Cố gắng đổi mới

Giải thưởng Cánh Diều do Hội Điện ảnh Việt Nam tổ chức từ năm 2002, dần vươn tầm trở thành giải thưởng tầm quốc gia tôn vinh các tác phẩm điện ảnh, truyền hình, công trình nghiên cứu lý luận, phê bình điện ảnh và các tác giả, nghệ sĩ, người làm phim xuất sắc hằng năm.

Chủ tịch Hội Điện ảnh Việt Nam PGS.TS Đỗ Lệnh Hùng Tú cho biết, Ban tổ chức đặt mục tiêu nâng tầm vị thế là festival điện ảnh - du lịch mang tầm quốc gia. Giải Cánh Diều 2023 diễn ra từ ngày 6-9/9 tại Nha Trang (Khánh Hòa), với nhiều đổi mới theo hướng chuyên nghiệp. Tiêu chí giải thưởng vẫn đề cao tác phẩm có dấu ấn sáng tạo nghệ thuật, mang đậm bản sắc dân tộc, giàu giá trị nhân văn và đạt hiệu quả xã hội tích cực.

Vụ trưởng Vụ Văn hóa - Văn nghệ (Ban Tuyên giáo T.Ư) Nguyễn Minh Nhựt nhấn mạnh, năm 2023 là năm Luật Điện ảnh (sửa đổi) chính thức có hiệu lực, kỷ niệm 70 năm thành lập ngành Điện ảnh Cách mạng Việt Nam. Với những dấu mốc này, ông Nguyễn Minh Nhựt kỳ vọng, giải thưởng Cánh Diều 2023 phải thật sự có chất lượng chuyên môn, chuyên nghiệp, đẳng cấp trong công tác tổ chức, trở thành ngày hội thực sự của những người làm nghề.

Ông cũng đề nghị Hội Điện ảnh Việt Nam tìm ra một hình thức tôn vinh những thành viên Ban giám khảo bởi chất lượng và danh dự của giám khảo sẽ cam kết uy tín cho chất lượng của giải thưởng.

Ở hạng mục phim điện ảnh, Ban tổ chức công bố danh sách 16 phim gửi hồ sơ dự thi, trong đó có Em và Trịnh, Chị chị em em, Hoa nhài, Tro tàn rực rỡ.. Hạng mục Phim truyền hình có sự tham dự của 17 phim, với tổng số tập lên đến 611. Trong danh sách xuất hiện những bộ phim được chiếu trên khung giờ vàng của VTV như Gara hạnh phúc, Dưới bóng cây hạnh phúc, Mẹ rơm, Anh có phải đàn ông không, Đừng nói khi yêu, Đừng làm mẹ cáu, Đấu trí và Hành trình công lý.

Nền điện ảnh có chuyển biến

Nhà phê bình điện ảnh Nguyễn Phong Việt nhận định, danh sách phim điện ảnh dự giải chia thành các xu hướng rõ rệt. Phim giàu giá trị nghệ thuật có thể kể đến Memento Mori: Đất, Tro tàn rực rỡ. Những phim vẫn có giá trị nghệ thuật nhưng đạt doanh thu tốt là Nhà bà Nữ, Em và Trịnh. Các bộ phim còn lại theo xu hướng giải trí thuần túy như Chị chị em em, Siêu lừa gặp siêu lầy.

“Danh sách phim dự giải Cánh Diều 2023 khá đa dạng về đề tài và có nhiều màu sắc. Phim đề tài gia đình, nội tâm con người cho đến phim giải trí đều xuất hiện. Danh sách này cho thấy thấy bức tranh điện ảnh Việt năm 2022, đầu năm 2023 sôi động, nhộn nhịp”, anh Phong Việt nói. Tuy tính phản ánh chưa toàn diện nhưng danh sách này là tín hiệu của một nền điện ảnh đang có xu hướng phát triển tốt.

Ba ứng cử viên nặng ký cho giải thưởng cao nhất ở hạng mục phim điện ảnh là Nhà bà Nữ, Em và Trịnh và Tro tàn rực rỡ - dự đoán của nhà phê bình Phong Việt. Trong ba cái tên, Nhà bà Nữ ắt hẳn nổi bật hơn cả nhờ doanh thu lịch sử gần 500 tỷ đồng. Tác phẩm về đề tài gia đình, ra mắt sau đại dịch không dễ để xác lập kỷ lục phòng vé. Thành công của Nhà bà Nữ mở ra giấc mơ doanh thu trăm tỷ đồng cho điện ảnh Việt. Phim của Trấn Thành còn được dự đoán chiến thắng ở nhiều hạng mục như đạo diễn xuất sắc, diễn viên nam/nữ chính xuất sắc…

Em và Trịnh, Tro tàn rực rỡ cũng có nhiều tiềm năng ở giải thưởng năm nay, dù chưa thể so sánh với Nhà bà Nữ. “Hai tác phẩm đều có dấu ấn với điện ảnh Việt. Em và Trịnh khai thác đề tài tiểu sử nhân vật, lại là nhạc sĩ nổi tiếng có tầm ảnh hưởng như Trịnh Công Sơn. Tro tàn rực rỡ là câu chuyện đậm tính Việt Nam, khai thác nhiều góc khuất và thể hiện văn hóa Việt trong điện ảnh”, nhà phê bình Phong Việt nhận định.

Các giải thưởng tôn vinh diễn viên cũng được chú ý, chứng kiến cuộc đua tranh khá khốc liệt. Hạng mục Nữ diễn viên chính xuất sắc phim truyện điện ảnh là cuộc đua của NSND Kim Xuân, Minh Hằng, Lê Khánh… Giải Nam diễn viên xuất sắc phim truyện điện ảnh có các ứng cử viên Trấn Thành, Song Luân, Nhan Phúc Vinh, Bình An...

Giải thưởng Cánh Diều chưa hẳn là bảo chứng cho sự thành công của các tác phẩm điện ảnh - truyền hình Việt, để khán giả nhìn nhận và tin tưởng vào những bộ phim đạt giải. Một số chuyên gia trong giới cho rằng, giải thưởng còn đậm chất hội hè. Tuy nhiên, một nền điện ảnh đang trên đường phát triển rất cần những giải thưởng như vậy để tôn vinh người làm nghề. Dẫu sao, đó cũng là sự khích lệ với các nhà làm phim sau quãng thời gian gặp khó vì đại dịch.