Gian nan trong đàm phán liên minh cầm quyền

Theo cơ quan kiểm phiếu liên bang, với 299 khu vực bầu cử trên toàn nước Đức, SPD đã giành được 25,7% số phiếu bầu, cách biệt hẹp 1,6% điểm so với Liên minh Dân chủ/Xã hội Cơ Đốc giáo (CDU/CSU). 

Nhưng vẫn chưa rõ ai sẽ là nhà lãnh đạo kế nhiệm Thủ tướng Angela Merkel. Cả SPD và CDU/CSU đều cho biết, họ muốn bắt đầu tiến hành các cuộc đàm phán liên minh để thành lập chính phủ mới.

Theo CNN, nhiều khả năng SPD hoặc CDU/CSU sẽ thành lập chính phủ liên minh với Đảng Xanh – chiếm 14,8% số phiếu bầu hoặc Đảng Dân chủ Tự do (FDP) – với 11,5% số phiếu bầu.

Bà Merkel – người nắm quyền điều hành nước Đức hơn 16 năm và là một trong những nhà lãnh đạo thành công nhất thế giới, sẽ tiếp tục công việc cho đến khi các đảng phái hoàn tất việc đàm phán. Tuy nhiên, tiến trình này có thể kéo dài nhiều tháng. Còn nhớ sau khi giành chiến thắng trong cuộc tổng tuyển cử hồi tháng 9/2027, liên minh CDU/CSU của bà Merkel đã phải mất 5 tháng để thành lập chính phủ mới.

Kết quả kiểm phiếu sơ bộ cho thấy SPD đang ở vị trí dẫn đầu khá sít sao so với các đối thủ, điều này đánh dấu một bước tiến lớn so với cuộc bầu cử năm 2017, khi SPD chỉ giành được 20,5% số phiếu.

Lãnh đạo SPD, ông Olaf Scholz cho rằng, các cử tri muốn ông trở thành thủ tướng tiếp theo của Đức: “Nhiều cử tri đã ủng hộ cho SPD vì họ muốn có sự thay đổi trong chính phủ và cũng vì họ muốn thủ tướng tiếp theo của đất nước sẽ mang tên Olaf Scholz”.

Ứng cử viên thủ tướng 63 tuổi này từng là phó thủ tướng và bộ trưởng tài chính Đức trong chính phủ  liên minh của bà Merkel kể từ năm 2018. Kinh nghiệm mà ông có được khi đảm đương các chức vụ nói trên có thể giúp ông điều hướng phản ứng của nền kinh tế Đức trước đại dịch.

“Chủ nghĩa thực dụng, sự lạc quan và tinh thần đoàn kết là những gì mà chúng tôi sẽ thể hiện. Tôi chắc chắn rằng, sau cuộc bầu cử, người dân sẽ vui mừng về quyết định của họ”, ông Olaf Scholz khẳng định.

Trái lại, Chủ tịch đảng Liên minh Dân chủ cơ đốc giáo (CDU) Armin Laschet nói với những người ủng hộ rằng, ông “không hài lòng với kết quả sơ bộ”, đồng thời lưu ý kết quả cuối cùng vẫn chưa rõ ràng. Ứng cử viên này nhấn mạnh, đảng của ông sẽ cố gắng làm mọi thứ để thành lập một chính phủ liên minh. Ông Armin Laschet nói thêm, CDU có nhiệm vụ chống lại một “chính phủ cánh tả”.

CDU/CSU đã vận động tranh cử với thông điệp ổn định đất nước khi bà Merkel – được coi là đôi tay chèo lái vững chắc đất nước trong 16 năm qua, sắp rời nhiệm sở. Dưới sự lãnh đạo của bà, Đức hiện là nền kinh tế lớn thứ 4 trên thế giới và là hình mẫu trong việc cung cấp mạng lưới an ninh xã hội, chào đón người tị nạn và theo đuổi tham vọng chuyển đổi sang nền kinh tế carbon thấp. Berlin cũng đã kiểm soát dịch bệnh Covid-19 tốt hơn so với nhiều nước châu Âu khác.

Dù được Thủ tướng Angela Merkel nhiệt tình ủng hộ, song ông Armin Laschet - ứng cử viên thủ tướng của CDU/CSU đã không thể bứt phá, do một loạt sai lầm, từ thái độ không phù hợp khi thị sát tình hình lũ miền Tây nước Đức hồi tháng 7, tới sự cố bỏ phiếu không hợp quy cách trong ngày bầu cử 26/9. Giới phân tích cho rằng, đây là một trong những nguyên nhân khiến CDU/CSU phải đối mặt với cái mà liên minh này gọi là “một đêm mất mát cay đắng”.

Phản ứng dư luận

Robin Fugmann, 20 tuổi, một cử tri ủng hộ ứng viên Scholz cho biết, anh rất vui với kết quả bầu cử sơ bộ: “Đó thực sự là một kết quả đáng kinh ngạc. Mọi người tin tưởng ông Olaf Scholz. Tôi hy vọng SPD sẽ dẫn đầu chính phủ mới”.

Còn Deborah Piraba, một sinh viên luật 27 tuổi, cử tri ủng hộ CDU cho rằng, đây là kết quả “đáng thất vọng”.

“Chúng ta phải xem xét thực tế là nước Đức sắp kết thúc 16 năm cầm quyền của bà Angela Merkel – người mà tôi rất hâm mộ. Tôi rất buồn khi bà ấy sắp mãn nhiệm. Chúng tôi gọi bà ấy là Mutti (tiếng Đức có nghĩa là Mẹ). Bà rất biết cách trò chuyện và kết nối với mọi người. Bà đã làm rất nhiều cho nước Đức. Điều đó khiến bà trở nên đặc biệt khi so sánh với các chính trị gia khác”.

Ứng cử viên thủ tướng của Đảng Xanh, bà Annalena Baerbock cho rằng, đảng này đã “tiến hành một chiến dịch tranh cử chưa từng có ở nước Đức: vận động suốt ngày đêm, cho đến giây phút cuối cùng”. Trong chiến dịch vận động tranh cử, đảng này đã xoáy sâu vào những vấn đề chính như lo ngại về môi trường và kinh tế, đặc biệt là các trận lũ lụt nghiêm trọng tàn phá nước Đức trong mùa Hè năm nay. Đảng Xanh đã thành công trong việc thu hút các cử tri trẻ và cử tri mới. Tuy vậy, bà Baerbock cho biết, đảng này “muốn nhiều hơn” nhưng “không thể làm tốt hơn” do những sai lầm của bà trong quá trình vận động tranh cử.

Còn ứng cử viên hàng đầu của Đảng Sự lựa chọn vì nước Đức (AfD) Alice Weidel vẫn thể hiện sự quyết tâm dù các cuộc thăm dò dư luận cho thấy, sự ủng hộ dành cho đảng cực hữu này giảm đáng kể. Theo kết quả kiểm phiếu sơ bộ, đảng này chỉ nhận được 10,3% phiếu bầu, giảm 2,3 điểm phần trăm so với cuộc bầu cử năm 2017./.