Tại hội thảo “Sắp bỏ thuế khoán, hộ kinh doanh cần chuẩn bị gì?”, do báo Tuổi trẻ tổ chức ngày 8/10 tại TP.HCM, nhiều đại biểu đặt những câu hỏi thiết thực đối với đại diện ngành thuế. 

Ông Mai Sơn, Phó cục trưởng Cục Thuế (Bộ Tài chính) đã chia sẻ thẳng thắn về những băn khoăn, lo lắng của nhiều hộ kinh doanh trong quá trình chuẩn bị chuyển đổi. Đồng thời, ông cũng làm rõ những hiểu lầm phổ biến liên quan đến mục đích và tác động của chủ trương này.

Quan trọng hơn, theo khẳng định của lãnh đạo ngành thuế, chuyển đổi phương pháp thu thuế không nhằm tăng thu ngân sách, mà để tạo nền tảng phát triển bền vững cho chính hộ kinh doanh.

Minh bạch để phát triển, không phải để siết chặt

Theo ông Mai Sơn, trong nhiều năm qua, phương pháp thuế khoán đã góp phần đơn giản hóa thủ tục cho các hộ kinh doanh nhỏ lẻ. Tuy nhiên, mô hình này cũng bộc lộ không ít hạn chế, khi không phản ánh sát thực tế kinh doanh, dễ tạo ra khoảng trống minh bạch trong hoạt động kinh tế và làm hạn chế khả năng tiếp cận các chính sách hỗ trợ của Nhà nước.

Thực tế, phần lớn hộ kinh doanh, nhất là những người lớn tuổi, vẫn hoạt động dựa trên kinh nghiệm cá nhân, không ghi chép sổ sách, không quen dùng công nghệ, và đặc biệt là ngại tiếp xúc với cơ quan thuế. Chính vì vậy, nhiều chính sách hỗ trợ như hóa đơn điện tử, dịch vụ thuế số hay các chương trình khuyến khích đầu tư kinh doanh cũng không thể phát huy hết hiệu quả.

Việc chuyển sang thuế kê khai sẽ góp phần thay đổi căn bản tình trạng này. Khi phải ghi chép doanh thu, chi phí và kê khai định kỳ, hộ kinh doanh sẽ hình thành thói quen kiểm soát tài chính tốt hơn. “Khi bà con biết rõ hôm nay bán được bao nhiêu, chi ra bao nhiêu, lãi lỗ như thế nào, họ sẽ chủ động hơn trong điều hành công việc, điều chỉnh mô hình kinh doanh cho phù hợp mà không còn phải ước chừng hay dựa vào cảm tính như trước”, ông Sơn nhấn mạnh.

Lợi ích từ việc minh bạch hóa cũng thể hiện rõ qua những con số. Trong 9 tháng đầu năm 2025, hơn 18.500 hộ kinh doanh đã chủ động chuyển từ thuế khoán sang kê khai. Gần 2.530 hộ khác đã chuyển lên mô hình doanh nghiệp. Tỷ lệ hộ kinh doanh sử dụng dịch vụ khai, nộp thuế điện tử đạt tới 98%. Đặc biệt, trên 133.000 hộ đã đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền – một con số cho thấy sự thay đổi mạnh mẽ trong nhận thức và hành động của người kinh doanh.

Lý do lớn nhất khiến nhiều hộ tự nguyện chuyển đổi, theo ông Sơn, chính là niềm tin vào một môi trường kinh doanh công bằng hơn, nơi những người làm ăn nghiêm túc, đầu tư bài bản sẽ không còn chịu thiệt so với mô hình doanh nghiệp. Đây cũng là điều mà ngành thuế đang nỗ lực thúc đẩy, thông qua việc sửa đổi các quy định pháp luật và triển khai chính sách hỗ trợ thiết thực cho người nộp thuế.

Đổi mới chính sách, ứng dụng công nghệ để hỗ trợ hộ kinh doanh

Để quá trình chuyển đổi diễn ra suôn sẻ, ngành thuế đã và đang triển khai đồng bộ nhiều giải pháp hỗ trợ cả về chính sách, thể chế lẫn công nghệ. Một trong những thay đổi quan trọng là việc đề xuất sửa đổi Luật Thuế thu nhập cá nhân, theo hướng áp dụng phương pháp tính thuế dựa trên lợi nhuận – tức là doanh thu trừ chi phí – đối với hộ kinh doanh có sổ sách kế toán rõ ràng.

Điều này có ý nghĩa lớn đối với những hộ có quy mô hoạt động tương đối lớn, vì sẽ không còn phải lo nộp thuế khoán trên toàn bộ doanh thu như trước, mà được tính thuế tương tự như doanh nghiệp. “Chúng tôi muốn đảm bảo rằng bất cứ ai làm ăn bài bản, đầu tư nghiêm túc đều được đối xử công bằng, không bị thiệt so với việc thành lập doanh nghiệp”, ông Sơn nói.

Song song với đó, Cục Quản lý giám sát kế toán, kiểm toán (Bộ Tài chính) cũng đang rà soát, đề xuất sửa đổi chế độ kế toán đối với hộ kinh doanh và doanh nghiệp siêu nhỏ theo hướng đơn giản, dễ thực hiện, không phát sinh chi phí thuê kế toán. Mục tiêu là để hộ có thể tự ghi sổ sách, quản lý chi phí và kê khai thuế ngay trên ứng dụng, phần mềm hỗ trợ miễn phí.

Về mặt công nghệ, cơ quan thuế đang nâng cấp hệ thống eTax Mobile và các nền tảng điện tử liên quan, hướng tới hình thành một hệ sinh thái thuế số thân thiện với hộ kinh doanh. Hệ thống này sẽ tự động gợi ý các chỉ tiêu doanh thu, mức thuế phải nộp, dựa trên dữ liệu hóa đơn điện tử, giao dịch đầu vào – đầu ra và lịch sử kê khai. Bà con chỉ cần kiểm tra lại, xác nhận thông tin là hoàn tất quy trình khai, nộp thuế – không cần phải trực tiếp đến cơ quan thuế.

Đặc biệt, công tác tuyên truyền cũng được xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm. Ngành thuế đang nỗ lực thiết kế tài liệu, video hướng dẫn và tổ chức tập huấn với nội dung gần gũi, dễ hiểu, sát với nhu cầu thực tế của từng nhóm hộ kinh doanh. Nhấn mạnh vào việc sử dụng hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế hoặc hóa đơn từ máy tính tiền, ngành thuế muốn giúp hộ quản lý doanh thu rõ ràng, phòng tránh các rủi ro liên quan đến hóa đơn giả và giảm gánh nặng thủ tục về sau.

“Chúng tôi hiểu rằng không phải ai cũng có thể dễ dàng thay đổi thói quen chỉ trong một sớm một chiều. Nhưng nếu được hướng dẫn đúng cách, có công cụ phù hợp và thấy được lợi ích thực sự, bà con sẽ sẵn sàng chuyển đổi”, ông Mai Sơn chia sẻ.

Việc bỏ thuế khoán và chuyển sang thuế kê khai là bước đi quan trọng trong tiến trình hiện đại hóa công tác quản lý thuế và minh bạch hóa hoạt động kinh doanh ở khu vực cá thể. Đây không phải là biện pháp “siết chặt” để thu nhiều hơn, mà là cơ hội để hộ kinh doanh được tiếp cận với hệ thống chính sách công bằng hơn, có điều kiện phát triển lâu dài và ổn định hơn.

Để quá trình này diễn ra thuận lợi, cần sự chủ động thích nghi từ người kinh doanh và sự đồng hành sát sao từ cơ quan thuế. Với những chính sách hỗ trợ kịp thời, nền tảng công nghệ ngày càng thân thiện và môi trường pháp lý được cải thiện, chuyển sang thuế kê khai không chỉ là xu thế, mà còn là bước tiến tất yếu trong hành trình chuyên nghiệp hóa của hộ kinh doanh tại Việt Nam.

Hội chợ Mùa Thu 2025: Công tác chuẩn bị cơ sở hạ tầng đã cơ bản hoàn tất

VOV.VN - Hội chợ Mùa Thu 2025 sẽ diễn ra từ ngày 26/10 - 4/11 tại Trung tâm Triển lãm Việt Nam, với thông điệp “Kết nối con người với sản xuất, kinh doanh”. Sự kiện này không chỉ thúc đẩy tiêu dùng nội địa, hỗ trợ sản xuất trong nước mà còn khẳng định vị thế hàng Việt trên thị trường.