“Thúc đẩy lòng tin, tăng cường hợp tác và đối thoại, đảm bảo an ninh khu vực, thiết lập một trật tự dựa trên luật lệ” là ý kiến của nhiều đại biểu tham gia Hội nghị Chính sách An ninh diễn đàn khu vực ASEAN (ASPC) diễn ra sáng nay (8/7) theo hình thức trực tuyến. Hội nghị do Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, Trưởng đoàn Quan chức cấp cao ASEAN Mở rộng (ADSOM+) của Việt Nam chủ trì, với sự tham gia của 26 đoàn các các ASEAN và các nước đối tác.

Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, Trưởng ADSOM Việt Nam chủ trì hội nghị ASPC. Ảnh: Thế giới và Việt Nam

Hội nghị diễn ra với 3 phiên chính, thứ nhất là chia sẻ quan điểm về tình hình thế giới, khu vực và chính sách quốc phòng; Thứ hai là tăng cường kết nối giữa cơ chế Diễn đàn an ninh khu vực (ARF) và Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng Mở rộng (ADMM+); Thứ ba là Tăng cường vai trò của hợp tác quốc phòng trong khuôn khổ ARF.

Chủ trì và phát biểu tại Hội nghị, Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh khẳng định, dịch Covid-19 cho thấy thế giới đang rất mong manh trước tác động của các thách thức an ninh phi truyền thống. Như vấn đề dịch bệnh, trước đây, đó là vấn đề về y tế, xã hội, kinh tế nhưng rõ ràng, với những gì diễn ra trong những tháng qua, theo Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh, đây là một vấn đề liên quan đến quốc phòng, an ninh, an toàn của mỗi nước; đồng thời đặt ra nhu cầu hợp tác toàn diện để phòng chống và đẩy lùi dịch bệnh Covid-19.

Cũng thông qua dịch Covid-19 này, các nước càng nhận ra rằng, sự hợp tác quốc phòng là cần thiết để ngăn chặn chiến tranh, tạo dựng lòng tin chiến lược để tăng cường hợp tác trên tất cả các lĩnh vực. Và trong việc đối phó với dịch bệnh, hợp tác quốc phòng đóng vai trò hết sức quan trọng.

Ngoài vấn đề phòng chống dịch bệnh, Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh nhấn mạnh, các nước trong khu vực và trên thế giới vẫn đang phải đối mặt với các thách thức an ninh truyền thống: “Mặc dù Covid-19 đang hoành hành và thu hút sự chú ý của toàn thế giới, làm các hoạt động khác giảm đi rất nhiều.

Tuy nhiên, bên cạnh dịch Covid-19, các thách thức an ninh cả truyền thống và phi truyền thống vẫn tồn tại và không mất đi, các điểm nóng vẫn tiếp tục tồn tại, gây ra quan ngại ở nhiều khu vực trên thế giới. Và trong khu vực chúng ta cũng có nhiều thách thức làm chúng ta quan ngại. Như vấn đề an ninh mạng, vấn đề hạt nhân bán đảo Triều Tiên, vấn đề khủng bố, vấn đề an ninh biển, trong đó Biển Đông là một trong những điểm nóng của khu vực”.

Trước các thách thức này, Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh khẳng định, cần có một sự hợp tác rộng lớn, xây dựng lòng tin, bày tỏ thiện chí để giải quyết mọi vấn đề an ninh trong khu vực trên cơ sở luật pháp quốc tế bằng biện pháp hòa bình với một tinh thần thiện chí vì lợi ích của quốc gia mình, đồng thời vì lợi ích của các quốc gia trong khu vực và trên thế giới.

Nhất trí với quan điểm này, Chuẩn tướng Dato Seri Pahlawan Sharil, Thư ký thường trực, Bộ Quốc phòng Brunei đánh giá cao hiệu quả của các diễn đàn như Hội nghị ASPC lần này là một cơ chế thúc đẩy xây dựng lòng tin và ngoại giao phòng ngừa, thông qua các cuộc đối thoại mang tính xây dựng.

Chuẩn tướng Dato Seri Pahlawan Sharil khẳng định: “Brunei tiếp tục cam kết hỗ trợ tất cả các sáng kiến của khu vực, bởi Brunei thấy được tầm quan trọng của việc duy trì và thúc đẩy hòa bình, ổn định, thịnh vượng, an ninh và an toàn tại khu vực vực, như các nhà lãnh đạo ASEAN đã khẳng định tại Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 36 vừa diễn ra. Chúng ta cũng cần thực hiện đầy đủ Tuyên bố về ứng xử của các bên trên Biển Đông DOC và tiến tới xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử của các bên ở Biển Đông COC, thông qua hợp tác thực chất trong khuôn khổ ADMM+”.

Chuẩn tướng Dato Seri cũng cam kết tiếp tục cùng với các quốc gia trong ASEAN xây dựng một kênh liên lạc mở, minh bạch và hiệu quả để chia sẻ thông tin với các nước về các vấn đề khủng hoảng, từ đó xây dựng lòng tin, đảm bảo an toàn tự do hàng hải, hàng không trong khu vực.

Về phần mình, ông Suzuki Hideo – Cục phó phụ trách quan hệ quốc tế, Bộ Quốc phòng Nhật Bản - đánh giá cao vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực như ARF và ADMM+ như một kênh đối thoại hiệu quả để trao đổi các vấn đề an ninh truyền thống, phi truyền thống.

Đánh giá cao các nỗ lực hiện nay của ASEAN trong ứng phó với các thách thức an ninh, tuy nhiên ông Nishida đồng thời nhấn mạnh: “Về các nỗ lực hiện nay nhằm thay đổi thiện trạng một cách đơn phương là không thể chấp nhận được. Điều này làm ảnh hưởng đến các nỗ lực hợp tác của các quốc gia trong khu vực.

Trong bối cảnh dịch Covid-19 thì đây là vấn đề càng quan trọng, đặc biệt là trong vấn đề an ninh hàng hải. Nhật Bản ủng hộ lập trường của các nước ASEAN, đặc biệt là Tuyên bố chung của các nhà lãnh đạo cấp cao ASEAN 36 vừa qua, đó là giải quyết các vấn đề một cách hòa bình, phù hợp luật pháp quốc tế trong đó có Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển UNCLOS”.

Nhật Bản cũng bày tỏ tin tưởng vào một trật tự tự do hàng hải mở, dựa trên luật lệ tại Biển Đông. Nhật Bản cũng đã chứng kiến một số hoạt động thời gian qua: như lập các Viện Nghiên cứu, thiết lập một huyện hành chính mới tại khu vực Biển Đông và 1 số hiện tượng khác có thể gây ra căng thẳng, như 1 tàu đánh cá của Việt Nam đã bị chìm sau khi va chạm tàu hải cảnh của Trung Quốc..., đã gây quan ngại ở khu vực Biển Đông.

Về phần mình, đại diện Liên minh châu Âu cũng cho rằng, các hành động đơn phương tại khu vực sẽ chỉ làm gia tăng căng thẳng, đe dọa an ninh, an toàn và hòa bình của khu vực. Trưởng đoàn EU cũng kêu gọi các bên kiềm chế, đối thoại hòa bình, xây dựng lòng tin từ đó thiết lập trật tự khu vực dựa trên luật lệ. Ngoài ra tại Hội nghị, các đại biểu cũng thảo luận các vấn đề an ninh khác như hạt nhân Triều Tiên, giải giáp vũ khí, an ninh mạng, chống khủng bố..../.