Hành trình hơn nửa thế kỷ phát triển đã biến Ấn Độ - một quốc gia Nam Á từ chỗ loay hoay với những thiết kế thô sơ thành chủ nhân của các dòng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa, tên lửa hành trình siêu thanh và lá chắn phòng không hiện đại.

Quá trình ấy không chỉ là câu chuyện về khoa học – công nghệ, mà còn phản ánh khát vọng tự cường, vị thế địa chính trị và cả những toan tính chiến lược trong bối cảnh cạnh tranh quyết liệt với Pakistan và Trung Quốc.

Sau các cuộc chiến với Trung Quốc năm 1962 và với Pakistan các năm 1965, 1971, Ấn Độ nhận ra sự cần thiết phải tự chủ về khí tài chiến lược. Từ đó, Tổ chức Nghiên cứu và Phát triển Quốc phòng (DRDO) được giao trọng trách xây dựng năng lực sản xuất vũ khí trong nước. Nhưng con đường không hề dễ dàng. Những thử nghiệm đầu tiên với tên lửa Prithvi gặp vô vàn khó khăn về công nghệ dẫn đường, tầm bắn còn hạn chế. Thậm chí, trong nhiều năm, chương trình từng bị coi là “giấc mơ viển vông” của một quốc gia nghèo.

Thế nhưng, với sự kiên định, Ấn Độ đã dần tích lũy được kinh nghiệm. Tới cuối thập niên 1980, dưới sự dẫn dắt của tiến sĩ A.P.J. Abdul Kalam, chương trình phát triển tên lửa nội địa ra đời, đặt nền tảng cho năng lực răn đe hạt nhân và thông thường. Những dòng tên lửa Agni và Prithvi trở thành biểu tượng đầu tiên, mở đường cho hệ thống răn đe đáng tin cậy.

Bước tiến trong chương trình phát triển tên lửa

Ngày nay, bộ tứ Agni, Prithvi, BrahMos và Akash trở thành xương sống trong chiến lược an ninh quốc gia của Ấn Độ.

Prithvi là dòng tên lửa tầm ngắn, có thể mang đầu đạn hạt nhân hoặc thường, với các biến thể hải quân và tàu ngầm. Dù tầm bắn ban đầu chỉ khoảng 150 km, nhưng Prithvi mở ra kỷ nguyên mới, chứng minh rằng New Delhi có thể đứng ngang hàng với các đối thủ láng giềng về năng lực răn đe.

Akash là tên lửa đất đối không tầm trung, tốc độ Mach 2,5 và tầm bắn 30 km. Các phiên bản mới như Akash Prime và Akash-NG đã mở rộng tầm bắn tới 70–80 km, tăng đáng kể độ chính xác. Trong lĩnh vực phòng không, hệ thống Akash đánh dấu sự trưởng thành công nghệ của DRDO, giúp Ấn Độ dần thoát khỏi phụ thuộc vào S-300 hay S-400 nhập khẩu từ Nga. Akash cùng các dự án nâng cấp khác mở ra tham vọng xây dựng “lá chắn Made in India”.

Agni là dòng tên lửa đạn đạo tầm trung đến liên lục địa, mang được cả đầu đạn hạt nhân lẫn thường. Từ Agni-I tầm bắn 700 km tới Agni-V với khả năng vươn xa hơn 7.000 km, tốc độ Mach 24, kho vũ khí này giúp Ấn Độ chạm ngưỡng cường quốc sở hữu tên lửa đạn đạo xuyên lục địa. Đặc biệt, phiên bản Agni-V có khả năng mang đầu đạn quy ước nặng tới 7.500kg, được thiết kế để xuyên phá boong-ke bằng sự kết hợp giữa khối lượng khổng lồ, lớp vỏ cứng và hệ dẫn đường tiên tiến.

BrahMos là sản phẩm liên doanh với Nga, nổi bật bởi tốc độ Mach 2,8, tầm bắn 400–800 km, triển khai được trên bộ, biển và không trung. Biến thể BrahMos-II kỳ vọng đạt tốc độ Mach 8 và tầm 1.500 km. Với tốc độ gấp ba lần âm thanh và khả năng đánh trúng mục tiêu trên biển lẫn đất liền, tên lửa BrahMos không chỉ nâng cao uy tín quốc phòng mà còn trở thành mặt hàng xuất khẩu.

Bên cạnh đó còn có Nirbhay – tên lửa hành trình cận âm, tầm bắn 1.500 km, mang đầu đạn hạt nhân hoặc thường, triển khai trên bộ, trên hải quân và đang phát triển thêm phiên bản phóng từ máy bay, tàu ngầm.

Xu hướng phát triển vũ khí tầm xa

Những diễn biến tại Ukraine và căng thẳng kéo dài với Pakistan cho thấy tầm quan trọng của các hệ thống tấn công tầm xa. Để đánh trúng các mục tiêu chiến lược được bảo vệ kiên cố, New Delhi đẩy mạnh nghiên cứu tên lửa đạn đạo, hành trình và vũ khí xuyên giáp. Đây là những chương trình ngốn ngân sách không nhỏ, song giới hoạch định chiến lược coi đó là khoản đầu tư xứng đáng để duy trì khả năng răn đe.

Ấn Độ hiện tập trung phát triển đầu đạn hồi quyển cơ động MaRV nhằm tăng khả năng xuyên thủng các lá chắn phòng thủ tiên tiến. Cùng với đó là hệ thống mồi bẫy đa phổ và biện pháp đối kháng điện tử để vô hiệu hóa tên lửa đánh chặn. Động cơ scramjet và ramjet cũng đang được nghiên cứu, giúp duy trì tốc độ Mach 6–8 và tăng khả năng cơ động. Những biến thể Agni mới được thiết kế để lưu trữ trong ống phóng, dễ triển khai, có thể tấn công mục tiêu ở khoảng cách hơn 5.000 km.

Theo một số nguồn tin, DRDO còn nghiên cứu Agni-VI – tên lửa đạn đạo liên lục địa có thể phóng từ tàu ngầm và mặt đất, với tầm bắn từ 6.000 đến 10.000 km, tích hợp công nghệ MIRV và MaRV. Đây được coi là nấc thang cao hơn trong hành trình đưa Ấn Độ gia nhập nhóm cường quốc hạt nhân sở hữu năng lực răn đe toàn cầu.

Ấn Độ và tham vọng trở thành cường quốc tên lửa

Không chỉ dừng ở nhu cầu trong nước, Ấn Độ đang muốn biến tên lửa thành công cụ ngoại giao. Việc ký hợp đồng bán BrahMos cho thấy New Delhi muốn chen chân vào thị trường vũ khí toàn cầu, cạnh tranh với cả Mỹ, Nga và Trung Quốc.

Đây không chỉ là bài toán kinh tế, mà còn gửi đi thông điệp: Ấn Độ đã đủ năng lực để trở thành người bảo đảm an ninh khu vực. Đặc biệt, trong bối cảnh Ấn Độ ngày càng gắn bó với nhóm Bộ tứ Quad cùng Mỹ, Nhật Bản và Australia, sức mạnh tên lửa càng trở thành lá bài chiến lược để định vị vị thế quốc tế.

Với những bước tiến liên tiếp, New Delhi đang tiệm cận vị thế của một cường quốc tên lửa hàng đầu thế giới. Sự kết hợp giữa công nghệ siêu vượt âm, các chương trình tên lửa chiến lược và khả năng triển khai linh hoạt cho thấy Ấn Độ không chỉ theo đuổi mục tiêu phòng thủ, mà còn hướng tới vị thế ngang tầm trong cuộc đua chiến lược toàn cầu.

S-400 “Triumf” thể hiện sức mạnh khi lần đầu tác chiến tại Ấn Độ

VOV.VN - Từ hiệu quả tác chiến thực tế đến thông điệp chiến lược, việc Ấn Độ triển khai hệ thống phòng không S-400 không chỉ thể hiện năng lực quân sự mà còn là lời khẳng định quyết tâm chính trị rõ ràng.