Nếu Hamas và Fatah quyết tâm xoá bỏ bất đồng, đặt lợi ích dân tộc lên trên hết, thì tiến trình hoà bình Trung Đông sẽ có những bước tiến khả quan trong thời gian tới
Nếu không có gì thay đổi, ngày 4/5, tại thủ đô Cairo (Ai Cập), Fatah và Hamas của Palestine sẽ ký kết một thoả thuận hoà giải - nền tảng quan trọng để Palestine tiến hành thống nhất quốc gia nhằm đạt đến mục đích cuối cùng là sự công nhận của cộng đồng quốc tế về một Nhà nước Palestine độc lập. Thế nhưng, việc hoà giải Fatah - Hamas cũng gặp phải rất nhiều trở ngại.
Nội dung thỏa thuận, do Ai Cập đề xuất, cho phép phân chia quyền lực tạm thời giữa Hamas và Fatah bằng việc thành lập một chính phủ kỹ trị lâm thời trước tháng 9, tiếp theo sẽ là tổ chức bầu cử Tổng thống và cơ quan lập pháp trong vòng một năm.
Cụ thể, một chính phủ lâm thời sẽ chịu trách nhiệm xử lý các vấn đề đối nội và một ủy ban lâm thời của các phe phái sẽ đảm đương chính sách đối ngoại. Hai phe đều nhất trí về hầu hết các vấn đề vốn gây tranh cãi trước đây, đặc biệt là việc chia sẻ quyền lực, thành lập một chính phủ lâm thời - điều mà Hamas từng phản đối mạnh mẽ.
Trong một thông cáo báo chí sau khi hai phái đạt được thoả thuận hoà giải sơ bộ hôm 28/4, Thủ tướng của Hamas tại Gaza Ismail Haniyed nói rằng, Chính phủ của Hamas tại dải Gaza sẵn sàng thực hiện nghĩa vụ trong khuôn khổ của thỏa thuận này.
Thế nhưng, những trở ngại phía trước đối với Nhà nước Palestine tương lai không phải nhỏ khi giữa nhóm Fatah và Hamas vẫn tồn tại mâu thuẫn về bản chất quan hệ trong tương lai với Israel khi phong trào Hamas từ chối công nhận Nhà nước Do Thái. Thêm vào đó, Israel, đối tác quan trọng của tiến trình hoà bình Trung Đông, cùng với Mỹ và Liên minh châu Âu cho đến nay luôn coi Hamas là một tổ chức “khủng bố” và không chấp nhận ảnh hưởng của tổ chức này trong Chính phủ Palestine.
Sau khi có tin về thoả thuận hoà giải giữa 2 phe phái của Palestine, Thủ tướng Israel Benyamin Netanyahu - người từ lâu vẫn chống lại việc hai phong trào này của Palestine hòa giải ngay lập tức tuyên bố: “Chính quyền Palestine phải lựa chọn giữa hòa bình với Israel hay hòa bình với Phong trào Hamas. Cùng lúc sẽ không thể có hòa bình với cả hai bởi Hamas đang cố gắng phá hoại Nhà nước Israel và luôn công khai thể hiện điều này”. Ông Benyamin Netanyahu còn bày tỏ nghi ngờ rằng ý tưởng hòa giải mở ra triển vọng cho Hamas giành quyền kiểm soát toàn bộ Palestine.
Một khó khăn nữa, theo các nhà phân tích, là bất đồng giữa Fatah và Hamas về an ninh quá lớn, do Hamas và Chính quyền Palestine điều hành các lực lượng an ninh riêng. Trong khi đó, nhiều ý kiến tỏ ý thận trọng trước tin tức về một thỏa thuận hòa giải. Hani Habib, nhà phân tích tại Gaza, nói: “Chúng tôi đã rút ra được nhiều kinh nghiệm trong quá khứ, khi các thỏa thuận được ký kết, các chính phủ được thành lập và sau đó mọi sự đã sụp đổ”.
Sự lo ngại này là có cơ sở nếu nhìn lại thời điểm cách đây 5 năm, cuộc tranh chấp giữa Hamas và Fatah đã nảy sinh sau cuộc bầu cử tháng 6/2005 với thắng lợi nghiêng về Hamas. Cuộc tranh chấp sau đó đã biến thành một cuộc xung đột vũ trang chia Palestine thành hai vùng cách biệt không chỉ về địa lý mà cả về chính trị với chính quyền Palestine (thuộc Fatah) của Tổng thống Mahmoud Abbas kiểm soát khu Bờ Tây và Hamas kiểm soát dải Gaza. Dẫu vậy, cái bắt tay lần này giữa Fatah và Hamas cũng mang lại hy vọng cho người Palestine về một tương lai tốt đẹp hơn.
Việc hai phe phái Fatah và Hamas có thể ký kết được một thoả thuận hoà giải, sẽ là bước khởi đầu, tạo cơ hội để tiến hành thống nhất quốc gia, giúp nhân dân Palestine quyết định số phận của mình và thành lập một nhà nước độc lập. Thoả thuận hoà giải này đạt được giữa lúc cuộc đàm phán Israel - Palestine bị ngừng trệ do việc Israel vẫn không ngừng xây dựng các khu định cư Do Thái ở Bờ Tây, cũng cho thấy người Palestine đang nỗ lực tìm con đường riêng của mình.
Việc hoá giải thành công giữa hai phe phái Palestine cũng tạo thuận lợi cho chiến dịch vận động mà chính quyền của Tổng thống Mahmoud Abbas đang tiến hành để Đại hội đồng Liên Hợp Quốc bỏ phiếu vào tháng 9 tới, ủng hộ việc thành lập một Nhà nước Palestine độc lập với đường biên giới trước cuộc chiến tranh 1967.
Việc Hamas - Fatah chính thức ký thoả thuận hoà giải vào ngày 4/5 chỉ là bước đầu. Còn không ít trở ngại, nhưng nếu hai bên quyết tâm xoá bỏ bất đồng, đặt lợi ích dân tộc lên trên hết, thì tiến trình hoà bình Trung Đông sẽ có những bước tiến khả quan trong thời gian tới./.
VOV.VN - Tây Ban Nha, Na Uy và Ireland đã thông báo kế hoạch chính thức công nhận nhà nước Palestine. Đây là động thái có thể thúc đẩy những nỗ lực của người Palestine trên toàn cầu nhưng cũng sẽ gây căng thẳng trong quan hệ với Israel.