. “Chậm nhất theo quy trình và thời hạn quy định, sang tháng 11 sẽ phải có kết quả điều tra sơ bộ. Trong trường hợp kết quả cho thấy có hội tụ đầy đủ các yếu tố gây thiệt hại đến ngành sản xuất thép cán nóng trong nước, Bộ Công Thương sẽ áp dụng biện pháp chống bán phá giá tạm thời, thông qua chính sách thuế nhập khẩu tạm thời”, Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân khẳng định.